Pelin Ünker
Serdar Vardar
Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) paylaştığı ve 117 ülkeden 600’den fazla gazetecinin incelediği 11 milyon 900 bini aşkın doküman, dünya seçkinlerinin saklı offshore sırlarını ortaya çıkardı.
3 Ekim’den itibaren kamuoyuyla paylaşılmaya başlanan Pandora Papers sızıntıları, dünyanın dört bir yanından ülke başkanları, siyasetçi, iş insanı ve sanatkarların vergiden kaçınmak için kullandığı, Trident Trust, Alpha, Alcogal, Fidinam ve Asiaciti Trust’ın da ortalarında olduğu 14 offshore hizmet sağlayıcısı ve hukuk firmasının dokümanlarından oluşuyor.
DW Türkçe’nin incelediği dokümanlarda, Türkiye iş dünyasından Ahmet Çalık, Mehmet Cengiz, Rönesans Holding Kurucusu Ayşe Ilıcak ve Yıldırım Demirören’in eşi Hazan Revna Demirören ile kardeşi Fikret Tayfun Demirören’in yanı sıra son periyodun yeni zenginlerinden köklü holding sahiplerine, medyadan spor dünyasına kamuya mal olmuş kıymetli öteki isimler de yer alıyor.
İş dünyasının, yerli sermaye vurgusunun öne çıktığı AKP periyodunda uygulanan vergi teşvik siyasetlerine karşın, offshore hizmetlerine ilgisi dikkat çekiyor. 1996-2020 yıllarını kapsayan şirket kayıtlarına nazaran, gayrimenkul ya da yat almak için offshore kullanan da var, nakit, pay senedi ya da fonlara yatırım yapan da.
MEHMET ALİ YALÇINDAĞ-ARZUHAN DOĞAN YALÇINDAĞ
Pandora Papers’a nazaran Aydın Doğan’ın damadı ve Doğan Medya’nın eski CEO’su Mehmet Ali Yalçındağ da offshore hizmet sağlayıcı Trident Trust’ın müşterisi.
ABD eski Başkanı Donald Trump’ın Türkiye’deki iş ortağı olan Yalçındağ, 2018’den bu yana Türkiye-ABD İş Konseyi Başkanlığı görevini yürütüyor. Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ortasındaki birinci teması kuran isim olarak bilinen Yalçındağ, 2018’de Cumhurbaşkanlığı Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu’na atanmıştı.
Mehmet Ali Yalçındağ ve eşi Arzuhan Doğan Yalçındağ
DW Türkçe’nin incelediği Trident Trust evraklarına nazaran, Mehmet Ali Yalçındağ, Britanya Virjin Adaları merkezli iki offshore şirketin tek sahibi iken bir şirkette de eşi Arzuhan Doğan Yalçındağ ile ortak görünüyor.
Yalçındağ’ın tek sahibi olduğu Glenview Estates Limited ve Fosetta Limited’in 2010-2017 yıllarına ilişkin evraklarında, her iki şirketin de İngiltere’de gayrimenkul satın almak için kullanıldığı görülüyor.
2010 yılında kurulan Fosetta üzerinden Brompton Road’da 3 milyon 486 bin 750 sterlin karşılığında bir daire ve 175 bin sterline bir park yeri satın alınıyor. Yalçındağ, satın almada Azeri Aliyev Ailesi’nin de avukatı olan Ramond Saul’u kullanıyor.
Glenview Estates Limited üzerinden de Knightsbridge’de OSH Restaurant’ın bulunduğu mülkü satın alan Yalçındağ, bu şirketin sermaye kaynağının Doğan Holding A.Ş.’den gelen gelirler ve ferdî serveti olduğunu belirtiyor.
Mehmet Ali Yalçındağ’ın eşi Arzuhan Doğan Yalçındağ ile ortak olduğu offshore şirketin ismi ise Taltos Developments Limited. Taltos Developments, 2012 yılında One Hyde Park’ta bir konut satın almak için kullanılıyor. Bu mesken, Aralık 2018’de 27,5 milyon sterline satılıyor. Taltos ayrıyeten Kingsway’de 2014 yılında satın aldığı bir mağazaya sahip.
Şirketin sermaye kaynağı yine o devir Doğan Holding A.Ş.’den gelen gelirler ve Yalçındağların ferdî serveti.
Doğan Holding, Arzuhan Doğan Yalçındağ ve Mehmet Ali Yalçındağ, DW Türkçe’nin hususla ilgili sorularına karşılık vermedi.
TURGAY CİNER
Dokümanlarda yer alan isimlerden bir oburu olan Ciner Kümesi’nin kurucusu Turgay Ciner, oğlu Atilla Ciner ile birlikte Fransa’nın Cannes şehrinin yakınında bulunan Antibes kasabasında bir malike almak için offshore’a başvuruyor. Ciner Ailesi, malikaneyi olabildiğince ucuza alabilmek ve vergisinden kaçınmak için 30 Eylül 2013’te Luxemburg merkezli Jane Andrée S.a.r.l isminde bir firma alıyor.
Ciner Kümesi’nin kurucusu Turgay Ciner
Boulevard du Cap Caddesi’nde 17 bin 837 metrekarelik bir arazi üzerindeki Jane Andrée Villasının sahibi, Fransa’da kayıtlı SCI Jane Andrée firması. Şirketin bütün payları ABD’nin düşük vergileriyle ünlü Delaware eyaletinde kayıtlı olan Mining Ventures firmasına ilişkin. Bu firma 18 Temmuz 2014’te Cinerler’in saklı sahibi olduğu Jane Andrée S.a.r.l.’ye 24 milyon 200 bin euroya satılıyor. Böylelikle Ciner Ailesi dokümanlara nazaran 2010 yılından itibaren almak istedikleri malikaneye sonunda kavuşuyor.
Kümenin farklı firmalarında tüzel danışmanlık ve idare kurulu üyeliği yapan Mehmet Ali Erdoğan, aile ismine süreçlerle ilgileniyor.
Evraklarda, Ciner Ailesi’nin aldığı malikanenin 1937-1980 yılları arasında İran’daki Azerbeycan Türklerinin Kaçar uzunluğundan gelen Kaçarlar devletinin kurucu hanedanı Ağa Han’ların prensesine ilişkin olduğu belirtiliyor.
Ciner, Forbes’ın 2021 listesinde 1 milyar 300 milyon dolarlık servetiyle dünyanın en varlıklı 2263’üncü kişisi.
Ciner Holding üzerinden ulaştığımız Turgay Ciner, sorularımıza karşılık vermedi.
HÜSNÜ ÖZYEĞİN
Forbes’ın 2021 listesinde 1 milyar 800 milyon dolarlık servetiyle dünyanın en varlıklı 1750’inci şahsı olan FİBA Kümesi’nin kurucusu ve onursal başkanı Hüsnü Özyeğin de Pandora Papers’ta yerini aldı.
Hüsnü Özyeğin, 2019’da şirketlerinin idaresini devrettiği kızı Ayşecan Özyeğin Oktay ve oğlu Murat Özyeğin ile birlikte Britanya Virjin Adaları merkezli Efit Investment Ltd adlı offshore şirketin sahibi.
FİBA Kümesi’nin kurucusu ve onursal başkanı Hüsnü Özyeğin
Hüsnü Özyeğin’in sahibi olduğu öteki offshore şirketler, Nordwest Investment Holdings Corporation, Hüsnü M. Özyeğin Fellowship Foundation S. A., Lohan Associates S.A. diye sıralanıyor. Şirketlerin sermaye kaynağının Hüsnü Özyeğin’in ferdî serveti olduğu belirtiliyor. Nordwest 2009’da, Hüsnü M. Özyeğin Fellowship Foundation ise 2017’de kapatılıyor.
Hüsnü Özyeğin, bahisle ilgili sorularımızı yanıtlamadı.
İNAN KIRAÇ-İPEK KIRAÇ
Forbes’ın 2021 listesine nazaran 1 milyar 600 milyon dolar servetiyle dünyanın sayılı zenginlerinden biri olan İpek Kıraç ve babası İnan Kıraç da kurdukları offshore şirketlerle dokümanlarda yer alıyor.
İpek Kıraç ve babası İnan Kıraç
Dokümanlara nazaran Morgan & Morgan Trust, Fidinam ve Alcogal üzere offshore hizmeti sunan farklı firmalarla çalışan İpek ve İnan Kıraç, Britanya Virjin Adaları merkezli Key Square Capital Partners Ltd ve Key Square Capital Partners II Ltd adlı iki şirkete sahip. Ocak 2011’de kurulan Key Square Capital Partners II Ltd Eylül 2017’de kapatılıyor. Mart 2009’da kurulan Key Square Capital Partners Ltd ise hala faal. Kamuya açık kaynaklarda şirketler hakkında bilgiye rastlanmıyor.
Tarihler Kasım 2017’yi gösterdiğinde Cumhurbaşkanı Erdoğan, Beştepe’de Türkiye’nin Arabası Teşebbüs Grubu’nu (TOGG), yani yerli araba projesinin 5 babayiğidini tanıtmış, bu isimler arasında İnan Kıraç da yer almıştı.
İnan Kıraç ve İpek Kıraç DW Türkçe’nin sorularına karşılık vermedi.
ZEKİ TÜRKKAN
Osman Kavala’nın şirketlerinin temsilcisi Zeki Türkkan, evraklara göre Britanya Virjin Adaları’nda kayıtlı Corner Invest Limited firmasının sahibi.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Medine’de vazife yapan “Çöl Kaplanı” lakaplı Fahreddin Paşa’nın torunu olan Türkkan, belgelerde “Kavala Tobacco Yöneticisi” olduğunu belirtiyor.
Osman Kavala’nın şirketlerinin temsilcisi Zeki Türkkan
Corner Invest Limited’in bedeli, 2017’de 14 milyon ABD doları olarak kayıtlara geçerken,firmanın faaliyet bölgesinin Hollanda, faaliyet alanın ise teknoloji start-up’larına yatırım olduğu belirtiliyor. Firma aynı zamanda Hollanda ortaklığı bulunan ve teknoloji firmalarına yatırım yapan Golden Horn şirketinin de yüzde 10 ortağı.
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Zeki Türkkan, offshore firmasının varlığını kabul ederken, firmayı kendi ismine kurduğunu ve teyzesinin oğlu Osman Kavala’nın şirketle bir alakası olmadığını belirtti. Türkkan, diğer ülkelerde hesap açma, kapama ve öbür süreçleri daha kolay yapma olanağı sağladığı için offshore firmasını kurduğunu ifade etti. Şirketin planlanan yatırımları yapmadığını söyleyen Türkkan, şirket hesabındaki meblağı da varlık barışı ile ülkeye geri getirdiğini aktardı. Zeki Türkkan firmanın bütün hesaplarıyla birlikte tasfiye edildiğini söyledi.
BURAK ÖYMEN
Pandora Papers belgelerinde bir devir CHP Genel Lider Yardımcılığı da yapan eski diplomat Onur Öymen’in oğlu Burak Öymen’in ismi de geçiyor.
2016 yılında yayınlanan Panama Papers sızıntıları, Burak Öymen’in 2008’de Seyşeller’de Carlisle Finance Ltd. isminde bir firma kurduğunu göstermişti. Pandora Papers ise Öymen’in en az 10 firma kurduğunu gösteriyor.
Eski diplomat Onur Öymen’in oğlu Burak Öymen
Bu 10 firma, Singapur merkezli Interis Pte Ltd şirketi aracılığıyla Britanya Virjin Adaları’nda kuruluyor. Firmalar 19 Nisan 2017’de Marshall Adası’na taşındıktan bir ay sonra da hepsi kapanıyor.
Türkiye, Burak Öymen’in ismini 2007 yılında duymaya başladı. Ortağı olduğu Capital Partners firması ile özellikle Kazakistan’da inşaat projeleri yapan Burak Öymen 2007’de 1,5 milyar dolarlık bir proje ile Türkiye’ye gelmişti. O vakitten bu yana birçok farklı turizm firmasında yatırımcı olarak yer aldı. Dünyaca ünlü Çek model Tereza Maxova ile Didim’de evlenen Öymen’in, 2013 ile 2017 ortasında kullandığı offshore şirketlerinin sekizinde Capital Partners’tan da ortakları olan Mehmet Erkan Erkek ve Serhan Zhumashov hissedar görünüyor.
Burak Öymen, DW Türkçe’nin sorularına karşılık vermedi.
AKÇAL AİLESİ
Eski Turizm Bakanı Erol Yılmaz Akçal’ın eşi, kızı ve yeğenleri, dokuz şirketle Pandora Papers evraklarında yer alıyor. Dokümanlara nazaran Erol Yılmaz Akçal’ın eşi Ayşe Ahu Akçal, kızı Banuhan Akçal, yeğenleri Ahmet Ümit Akçal veHasan Rıfat Uğur Akçal ile bağlı offshore şirketler denizcilik faaliyeti yürütüyor. Adalet Partisi’nden üç dönem milletvekili seçilen Erol Yılmaz Akçal, 1971-1973 ortasında Turizm Bakanı idi. Erol Yılmaz Akçal aynı zamanda eski Başbakan Mesut Yılmaz’ın kuzeni.
Zafer Kozanoğlu, Banu Akçal, Meral Yazıcı
Ailenin dokümanlarda yer alan şirketlerinden dördü, sahip oldukları gemiler ismine kurulurken, gemiler satılınca firmalar kapanıyor. Aile, 2011 yılında Alman DVB Bank’tan sahibi olduğu Troy Shipping Inc. adlı firmanın garantörlüğünde Anjelique D ve Vernoquie D adlı gemilerle alakalı 52 milyon dolar kredi çekiyor.
Firmanın evraklarda etkin olduğu gözlemlenen üç adet çatı firması bulunuyor: Troy Shipping Inc, Troy Ship Management Inc ve Alliance Shipping Enterprises Inc.
Akçal Ailesi sorularımıza cevap vermedi.
AHMET-ZEYNEP KOCABIYIK
Borusan Holding İdare Heyeti Başkanı Ali Ahmet Kocabıyık, eski eşi Ayşe Zeynep Kocabıyık, kız kardeşi Borusan Holding İdare Konseyi Lider Yardımcısı Zeynep Hamedi de Britanya Virjin Adaları’nda offshore şirket kuran isimlerden.
Ali Ahmet ve Ayşe Zeynep Kocabıyık
Dokümanlara nazaran Ahmet ve Zeynep Kocabıyık, Alcogal firması aracılığıyla MIT Properties, Sutton Properties International Inc, Chelsea Properties International Inc ve Toro Properties Ltd adlı dört şirket kurarken Zeynep Hamedi, Turbest Enterprises Limited isimli şirketin sahibi görünüyor.
Ahmet ve Zeynep Kocabıyık ile Zeynep Hamedi offshore irtibatlarıyla ilgili sorularımıza cevap vermedi.
FATMA TUBA YAZICI
Forbes, Türkiye’nin 2020 yılında yayınladığı listeye nazaran 800 milyon dolarlık servetiyle Türkiye’nin en varlıklı 33’üncü şahsı olan Diler Holding’in sahibi Fatma Tuba Yazıcı da 25 Şubat 2009’da Britanya Virjin Adaları’nda “Linaje Ventures” adlı offshore firmayı Trident Trust aracılığıyla kuruyor. Evraklarda Fatma Yazıcı’nın 1 Eylül 2016’da Burj Khalifa’da 94 metrekarelik bir stüdyoyu aylık 29 bin euroya ve bir yıllığına kiraladığı görülüyor.
Fatma Tuba Yazıcı’nın avukatı, bahsi geçen offshore firmasının müvekkili ya da Diler Grubu’yla herhangi bir ilişiği olmadığını belirtirken müvekkilinin bu firmadan dolayı mağdur olduğunu ve hususla alakalı üstünde saklılık kararı olan bir soruşturmanın var olduğunu belirtti.
FETTAH TAMİNCE
Panama Papers ve Paradise Papers ile Malta ve Britanya Virjin Adaları merkezli sekiz adet offshore şirketi olduğu ortaya çıkan Rixos Hotels Kümesi İdare Heyeti Başkanı Fettah Tamince de yeni sızıntılarda öne çıkan isimlerden.
Pandora Papers’a nazaran Tamince, offshore şirketleri için Trident Trust ve Asiaciti Trust üzerinden hizmet alıyor.
Rixos Hotels Kümesi İdare Konseyi Başkanı Fettah Tamince
Britanya Virjin Adaları merkezli Depezar Services Ltd şirketi, Asiaciti Trust Singapore Pte Ltd üzerinden 2015’te kuruluyor. Şirketin yüzde 25 payı Fettah Tamince, yüzde 25 payı Tufan Aytekin Gültekin, yüzde 50 payı Perlake Investments üzerinden Lang Capital Fund’a ilişkin görünüyor.
Paradise Papers evraklarına nazaran Tamince, bu şirket üzerinden Maldivler’de otel yatırımı yapmak için mutabakat yapıyordu. Pandora Papers sızıntılarında yer alan dokümanlardan ise 50 bin dolar sermayeli Depezar’ın sermaye artırımına gittiği anlaşılıyor. Perlake Investments, Eylül 2017 ile Kasım 2019 ortasında Depezar Services Ltd’deki 4 milyon 25 bin dolarlık payını Tamince’nin Türkiye’deki şirketlerinden Sembol Uluslararası Yatırım şirketine devrediyor.
Yeniden evraklara nazaran Tamince, Ocak 2013’te Malta merkezli World Luxury Properties Holding Ltd’den 25 milyon 974 bin dolarlık pay alıyor.
Tamince, Trident Trust aracılığıyla ise Britanya Virjin Adaları merkezli Laravia Worldwide Limited’in sahibi. Mart 2013’te kurulan şirketin yüzde 50 payı, bir ay sonra Emerging Markets Real Estate Investments B.V.’ye satılıyor.
Ekim 2014’te Britanya Virjin Adaları’nda Saadiyat Investment Limited isimli şirketi kuran Tamince, bu şirkette vekil hissedar kullanarak ismini gizliyor. Şirketin hissedarları 40 bin payla Icon Hospitality Investment Limited ve 10 bin payla Fontzell Finance Limited görünürken, Icon Hospitally’nin direktörü Fettah Tamince, Fontzell’inki ise Mohamed Saeed Mohamed Alariqi isimli bir Birleşik Arap Emirlikleri vatandaşı olarak kayda geçiyor.
Offshore bağlantılarını sorduğumuz Fettah Tamince, sorularımızı yanıtlamadı.
HALİS-AYŞE KOMİLİ
Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği’nin (TÜSİAD) eski liderlerinden Halis Komili ile ablası Ayşe Lütfiye Komili’nin de dokümanlarda adı geçiyor. Halis Komili, Britanya Virjin Adaları merkezli Viva Apartment Corp isimli şirketin sahibi. Bu şirket Riva Apartment Corp adlı New York merkezli bir şirketten pay alıyor. Riva Apartment 1993’te Manhattan’da bulunan Metropolitan Tower Condominium’da daire almak için kullanılıyor. Dokümanlara nazaran Halis Komili, Küresel Logo Limited adlı başka bir offshore şirketin daha kurucusu.
Halis Komili
Ayşe Lütfiye Komili de sahibi olduğu Sapphire Apartment Corp adlı offshore şirket üzerinden tekrar Manhattan’daki Metropolitan Tower Condominium’da öbür bir daire satın alıyor. Dokümanlarda dairenin kiraya verilmeyeceği, Ayşe Lütfiye Komili tarafından kullanılacağı ifade ediliyor.
Halis Komili, DW Türkçe’ye verdiği karşılıkta, Global Logo firmasını Komili ailesine ve şirketlerine ilişkin tüm markaların tescillerini tek bir firmada toplamak hedefiyle kurduklarını fakat sonrasında kullanmadıkları belirtti. New York’taki konutu de “ileride, ani bir vefat” ya da “temyiz kudretinin kaybedilmesi ihtimaline” karşı gayrimenkulün varislere periyodunun daha kolay olabileceğini söyleyen danışmanlarının tavsiyesi üzerine offshore şirketi aracılığıyla aldığını ifade eden Komili, amacının vergi kaçırmak olmadığını söyledi.
Ayşe Lütfiye Komili, hususla ilgili sorularımıza karşılık vermedi.
AYSUN KİBAR
Dokümanlara nazaran Kibar Holding İdare Kurulu Üyesi Aysun Kibar ise Alcogal firması üzerinden Seyşeller’de Dataline Corporation adlı bir şirket alıyor. Kibar, bu şirket aracılığıyla Londra’da bir konut satın alıyor.
DW Türkçe’ye konuşan Aysun Kibar, “satın alma öncesi yahut sonrası şirketin rastgele bir ticari süreci olmadığını ve yalnızca konut almak için kullanıldığını” belirtti.
Forbes, Türkiye’ye göre Kibar, 400 milyon dolarlık servetiyle Türkiye’nin en güçlü 101’inci bireyi.
HALİT NARİN
Evraklara nazaran Türkiye iş dünyası offshore üzerinden yat almayı da ihmal etmedi.
Narin Dokuma’nın kurucusu Halit Narin, Trident Trust firması üzerinden Angel Eyes Ltd isminde bir firma alarak Guernsey Adaları’nda 440 bin pound bedelinde lüks bir yat satın alıyor.
Halit Narin
Halit Narin, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada şirket üzerinden ihtiyaç nedeniyle tekne almış olsa da gayesinin vergi kaçırmak olmadığını ve bahsi geçen firma ile rastgele bir bağının kalmadığını belirtti. Yatın bayrağının, Türkiye’de kanunların öngördüğü gibi, Birleşik Krallık’tan Türkiye bayrağına döndürüldüğünü söyleyen Narin, bahsi geçen firma ile rastgele bir bağının kalmadığını ifade etti.
MEHMET KUTMAN
Küresel Yatırım Holding’in kurucu ortaklarından Mehmet Kutman da Trident Trust müşterilerinden biri. Global Liman İşletmeleri A.Ş., Britanya Virjin Adaları merkezli Perquisite Port Investment adlı offshore şirketi 16 Ekim 2015’te MLS Group isimli şirketten satın alıyor. Offshore şirketin direktörü de Mehmet Kutman görünüyor.
Dokümanlarda firmanın tek mal varlığının Malta’da kayıtlı Perquisite Holdings’in payları olduğu, bu payların toplam bedelinin de 5 milyon euroyu bulduğu belirtiliyor. Bu firma üzerinden üzerinden Valetta Cruise Port Ltd’nin paylarının devralınmak istendiği görülüyor.
Mehmet Kutman
Offshore’da kurulmuş kendilerine ilişkin bir şirket olduğunu kabul eden Küresel Yatırım A.Ş., DW Türkçe’ye verdiği detaylı yanıtta, faaliyetlerinin hepsinin gerçek ve halka açık ticari süreçler olduğunu belirtirken faaliyet gösterdikleri ülkelerdeki mevzuatlara uygun hareket ettiklerini, ayrıyeten firma yöneticilerinin de iz kaybettirmek ismine atanmış kişiler değil, firmalarında etkin olarak çalışan insanlardanoluştuğunu söyledi.
Forbes Türkiye’ye göre Kutman, 400 milyon dolarlık servetiyle Türkiye’nin en varlıklı 101’inci şahsı.
MEHMET HATTAT
Hattat Holding İdare Konseyi Başkanı Mehmet Hattat ise Trident Trust firması üzerinden, Britanya Virjin Adaları merkezli Agway Supply Management and Investment Limited adlı bir offshore şirket kuruyor. Hattat, Beaudene Limited adlı başka bir offshore şirketten ise pay alıyor. Dokümanlarda Agway ve Beaudene firmalarının kuruluş amacının endüstriyel yatırımlar yapmak olduğu belirtiliyor.
Mehmet Hattat
Forbes Türkiye’ye göre Hattat’ın 400 milyon dolarlık serveti bulunuyor. Mehmet Hattat, mevzuyla ilgili sorularımızı yanıtlamadı.
VİLDAN GÜLERYÜZ
Gülermak AŞ’nin sahipleri Kemal Tahir Güleryüz ve annesi Vildan Güleryüz de Britanya Virjin Adaları’nda Fondeo Limited şirketi üzerinden bir yat satın alırken şirketin varlıklarının toplam kıymeti Gülermak AŞ’den gelen kar payı ve yatırımlarla 9 milyon 400 bin euroyu buluyor.
Gülermak A.Ş. üzerinden ulaştığımız Güleryüz Ailesi sorularımızı yanıtlamadı.
ERHAN KAMIŞLI
Britanya Virjin Adaları’nda Wesray International SA adlı bir offshore şirketi satın alan Temel Holding kurucularından Erhan Kamışlı da bu şirket üzerinden bir yat alıyor. Şirketin varlıklarının pahasının Temel Holding’den gelen maaş, yatırımlar ve temettülerle 4 milyon 570 bin euro olduğu belirtiliyor.
Erhan Kamışlı, mevzuyla ilgili sorularımıza cevap vermedi.
MUZAFFER YILDIRIM
MARS Entertainment Group’un eski ortağı, yapımcı Muzaffer Yıldırım ise Fidelity Trust firması üzerinden Mayıs 2015’te Britanya Virjin Adaları’nda MYM Yachting Ltd isminde bir firma kuruyor. Dokümanlarda, şirketin yat alımında kullanılacağı ve kelam konusu yatın da Çeşme Marina’da tutulacağı ifade ediliyor. Yıldırım’ın 2020 yılında da 10 milyon euroluk bir yat satın aldığı basına yansımıştı.
Mevzuyla ilgili ulaştığımız Muzaffer Yıldırım, DW Türkçe’nin sorularını yanıtlamadı.
REHA MUHTAR
Vergi cennetlerinde tröstler üzerinden offshore şirket kuranlar Türkiye iş dünyasıyla sınırlı değil. Medya, sanat ve spor dünyasından kamuya mal olmuş isimler de listede. Bir dönemin önde gelen sunucularından Reha Muhtar bu isimlerden biri. Belgelere nazaran Muhtar, Trident Trust üzerinden Black’s Group Holdings Limited isimli offshore şirketin sahibi.
Reha Muhtar
Reha Muhtar’ın vergiden kaçınmak ve parasını çeşitli yatırımlarda değerlendirirken ismini saklı tutmak için tröste aktardığı paranın idaresi Standard Chartered Trust (Guernsey) Limited tarafından yapılıyor. Nakit hesapları, tahviller, pay senetleri ve yatırım fonlarından oluşan yatırım portföyü Standard Chartered Bank’ın Londra şubesinde tutuluyor. Şirketin direktörlüğünü ise yeniden Türkiye’den çok sayıda zenginin offshore firmalarıyla çalışan Songbird Limited yapıyor. Temmuz 2000’de kurulan Black’s Group Holdings Limited Ağustos 2017’de kapatılıyor. Ulaşmaya çalıştığımız Reha Muhtar, iletilerimize karşılık vermedi.
AHMET NUR ÇEBİ
Evraklara nazaran Beşiktaş Kulübü Başkanı Ahmet Nur Çebi de eşi Berna Çebi ile birlikte, Mayıs 2010’da Trident Trust firması aracılığıyla Britanya Virjin Adaları merkezli Fredetta Worldwide Ltd ve Elasea Finance Ltd adlı iki offshore şirket kuruyor.
Fredetta’nın varlıkları 31 Mart 2016’da 18 bin 474 dolar olarak kayda geçiyor. Asıl sahiplerin ismini gizlemek için vekil hissedarların kullanıldığı şirket, Mayıs 2018’de kapatılıyor. Haziran 2011’de 3.5 milyon dolarlık varlığı olduğu görülen Elasea Finance üzerinden ise Londra Gatliff Road’da bir konut satın alınıyor.
Ahmet Nur Çebi, DW Türkçe’nin bahisle ilgili sorularını yanıtlamadı.
MEHMET ALİ ILICAK
DW Türkçe’nin incelediği evraklara nazaran gazeteci Nazlı Ilıcak’ın oğlu ve bir devrin medya işvereni Mehmet Ali Ilcak, Trident Trust (B.V.I.) Limited üzerinden GoGetSale Küresel Holdings Limited adlı Britanya Virjin Adaları merkezli offshore şirketin sahibi. DW Türkçe’ye konuşan Ilcak, bu şirketi hiç kullanmadığını iddia etti.
Mehmet Ali Ilıcak
Kelam konusu şirketi İngiltere’de faaliyet gösteren bir web sitesini almak için kurduğunu söz eden Ilıcak, projenin başarılı olamadığını, offshore şirketin de büyük ihtimalle kapanmış olabileceğini söyledi.
TÜRKER-ZEYNEP İNANOĞLU
Yeşilçam’a damgasını vuran birçok üretimin altında imzası yer alan Erler Sinema’nın kurucusu Türker İnanoğlu da kızı Zeynep İlkay İnanoğlu ile birlikte evraklarda yer alıyor. Türker İnanoğlu ve Zeynep İlkay İnanoğlu, Temmuz 1998’de Trident Trust Company (BVI) Limited aracılığıyla Erler Inv. Limited adlı offshore şirketi kuruyor.
Standard Chartered Bank Londra ile tutulan yatırım portföyü, nakit hesapları, tahviller, pay senetleri, yatırım fonları ve mülkleri içeriyor. Bu varlıkların toplam kıymeti 1 milyon 750 bin pound olarak kayıtlara geçiyor. Şirket Mayıs 2018’de kapatılıyor.
Türker İnanoğlu ve Zeynep İlkay İnanoğlu
Türker İnanoğlu adına DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan avukatı Sinem Zafer, verdiği cevapta, müvekkilinin “Türkiye’ye birinci sefer görüntüyü ve çanak anteni getiren” kişi olduğunu belirtirken offshore şirketlerle ilgisi olmadığını iddia etti. İngiltere’de banka hesaplarının ve gayrimenkulün varlığını kabul eden avukat, İngiltere’deki hesaptan “paralar ve varsa gelirlerin” Varlık Barışı Kanunu ile Türkiye’ye getirildiğini belirtti.
Vergi cennetleri neden var?
Zenginler genelde varlıklarını gizlemek, ticari sırlarını korumak, boşanmadan önce varlıklarını taşımak ve en önemlisi de vergiden kaçınmak üzere farklı sebeplerden dolayı offshore sistemini kullanıyor.
Offshore şirketlere sahip olmak suç değil ancak önemli bir kamusal tartışma konusu. Uzmanlar yolsuzluğun ve kara para aklamanın önüne geçilmesi, vergi adaletinin sağlanması ve global eşitsizliğin azaltılması için vergi cennetlerinin denetim altına alınması gerektiğini söylüyor.
ICIJ’in yöneticisi Gerard Ryle’a nazaran adil vergilendirmenin yapılabilmesi aslında çok kolay. “Vergi düzenlemesi için siyasi bir irade olsa, offshore dünyası yarın ortadan kaldırılabilir. Fakat bilinmeyen offshore dünyasını kullananların dünya önderlerimiz, mahallî siyasetçilerimiz ve kamu görevlilerimiz olması bunu zorlaştırıyor” diyen Ryle, memleketler arası bir kampanya ile kamusal alanda bu talep yüksek sesle lisana getirildiği takdirde değişimin olmaması için bir sebep görmüyor.
