Kuzey Anadolu Fayı’nın kırılmayan 2 segmenti olduğunu ve bu durumun Marmara ve Doğu Anadolu Bölgesi’ni tehdit ettiğini kaydeden Neotektonik ve Sarsıntı Uzmanı Prof. Dr. Haluk Selim, beklenen İstanbul sarsıntısının 2026’ya kadarki süreçte gerçekleşebileceğini söyledi. Selim, İstanbul’un Anadolu Yakası’ndaki yapıların yüzde 40, Avrupa Yakası’ndaki yapıların ise yüzde 60 ölçeğinde risk taşıdığını söyleyerek kentsel dönüşüm projelerinin kıymetini vurguladı.
17 Ağustos zelzelesinin 22’nci yıldönümünde Türkiye’de zelzele riskiyle karşı karşıya olan bölgelerle ilgili değerli açıklamalarda bulunan İstanbul Gelişim Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dekanı Neotektonik ve Zelzele Uzmanı Prof. Dr. Haluk Selim, Kuzey Anadolu Fayı’nın kırılmayan 2 segmenti kaldığını ve bunun büyük bir risk taşıdığını söyledi. Bu durumda Marmara Denizi ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin tehdit altında olduğunu kaydeden Selim, “Kuzey Anadolu Fayı, 1999’da meydana gelen iki zelzeleyle bölgeyi etkilediğini” belirtti.
Selim, “Kuzey Anadolu Fayı, 1939’da başlayan bu süreçte 60 sene içerisinde yaklaşık 11 tane 7’den büyük sarsıntılarla yaşadığımız bu coğrafyada büyük ölçüde tesirini gösterdi. Fay, 1999’daki zelzelelerle batıya kadar ulaştı. Lakin sonrasında ne oldu? Daha Batıya hakikat ilerlemesi gerektiği halde, Düzce’ye döndü ve ikinci zelzele meydana geldi. Şu anda riskini Marmara Denizi’nde devam ettiriyor” dedi.
Kuzey Anadolu Fayı’nın burada kırılmayan 2 segmenti kaldığını aktaran Prof. Dr. Selim şu tabirleri kullandı:
“Bir tanesi en doğu uç noktasında 100 kilometre uzunluğundaki Yedisu Segmentidir. Bu segment Kuzey Anadolu Fayı’nın, Karlova’ya kadar uzanan kısmı üzerinde yer alır. O da şimdi kırılmadı ve büyük bir risk teşkil ediyor. Her an kırılabilir ve 7’den büyük hasar yapan ve yıkıcı bir sarsıntı meydana getirebilir. Bir başkası de Kuzey Anadolu Fayı’nın en kıymetli lokasyonlarından biri olan Marmara Bölgesi’ndeki 115 kilometrelik fay sınırıdır. O da kırılmadı. Bu da maalesef Tekirdağ’dan başlayıp, İstanbul merkezli, İzmit’e kadar uzanan ve Bursa, Balıkesir’in birtakım ilçelerini kapsayan birçok bölgeyi etkileyecek olan mümkün bir zelzele olarak karşımıza çıkıyor. Buna muhtemel İstanbul sarsıntısı demek de çok yanlış. Zira bu bölgede birçok alanda yerleşim alanları ve nüfus, sanayi, finans merkezi var”
Bu sarsıntının olmaması Kuzey Anadolu Fayı için pek hayra alamet değil. Burada büyük bir risk faktörü olarak Marmara Bölgesi ön plana çıkmış oluyor.
“Bu bölgede 17 Ağustos 1999’da bir zelzele meydana geldi. Üzerinden 22 sene geçti ve Kuzey Anadolu Fayı üzerinde hala bir zelzele meydana gelmedi. Bunun sebepleri de var. Bu nedenleri de tartışmak gerekir. Bu periyodlara bakıldığında istatistiksel bir bilgi ortaya çıkabilir. Yalnızca Doğu Marmara’yı ele alırsanız; 948, 256 ve 245 sene aralığında bir sarsıntı (1999 depremi) meydana geliyor. Dönemi bu türlü. Batı Marmara’yı ele alırsanız, İstanbul merkezli zelzelelerde yeniden 950 sene, sonra bir zelzele meydana geliyor. Akabinde 257 sene sonra bir zelzele ve sonrasında sarsıntı yok. Burada 257 seneyi ve 1766 sarsıntısı üzerine toplarsak, bu dönemi biraz da geniş düşündüğümüzde 2026’ya kadar fay kırılacak üzere bir tablo çıkıyor ortaya. Lakin bu büsbütün istatistiki bir bilgi.”
“Şu anda risk alan olarak Batı Anadolu Bölgesi’nde, tahminen Midilli Adası’nın çabucak güneyindeki Midilli Fayı’nın, tahminen Sisam Adası’nın Batı bölümünde yer alan Atina’ya hakikat olan kesimde denizin içindeki faylar ya da kara uzantısı olan Küçük Menderes, Büyük Menderes ve Gediz graben sistemlerini hareket ettirebilir. Zira 2020’de Ege Denizi ve civarında 5’ten büyük birçok zelzele kaydedildi. Bunun nedeni 2 Mayıs 2020’de meydana gelen 6,4’lük Girit Adası sarsıntısıdır. Şu anda devamlı Ege Denizi geriliyor. Bu bölge yani Ege Denizi ve Ege Bölgesi büsbütün risk altında. Bu bölgedeki gerilme, Kuzey Anadolu Fayını da etkiliyor ve buradaki yani Marmara Bölgesi’ndeki sarsıntısı geciktiriyor. Ege Denizi’nde ne kadar çok 6’dan büyük sarsıntı olursa, Marmara Denizi’ndeki muhtemel İstanbul sarsıntısı de gecikecektir”
“Kuzey Anadolu Fayı’nın kuzey kolu, Marmara Denizi içerisinden yaklaşık doğu-batı doğrultusunda uzanıyor”
“115 kilometrelik fay çizgisi Marmara Denizi’ni adeta iki modüle ayırıyor. Münasebetiyle kırılacak olan fay sınırı 115 kilometrelik, sağ yanal geometriye sahip ve yaklaşık 11-12 km derinliktedir. Buradaki fayın karakteri 7’den büyük hasar yapan ve yıkıcı özellikte bir zelzele üretme kapasitesine ve gücüne da sahiptir. İstanbul’daki yapılarda bilhassa Anadolu Yakası’ndan başlayacak olursak; Tuzla, Kartal, Pendik, Kadıköy ve Üsküdar’a kadar olan yapı stoğunda yüzde 40 ölçeğinde bir risk olduğunu söylemek gerekiyor. Avrupa Yakası’ndaki yapılara baktığımızda ise bu risk oranı yüzde 60’lara kadar çıkıyor. Zira bu yaka daha geniş bir kıyı kesitine sahiptir. Silivri’ye kadar uzanan sınırın devamında Tekirdağ ve kıyısına kadar geçen bu kısımdaki yapı stoğu hayli riskli bölgede yer alır. Yerdeki sıvılaşma riski ve yapıların özelliği burada ön plana çıkmaktadır. Hem Anadolu hem de Avrupa Yakası’nda finans sorunlarının çözülerek, lokal idarelerin, vatandaşların ve devletin el birliği yaparak tahlil üretmeleri ve bu binaların kentsel dönüşümünün yapılması kuraldır.” (DHA)
