Malatya’da 2 katlı binanın müsaadesiz tadilat nedeniyle çöktüğü argümanı, kontrol tartışmalarını tekrar gündeme taşıdı. Kontrolsüz tamirlerin büyük bir risk oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, “Meslek hayatımda, birçok ibret verici olayla karşılaştım. Tesisat borusu geçirmek için kirişin oyulduğu binaya bile denk geldim” dedi.
Etraf ve Şehircilik İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğü’nün Kentsel Dönüşüm İtiraz Komitesi’nin başkanlığını yapan, İzmir İktisat Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, tadilat yapılmadan evvel belediyelere ‘tadilat projesi’ için kesinlikle başvurmak gerektiğini söyledi.
Birçok binada müsaadesiz tadilatla karşılaşıldığını ve bu durumun sarsıntı anında binanın dayanıklılığını olumsuz etkileyebildiğini belirten Prof. Dr. Kozanoğlu, “Maalesef, ezbere ve kulaktan dolma bilgilerle tadilat yapma alışkanlığımız var. Olağan kaidelerde, tadilat yapılmadan evvel belediyeye başvurulur. Belediye, bina ve tadilat projesine bakar, bunun uygun olup olmadığına karar verir. Tadilat önemli bir süreçtir ve kesinlikle uzman denetiminde yapılması gerekir. Bu durum ülkemizde maalesef çok ciddiye alınmıyor lakin sonuçları da ağır olabiliyor” diye konuştu.
“Duvar yıkmak çok riskli”
“Binanın giriş ya da yer katlarında duvarların yıkılıp cam yapıldığını yahut estetik telaşla birtakım eklemeler gerçekleştiğini” belirten Prof. Dr. Kozanoğlu, şöyle devam etti:
“Duvarların ve binanın taşıma gücüne tesir yapılmadığı sanılır. Lakin tam olarak o denli değil. Duvarlar da sarsıntıda bina güvenliği açısından değerli rol oynar. Birebir taşıyıcı sisteme sahip duvarlı ve duvarsız binanın, zelzeledeki davranış biçimi farklı olur. ‘Duvar bir işe yaramaz, burayı yıkalım’ demek; bilimle ve akılla örtüşmez. Bilhassa taban katlarda yıkılan duvarlar, binada ‘yumuşak kat’ dediğimiz, zayıflıklara neden olabilir. Muhtemel bir zelzele anında binanın sistematiğini, istikrarını bozar. Zati yumuşak kat, binanın girişteki dolgu duvarlarının olmaması ya da üstündeki kata oranla daha zayıf olması demek. Bunları yalnızca kitaplardan öğrenmedik, sarsıntılar de bunları acı biçimde gösterdi.”
“Güçlendirme gerçek yapılırsa hayat kurtarır”
Binaya yönelik güçlendirme çalışmalarının da tadilat olarak kabul edileceğini söz eden Prof. Dr. Kozanoğlu, “Her binanın güçlendirme projesi de birbirinden farklıdır. Binanın zayıf olduğu noktaya nazaran, statik hesaplamalar da yapılarak güçlendirme yapılmalıdır. Uygulamanın da projeden sapmaması gerekir. Bina projesi dikkate alınmadan yapılan, yanlış projeyle işlenen bir güçlendirme, binaya yarardan çok ziyan getirir. Tüm bunlar; çok hassas ve insan sıhhatini etkileyen durumlar. Güçlendirme, gerçek yapılırsa bina güvenliğine olumlu tesir yapar ve hayat kurtarır. Güçlendirme şayet gerekliyse kesinlikle yapılmalıdır. Lakin önemli bir süreçtir ve alanında uzman şahıslarca uygulanmalıdır. Meslek hayatımda, birçok ibret verici olayla karşılaştım. Karot örneği alınırken kolonuna ziyan verilen binalar gördüm. Kolondan alınan bir karot örneğinde demire rastladığım oldu. Kolondaki demir kesilmişti. Tesisat borusu geçirmek için kirişin oyulduğu binaya bile denk geldim” sözlerini kullandı.
“Kolonla oynayan hayat ile oynar”
Prof. Dr. Kozanoğlu, şunları söyledi:
“Maalesef, tüm ihtarlara karşın binadaki kolonlarla oynama durumuyla karşılaşabiliyoruz. İzmir sarsıntısında de daha evvelkilerde de yıkılan binalarla ilgili ‘kolonları kesildi ya da kolonlarıyla oynandı’ tezleri ortaya atılmıştı. Kolonla oynamak adeta hayatla oynamaktır. Bundan vazgeçmeliyiz. Bana, geçtiğimiz günlerde ‘en üst kattaki kolonu kessek bir şey olur mu’ diye soran oldu. ‘Elbette büyük risk olur, bu türlü bir şey aklınıza bile gelmemeli’ dedim. Latife üzere lakin bunları halkımıza anlatmalıyız. Taban kattaki de en üst kattaki kolon da kendine nazaran yük taşır. Hepsi bina için değerlidir. Örneğin yönetmeliğe nazaran, kar taşıma kapasitesi dahi hesaplanarak bina yapılır. Binanın sistematiği asla ve asla bozulmamalıdır.”