Rusya’da darbe teşebbüsü ile suçlanan özel güvenlik şirketi Wagner’in kurucusu Yevgeniy Prigojin, geri çekildi. Karar sonrası kimi kısıtlamalar kaldırılırken, hayat da olağana dönmeye başladı.
Peki bir an için Rusya’yı Moskova’nın en tesirli saha gücü olan Wagner kümesiyle iç savaşın eşiğine getiren süreçte neler yaşandı, bundan sonra neler olacak?
İşte milletlerarası basında öne çıkan değerlendirmeler…
Yevgeni Prigojin, ‘Wagner Grubu’ ismi verilen paralı asker şirketinin işvereni olarak Ukrayna’da değerli bir oyuncu olarak ortaya çıktı. Bir devir hırsızlıktan mahpus yatan ve daha sonra ‘sosisli’ satarak başladığı iş hayatında süratli bir yükseliş gösteren Prigojin, savaşta kendisine kâfi teçhizat verilmediğini öne sürüp baş kaldırdı.
Prigojin ayrıyeten Rus ordusunu Wagner’e hücum düzenlemekle suçlayıp karşılık vermekle tehdit etti, Wagner savaşçıları Ukrayna’yı terk ederek sondaki Rusya’nın başşehri Moskova’ya 180 kilometre kalana kadar ilerledi.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ise Wagner’in isyanını ‘vatana ihanet’ olarak nitelendirdi.
Prigojin, Moskova’ya ilerleyiş sürecinde de Kremlin idaresi ülkenin pek çok bölgesinde güvenlik tedbirlerini artırdı ve birtakım otoyollar kapatıldı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov dün Prigojin’e yönelik açılan ceza davasının kapanacağını duyurdu ve “Prigojin, Belarus’a gidecek” dedi. Böylelikle ‘darbe girişimi’ olarak isimlendirilen kriz de son buldu.
Reuters’ın aktardığına nazaran Peskov, Prigojin’e yönelik öbür odunların verilip verilmediği sorusunu ise karşılıksız bıraktı.
Prigojin daha evvel Savunma Bakanı Sergei Shoigu ve Genelkurmay Lideri Valery Gerasimov’un kendisine teslim edilmesini talep etmişti.
Prigojin, askerlerinin geri çekilmesiyle ilgili ise “kan dökülmesini önlemek için” bu türlü bir karar verdiğini duyurdu.
Ancak Rus medyası, kısa müddetli ayaklanma sırasında birkaç helikopterin ve bir askeri irtibat uçağının Wagner birlikleri tarafından düşürüldüğünü bildirdi.
Ukrayna Devlet Lideri Volodymyr Zelenskiy, Batılı başkanlar ortasında bir dizi üst seviye görüşmeye yol açan Wagner isyanının Rusya’daki kargaşayı açığa çıkardığını söyledi.
Zelensky’nin ofisinden Prigozhin’in güçlerini geri çekilme kararı sonrası ise ‘hayal kırıklığı’ vurgulu kimi iletiler geldi.
Atılan geri adımın akabinde Rusya’nın Güney Askeri Bölgesi karargahı etrafındaki durumun sakinleştiği, trafiğin tekrar olağana döndüğü kaydedildi.
Rus haber ajansı TASS’a nazaran, durumun görece sakinleşmesinden sonra Rostov ve Krasnodar üzere noktalardaki otoyollarda uygulanan tüm kısıtlamalar kaldırıldı.
ABD merkezli CNN International ise ‘İnsanlar daha sakin bir Rusya’ya uyandı’ diye yazdı.
Uzmanlara nazaran, Wagner’in isyanı karşısında varlık gösterilememesi geride birçok soru işareti bıraktı.
Londra merkezli niyet kuruluşu İngiltere Kraliyet Memleketler arası Alakalar Enstitüsü’nün (Chatham House) Rusya-Avrasya Programı Lideri James Nixey, Ukrayna’nın Rusya’daki gelişmelerden kârlı çıkacağı görüşünde.
BBC’ye konuşan James Nixey, ‘Bugün, Putin’in Rusya Devlet Lideri olarak en makus günüydü. Putin bu savaşı (Ukrayna savaşını) kaybediyor. Yaşananlar, Ukrayna’nın savaşı çok kolay kazanacağı manasına gelmiyor. Lakin Vladimir Putin başkanlığında şu ana kadar bunu beklemiyordu‘ dedi.
Washington merkezli niyet kuruluşu Institute for the Study of War (ISW), Wagner Kümesi ile Putin hükümeti ortasındaki ateşkesin ‘kısa süreli’ olacağını öngördü ve gelişmelerin Rusya’nın Ukrayna’daki durumuna “ciddi ziyan vereceğini” tabir etti.
ABD’nin önde gelen gazetelerinden Washington Post için bir makale kaleme alan David Ignatius ise “Putin inatçı bir dostu tarafından alçaltıldığı kesin fakat tekrar de denetim onda” tabirlerini kullandı.
Ignatius ayrıyeten, ‘Putin’in donuk mavi gözleri dahi Ukrayna’daki yakıcı felaketi donduramaz‘ dedi.
ABD merkezli haber ajansı Associated Press’in geçtiği bir tahlilde ise bu olayların Ukrayna hükümeti ve ordusu için bir rahatlama sağladığı ve Putin’e karşı daha inançta hissedecekleri vurgulandı.
Uluslararası basında yer alan öbür tahlillerde de genel olarak Putin’in otoritesinin zayıfladığına vurgu yapıldı.