Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde birbiri gerisine gelen yaptırımlardan etkilenen Rus oligarkların gözü Türkiye’de. Türkiye’de çok tanınan bir Rus oligarkın çalışanı için İstanbul’da 3 otel kapattığı belirtiliyor.
Eski Moskova Büyükelçiliği Ticaret Ataşesi Aydın Sezer, Türkiye’de de çok yakından tanınan bir Rus oligarkın İstanbul’da 3 otel kapattığını, operasyonlarını ve çalışanlarını Türkiye’ye taşıdığını söyledi.
Sezer’in kelamlarından sonra bir gelişme daha yaşandı. Rus oligark Roman Abramovic‘e ilişkin özel jet, İsrail’den havalandı ve İstanbul’a geldi.
Independent Türkçe’den Can Bursalı’nın haberine nazaran, kısa bir mühlet Türkiye’de kalan özel jet, daha sonra Moskova’ya uçtu. 24 Şubat’ta başlayan Ukrayna-Rusya savaşından sonra, Rusya’ya ve Rus oligarklara uygulanan yaptırımları, oligarkların finansal süreçleri için giriştikleri arayışlarını analist Aydın Sezer kıymetlendirdi.
“Rusya Batılı ülkelerin yaptırımlarını Türkiye üzerinden delmiş olacak”
Rusya, Ukrayna savaşının başlamasından sonra oligarklara, sermaye sahiplerine Avrupa’da ve Amerika’da çeşitli yaptırımlar uygulandı. Bu yaptırımlardan sonra oligarkların bir çıkış arayışında olduğuna yönelik kimi duyumlar var. Bilhassa sermayelerini Türkiye’ye transfer etmeleri üzerinden bir tez kelam konusu. Sizin bu mevzuyla ilgili bir değerlendirmeniz nedir?
Hem oligarkların batı ambargolarından etkilenmesi hem de batılı firmaların Rusya’daki operasyonlarını durdurmak zorunda kalmaları sonucunda Rusya’ya yönelik operasyonlarına alternatif arayışları içerisinde olduğunu biliyoruz. Türkiye bu alternatiflerden bir tanesi. Öteki bölgeler ya da ülkeler de kelam konusu. Örneğin Birleşik Arap Emirlikleri hatta Çin olabilir. Zira Çin’le de çok uzun bir hududu var Rusya Federasyonu’nun. İstanbul öne çıkan bölgelerden. Daha doğrusu Türkiye öne çıkan ülkelerden bir tanesi. Temeli de coğrafik yakınlık, Moskova İstanbul 2,5 saatlik bir uçuş aralığı, Rus iş aleminin Türkiye’deki iş yapma biçimlerine hakim olmaları, Türk kültürünü, Türk piyasasını yakından biliyor olmaları.
Bir de olağan çok önemli bir sayıdaki Rus turistin Türkiye’de konaklama yapmak üzere geliyor olmaları. Lakin bu sefer yalnızca deniz ve tatil turizmi için değil.
Türkiye 2014 yaptırımlarına da uymayan, uygulamayan bir ülke. Üstelik Kırım’ın ilhakını en yüksek perdeden eleştiren, karşı çıkan bir ülke olmasına karşın. Hatta batı ambargolarını uygulamaması bir tarafa Batı’nın ambargosu altındaki şirketlerle de alakasını devam ettirdi. Münasebetiyle ambargoları delen ya da Rusya’ya yardımcı olan bir ülke aranıyorsa dünyada, işte o Türkiye’ydi aslında. Artık de Türkiye Batılı ülkelerin yaptırımlarını delmiş olacak Türkiye üzerinden Rusya. Bunu tenkit manasında söylemiyorum. Ayrıyeten bu eleştirilebilir de zira Türkiye’nin nerede konumlanması gerektiğini, tartışmak açısından da ele alınabilir.
“Türkiye, Rusya için nefes borusu”
Türkiye bu durumunu ne kadar sürdürebilir?
Sürdürebilmesini temenni ediyorum. Sonuç itibariyle Türkiye bu coğrafyada Rusya için önemli bir dışa açılan pencere, bir nefes borusu pozisyonunda oluyor ve olacak. Rusların Türkiye’ye yönelik ilgisi bilinen bir olay. Bu yeni de başlamadı.
“Türkiye’de ekonomiyi rahatlatır”
Bu durum Türkiye’deki ekonomiyi dair sorunların bir nebze de olsun ortadan kalkmasına neden olabilir mi?
Bir sermaye Türkiye’ye yönelirse açık söylemek gerekirse olur. Olabilir değil olur. Zira biz ne yazık ki 1 sente gereksinimi olan bir ülke pozisyonundayız. Türkiye’deki seçim atmosferi ya da siyasi gelişmeler bir tarafa iktisatla ilgili çok önemli bir ıstırap var. Bu sokakta hissediliyor, görülüyor, biliniyor, yaşanıyor. Hasebiyle bu türlü bir yerde iktisada para girecek olması haliyle çok olumlu bir gelişme olacak.
“Birden fazla şirket araştırma ve görüşme yapıyor”
Türkiye’ye sermayesini ticari faaliyetlerini kaydıran yahut kaydıracağı söylenen oligarklar ortasında sizin ismini öğrendiğiniz var mı?
Birden fazla araştırma yapan, görüşme yapan şirket var. Bu ortada şunu da söyleyelim: Rusya’daki faaliyetlerini askıya alan Batılı firmalar da birebir arayış içerisinde. Esasen Batılılar da telkinde bulunuyorlar, alternatif olarak Türkiye’yi adres gösteriyorlar. Bu iki kümenin dışında Rusya’da kalan yerli ve ulusal olduğunu söyleyebileceğimiz sermayenin de faaliyetlerini sürdürebilmek için bir dış dayanağa muhtaçlık var.
Çok büyük bir küme Türkiye’de çalışanı için üç başka otelde otel rezervasyon yaptı. Daha diğerleri da gelecek. Önemli bir arayış var. Burada vurgulamak istediğim mevzu yalnızca Türkiye’yle Rusya ortasındaki iktisadi münasebetleri kurtarmakla ilgili değil. Bunun ötesinde o iş aleminin dünya ölçeğindeki operasyonlarını yürütecek bir merkez oluşturuluyor. Yani olay yalnızca Türkiye, Rusya ticari bağlantıları boyutuyla sonlu değil.
“Kapitalizmden ahlaki bedeller beklememek gerekiyor”
Bu adımlar Batı’yı da rahatlatır mı?
Batı’yı ne kadar rahatlatır onu bilmiyorum. Zira Batı’nın bu ambargolarla savaşı durdurmaya ya da ateşkes sağlamaya yönelik bir hareket usulü sergilediğini hiç düşünmedim. Ambargolar kesinlikle etkileyecek Rusya’yı. Bir kez dürüst olmak gerekiyor. Kapitalizmden de ahlaki kıymetler ve etik beklememek gerekiyor. Zati şu andaki Rusya’daki faaliyetlerini durdurmalarının ana nedeni de Batı ambargoları.
O coğrafyada yaşayan milyonlarca insan var ve bu milyonlarca beşere yönelik iktisadi bir savaş başlatmanın ne kadar yasal ya da ahlaki olduğu da ayrıyeten tartışılmalı. Fakat bunları söylerken sakın yanlış anlaşılmasın, Rusya’nın işgalini haklı çıkartmak üzere bir niyetim yok. Rusya birinci günden beri işgalci bir ülkedir. Bu net. Lakin NATO’nun da Ukrayna’yı baştan çıkartacak operasyonlar ve aksiyonlar içerisinde bulunması da abesle iştigaldir.
“Rus oligarkların ilgili yeni değil”
Türkiye’de otel rezervasyonu yaptığını söylediğiniz Rus oligarklarının şirketlerinin çalışma alanlarına ait ipucu verebiliyor musunuz?
Spesifik bir alanda sonlandırılması kelam konusu değil. Bunlar finanstan üretime çabucak her alanda varlar. Fakat Türkiye özelinde daha çok turizm endüstrinde olduğunu biliyoruz.
“Rus ortaklı Türk şirketine ambargo var”
Bu yeni oluşan bir şey de değil. Bu coğrafya Rus oligarklarının uygununa yeni mazhar olmuyor. Çok önemli bir altyapısı var bunun. Kaldı ki isim vermeyeceğim şu anda lakin çok bilinen bir şirkette de Rus iştiraki da var Türkiye’de. Onlar da ambargo altında. Birkaç yıl kadar evvel olsaydı bir de bankalar olacaktı. El değiştirdi banka Türkiye’de.
Ambargoya uğrayan Rus ortaklı Türk şirketinin çalışma alanı nedir?
Hizmet bölümü diyelim. Telekomünikasyon diyeyim daha açık ve net.
“Her an ateşkes olabilir”
Bu süreç nerede noktalanır? Kısa vadede bir ateşkes bekliyor musunuz?
Her an ateşkes olabilir. Ben bu hususta son bir haftadır çok umutluyum. Esasen her iki taraftan gelen iletiler ve heyetler ortası görüşmelerde de her iki taraf da bunu belirtiyor. Savaşın dozunun biraz düşmüş olması hem bununla alakalı hem de Fransa ve Almanya’nın yüküyle alakalı. Zira sanırım Ukrayna artık dinlemeye başladı diye düşünüyorum. Daha evvelce Macron’u ve Almanya’yı dinlemek istiyordu, dinliyordu da lakin bilhassa kendisini iktidarda tutan Neo Naziler ve onların art plandaki destekçileri İngiltere’yi dinlemek durumunda kaldığı için bu savaş böylesine bir boyutta boyuta evrildi.
