33 yıl evvel bugünlerde Saddam Hüseyin liderliğindeki Irak, Kuveyt’i işgal etti. Bu olayın sonucunda, Amerika Birleşik Devletleri, Çöl Fırtınası ismini verdikleri bir harekatla Irak’ta Saddam Hüseyin rejimine karşı savaş başlattı. ABD’nin bölgeye yerleşmesini sağlayan bu savaşın Türkiye’yi de direkt etkileyen değerli sonuçları oldu. Körfez Savaşı olarak da literatüre geçen bu savaşın sonunda ABD uzun yıllar bölgeden çıkamadı ve 2003 yılında Saddam Hüseyin rejimini devirmek için ikinci defa Irak’a harekat düzenledi.
Öyleyse gelin, birinci vakitlerde müttefik olan Saddam Hüseyin Rejimi ile ABD’nin, istikrarları değiştiren bir savaşla sonuçlanan ilgilerini hatırlayalım…
20. Yüzyılın Ortadoğu’sunda uzun yıllar karar süren en tesirli önderlerden olan Saddam Hüseyin’in idamına giden uzun seyahat aslında 1990’ların çabucak başında başladı.
Irak, soğuk savaş boyunca Sovyetler Birliği’nin bir müttefikiydi. Bundan ötürü ABD ile Irak ortasında uzun yıllar boyunca uyuşmazlıklar oluştu. İran’daki İslam İhtilali ise ABD ile Irak’ı yakınlaştırdı. İran-Irak savaşında ABD daima olarak Irak’a silah yardımları yaptı. Savaşın sonunda kazanan olmasa da, Irak’ın elinde büyük bir silah stoku birikmişti ve Irak Önderi Saddam Hüseyin, bu askeri gücünü komşu ülke Kuveyt’i işgal ederek kullandı. Irak tankları 2 Ağustos’ta sonu geçerek Kuveyt’e girdi. Bu bölgede yeni bir savaşın başlaması demekti.
Irak’ın Kuveyt’i işgali ABD’yi harekete geçirdi. Bunun sonucu olarak II. Dünya Savaşı’ndan sonraki en geniş çaplı askeri koalisyon gücü ortaya çıktı.
Asıl yükünü ABD’nin oluşturduğu koalisyon güçleri; Birleşik Krallık, Fransa, Suriye, Mısır ve Suudi Arabistan askerlerinden oluşuyordu. Suudi Arabistan savaşın 60 milyar ABD Doları tutan maliyetinin 36 milyarlık kısmını tek başına karşıladı. Harekât, 17 Ocak 1991’de Irak güçlerini Kuveyt’ten çıkartmak için yapılan hava bombardımanıyla başladı. Bunu 24 Şubat’taki kara harekâtı izledi. Harekât sonunda Irak’ı Kuveyt’ten çıkaran koalisyon güçleri mutlak bir zafer elde etti. Kuveyt’in kurtarılmasıyla birlikte, kara harekâtının başlamasından 100 saat sonra ateşkes ilan edildi.
Çöl Fırtınası denilen harekat, Saddam Rejimi büsbütün yok etmekten fazla zayıflatma maksadı taşıyordu. Bu süreçte Irak güçleri de büyük bir direnç gösterdi.
Koalisyon güçleri, Irak’ın askeri gücünü kırmak ve Saddam’ı güçsüz bir duruma düşürmek için çok şiddetli bombardımanlar gerçekleştirdiler. Savaşın birinci günlerinde bir milyon kişilik ordusuyla asla teslim olmayacaklarını söz eden Saddam, kısa vakit içinde ateşkes istemek zorunda kaldı. Ateşkes sonucunda Irak, Kuveyt’ten çekilmeyi kabul etti. Yeni ataklar yapmayacağına dair Birleşmiş Milletler’e garanti verdi.
Körfez Savaşı sırasında Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanı olduğu Türkiye, ABD ve müttefiklerine güçlü bir dayanak verdi. Irak’ı bombalayan uçaklar İncirlik Hava Üssü’nden havalandı.
Türkiye tıpkı vakitte, Irak hududuna asker kaydırarak, Saddam Hüseyin’in Türkiye’den gelecek tehditleri düşünerek Kuveyt’teki birliklerini azaltmasını sağladı. Türkiye bölgeye asker göndermeyi ise kabul etmeyerek Irak’a saldıran güçlere direkt askeri bir iştirak gerçekleştirmedi. Bu süreçte diken üstünde olan Türkiye’de, Saddam’ın füze akınlarından duyulan kaygı sebebiyle hudut bölgelerinde güvenlik önlemleri alındı.
Savaşı kaybeden ve Kuveyt’ten çekilmek zorunda kalan Saddam, hırsını ise ülkede ayaklanan ve koalisyon güçlerine dayanak veren Kürtlerden çıkardı.
Irak’ın kuzeyinde Saddam güçlerinin ataklarına uğrayan Kürtler, Türkiye sonuna yığıldı. Türkiye’nin hudut kapılarını açmasıyla, Türkiye’ye 1 milyonun üstünde Kürt giriş yaptı. Bu Kürtlerin yerleştirildiği Güneydoğu Anadolu’da nüfus patlaması oldu, yeni kentler kuruldu. Türkiye’nin demografik yapısı birinci defa büyük bir değişime uğradı.
Körfez Savaşı’nın en değerli sonuçlarından bir başkası de bölgede Arap Birliği’nin büyük bir darbe yemesi oldu. Savaşta çok sayıda Arap ülkesinin Irak’a karşı ABD’nin yanında savaşması, Arap Birliği hayallerini yok etti. Bununla birlikte bölgede İran’ın yükü ve gücü arttı.
Saddam Hüseyin ise ülkesinde iktidarını sürdürdü. Dış siyasette aldığı darbelerin Irak içinde kendi iktidarını tehdit etmemesi için başında bulunduğu Baas Partisi’nin muhaliflerine karşı baskılarını artırdı. Çok sayıda karşısını düşman ülkelere casusluk yaptıkları savı ve suçlamalarıyla idam ettirdi. Bu süreçte Irak’a yönelik silah ambargoları devam etti.
2000’li yıllar geldiğinde, Saddam Hüseyin Irak’ta iktidarını sürdürüyor, kendisinde nükleer silah bulunduğu argümanları dış basında sıklıkla lisana getiriliyordu. 11 Eylül 2001’de ABD’de ikiz kulelere yapılan taarruzlar, bölgeyi kısa vakit içinde tekrar savaş alanına çevirecekti.
El Kural’ı bitirmek hedefiyle ABD, birinci etapta Afganistan’a harekat düzenledi. Bu harekatın akabinde bölgeye yine yerleşen ABD, gözünü tekrar Irak’a çevirdi. Birinci Körfez Savaşı’nda zayıflayan Saddam Rejimini bu sefer topyekun çökertmek maksadıyla savaş hazırlıkları başladı. ABD, yeniden tüm dünyada büyük çaplı bir koalisyon oluşturdu. Birleşik Krallık ve ABD’nin öncülüğünde koalisyon güçleri 20 Mart 2003’te Irak’a girdi.
Yaklaşık 1 ay süren şiddetli çatışmaların akabinde Irak Ordusu yer yer başarılı direnişler ortaya koysa da Nisan ayında başşehir Bağdat düştü.
ABD’li ve koalisyon güçlerinden oluşan birliklerin Bağdat’a girmesiyle Irak’ta Baas Rejimi devrildi. Uzun müddet saklanan ve kaçak hayatı yaşayan Saddam, 13 Aralık 2003’te Tikrit yakınlarında bir çiftlik meskeninde yakalandı. İnsanlığa karşı hatalar, cinayet, azap, yasa dışı tutuklamalar ile yargılanan devrik Irak önderi, mevt cezasına mahkum edildi. 30 Aralık 2006’da asılarak idam edildi.