Seçime sayılı günler var, size de tuhaf gelmiyor mu? Hiç sokakta, etrafta seçim havası seziyor musunuz? Eskinin o coşkulu mitinglerini, gürültülü konvoylarını bir kenara bırakın, seçim afişleri bile artık gözümüze dokunmuyor.
Halbuki, Cumhuriyetin 100.yılında “çok değerli bir seçim” olması gerekmez miydi. Kıymet sözü yalnızca benim değil. The Economist mecmuası, boşuna “The Most Important Election Of 2023” diye kapak yapmaz.
Acaba dünyada yeni şekil bu mu, diye bir dünya tipi yaptım. Evet, dünyada da artık o denli sarsıcı mitingler, yüzlerce araçlık konvoylar pek tercih edilmiyor.
Ama metoduna uygun kampanyalar da yapılıyor. Kitleleri de etkiliyor. Hele dijitalleşme ile birlikte, bilboardlar değişik bir mana kazandı. Sokakta, trafikte olan bireylere “tokat gibi” iletileri yapıştırıyor.
Tokat üzere tabiri, ünlü Fransız reklamcı Jacques Séguéla’ya ilişkin. Reklamcılar ortasında efsane bir isim. Nike’ın “Just Do It” ile Volkswagen için “Küçük düşün” kampanyaları ona ilişkin. François Mitterand’ın kampanyalarında kullandığı “sakin güç” sloganı da onun.
Séguéla, 1991 yılında Mesut Yılmaz’ın seçim kampanyasını da kurgulamıştı. Çocukluğu, babasından vazifesi sebebiyle İstanbul’da geçen Séguéla, Türkçe de biliyordu. Lakin Mesut Yılmaz’ın kampanyasındaki siyasetçiler bunu bilmiyorlardı ve onun yanında mahrem bahislerde da ileri geri konuşmuşlar. Séguéla, son kitabında bu mevzuya da temas ediyor. Siyasetçiler her vakit lisanlarını tutmaları ve hislerine hakim olmalarını bilmelidir.
Jacques Séguéla, röportajlarından birinde, ‘sokak posterlerinin bir tokat üzere tesirli olduğunu’ söyledi. Bu, sokak posterlerinin insanların dikkatini çekmede ve bildirisi hatırlamalarını sağlamakta çok tesirli olabileceği manasına geliyor.
Artık ünlü reklamcıların birden fazla “etik” telaşlarla politik reklam işine soyunmuyor. Lakin Séguéla’nın bu alanda temel bir tezi vardı: Deterjan tozu ile Başbakan benim açımdan farksızdır. İkisi de güzel bir reklam kampanyasıyla piyasaya çıkarılır, çok sattırılır ya da seçim kazandırılır. Bu da siyasal reklamcılığın başka yönü…
Son iki yılda farklı ülkelerdeki partilerin ana seçim vaatleri, belli ülkeye ve partiye nazaran değişiklik gösterse de değişmeyen şu bahisler öne çıktı:
Ekonomik büyüme: Bilhassa pandemi sonrası dünya genelinde iktisatta birinci mevzu büyüme maksatları oldu. Enflasyon ise ikinci bir ekonomik başlık olarak ele alınıyor.
Eğitim: Her ülkede seçimde listeden düşmeyen bir bahis olmaya devam ediyor. Haliyle eğitimde dijitalleşme gayeleri öne çıkıyor ve her sınıf için çarçabuk erişilebilir, ömür uzunluğu eğitim gayesi vurgulanıyor.
Sağlık hizmeti: Sıhhat da listelerden inmeyen bir husus. Taraflar ekseriyetle kapsama erişimi genişleterek, maliyetleri düşürerek yahut kaliteyi güzelleştirerek sıhhat hizmetlerini düzgünleştirme kelamı verir.
Altyapı: Bilhassa gelişmekte olan ülkelerde öne çıkan bir bahis. İş ve istihdam ile birlikte ele alınıyor.
Sosyal refah: Bu, tüm vatandaşların besin, barınma ve sıhhat üzere temel gereksinimlere erişimini sağlamaya yardımcı olabilir.
İklim değişikliği: Bilhassa Amerika ve Avrupa kıtasındaki seçimlerde öne çıkan bir husus başlığı. Sera gazı emisyonlarına dair amaçlar, umarım bizim siyasetçilerimiz için de ölçü olur.
Göç: Şu an Türkiye’nin en kıymetli konusu olan mülteci ve göçler, artık bütün dünya ülkelerindeki seçimlerin en önemli konusu haline geldi. Uzun periyotta de ülkelerin siyasetlerini belirlemede değerli bir öge olacak.
Silah denetimi: Batılı ülkeler için silah denetimi kıymetli olmasına karşın pek çok gelişmemiş ülkede savunma sanayi ve silahlanma övünülecek bir data olarak sunulması değişiktir.
Kampanyaları kurgulanırken, kullanılan hisler da her ülkede neredeyse misal lakin birtakım kullanılış hali değişebiliyor.
Umut: Daha yeterli bir gelecek vaadi ile optimistlik duygusu oluşturulmaya çalışılıyor. Muhalefet umudu, iktidar kaygıyı işler…
Değişim: Değişim sihirli bir sözdür. Ekseriyetle yeni siyasetler, yeni önderler yahut işleri yapmanın yeni bir yolu halinde olsun, değişim yaratma kelamı verirler.
Birlik: Birlik isteği de çoklukla eski siyasetçilerden geliyor.
Korku: İktidar partileri, bilinen ve bilinmeyen düşmanlar oluşturuyor. Çoklukla de bu tesirli oluyor.
Öfke: Karşı tarafa yönelik öfke tercihi, rekabeti ve hisleri harekete geçirmede işe yarıyor.
Artık seçim kampanyalarında da toplumsal medya birinci mecra haline geldi. 2016 seçimlerinde Amerikan seçimlerinde ve İngiltere’de Brexit referandumunda yaşanan Cambridge Analytica olayı, hala bu alanın sorgulanmasına sebep oluyor. Neredeyse her ülkede toplumsal medya trolleri ve bot hesaplar gündemde.
Cambridge Analytica olayını kısaca, “etkin hesaplar üzerinden yönlendirici haberler yaymak” olarak tanımlayabiliriz. Manipülasyon ortaya çıkınca, Facebook davalık oldu, Cambridge Analytica kapandı.
Bunun yanı sıra başarılı toplumsal medya uygulamaları, bilhassa genç seçmene ulaşmada kıymetli bir araç ve bu alanda örnek gösterilecek kampanyalar yaşandı. Bu alanı birinci keşfeden 2008 yılındaki seçimlerde Barack Obama oldu ve Twitter ile hem seçmenine ulaştı, hem de hakikat bir irtibat stratejisi izledi.
Ukrayna’daki 2019 başkanlık kampanyası. Şu an iktidarda olan Volodimir Zelenskyy’nin kampanyası, siyaset kurumundan bıkmış seçmenlerle temas kurmak için toplumsal medyayı kullanmada çok başarılı oldu.
Emmanuel Macron, Fransa’daki 2017 başkanlık kampanyasında fikirlerini paylaşmak ve seçmenlerin sorularını yanıtlamak için toplumsal medyayı kullandı.
Yeni Zelanda’daki 2017 başbakanlık kampanyası: Jacinda Ardern’in kampanyası, genç seçmenlerle temas kurmak için Twitter’ı kullanmada çok başarılı oldu. Ülkede en fazla beğenilen retweet edilen bildiri onun tweeti oldu.
Son devirde Instagram daha fazla kullanılmaya başlandı, Zelensky’nin 2 milyondan fazla izlenmeye ulaşan piyano çaldığı bir görüntüsü buna bir örnektir.
Macron’un eşi Brigitte ile birlikte 1 milyondan fazla beğeni alan bir fotoğrafı gibi…
Haliyle, Instagram ile birlikte influencerlar da öne çıkmaya başladı. Influencerlar, özgün ve rahat bir görünümle takipçilerinin dikkatini çekmeyi başarıyor. Toplumsal medyada geniş kitlelere ulaşan dijital kanaat lideri olarak değerlendiriliyorlar. Geçmişte, yüklü olarak moda, spor yahut oyun üzere hususlarda uzman olarak ortaya çıktılar ve statülerini pazarlama emeliyle markalarla işbirliği yapmak için kullandılar. Lakin son vakitlerden beri influencerlar da daha manalı ve politik içeriğe yöneliyor.
Hatta TikTok idaresi, ünlü kullanıcıları toplumsal hususlara yönelmek için maddi takviye verdiği de konuşuluyor.
Bu seçimlerde, toplumsal medya ve seçim kampanyalarını birlikte düşündürecek bir örnek olayla karşılaşmadık. Varsa yoksa trollerin özensiz, saldırgan paylaşımlarıyla doldu mecralar.
LED ekran deyince çabucak New York’taki Times Square ve Londra’da Piccadilly meydanlarındaki ekranlar akla gelir. Bir kentteki ekranın bütün dünyaya bildiri işletebilmesi enteresandır.
İnteraktif billboardlar ve afişlere dair batıda örnekler görmeye başladık. Aslında otobüs duraklarındaki karekodlar kıymetli fonksiyon görüyor. Otobüslerin istikametlerini ve durağa geleceği dakikayı bile görebiliyoruz.
İngiltere’de bir parka yerleştirilen bir interaktif billboard bir el, gökyüzünde bir yeri işaret ediyor. İşaret ettiği tarafa baktığınızda o an, bir uçak üzerinizden geçiyor. Ve bilboardlarda uçağın sefer numarası ve gideceği yer gösteriliyor. Etkilenmemek mümkün değil.
Güney Kore’de metro durağındaki billboard bir marketin besin eserleri yer alıyor. Yolcular metroyu beklerken, interaktif olarak, telefonlarıyla istedikleri eserleri seçiyorlar, eserler onlar konutlarına varmadan, kurye ile ulaştırılıyor.
Yolcular eser seçmese bile, market kendini ve eserini anlatıyor. Beklenen ki yolcular hiç olmazsa birtakım eserlerin fiyatlarını incelemiş oluyor. Bu türlü bir seçim vaatlerinin olduğu bir billboard olsa, biz de telefonlarımız ile vaatler için tercihimizi yapsak beğenilen olmaz mı?
Seçim kampanyalarında bu türlü örnekler görmek isterdim. Düşünün, bunlar ayrıyeten değerli anket mahiyeti taşıyacaktır. Haliyle Ferdî Dataları Muhafaza Kanunu kapsamında olmak kaydıyla…
Bırakın teknolojiyi, yaratıcı sloganları, hit şarkıları… Partileri aştık ittifaklar ortasında bir seçim yaşanıyor. Bir seçim anısı almak isteseniz; hani nerede ortak posterler, ortak bayraklar, ortak kaşkollar, şapkalar?
Velhasıl, seçimlerin de tadı tuzu kalmadı…
Linkedln
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün muharrirlerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio