20 Aralık 2021’de getirilen kur muhafazalı mevduat (ve katılı hesabı) düzenlemesinde her daim değişen görüşlere bir yenisi daha eklendi. ‘Kervan yolda düzülür’ misali alınan kararları daima tahlil etmeye çalışan ekonomistler de KKM’de faiz sonunun kalkmasını yorumladı.
Kur muhafazalı mevduat, 20 Aralık 2021 tarihinde Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanmıştı. “Dövize endeksli ‘liralaşma'” olarak tanımlanabilen sistemin maksadı döviz almayıp, TL’de kalıp, mevduat ile döviz almış üzere TL farkı kazanmak olarak da açıklanabilir.
2022 prestijiyle hayatımıza giren KKM’nin servet transferi ve kamu yükü -dolayısıyla halkın da cebine etkisi- çok tartışıldı. Son datalara nazaran TL’den KKM ile kamudan yani Hazine’den ödenen meblağ 92,5 milyar TL olurken, TCMB’nin açıklamadığı lakin yıllık raporlarında görülen, dövizden dönüşle KKM yapanlara ödenen de 88,9 milyar TL oldu.
Tüzel şahıslara yapılan KKM’de vazgeçilen vergi gelirlerinin eklenmemiş haliyle son durum bu formda olurken, devir periyot de döviz alımları ve KKM suratına konumla alınan kararlar değişkenlik taşıyor.
Kurdaki istikrarlı(!) yükseliş, kimi periyotlarda Borsa üzere küçük yatırımcıyı etkileyen alanların etkilenmemesi(!) ismine duraksamalar yaşayınca KKM’nin de getirisi düşüyor. Bu periyotlarda de KKM’den çıkışlar olabiliyor. Bu problemlerin üstesinden gelmek ve bankalardaki nizamı sağlamak için devir dönem yapılan düzenlemelere bir yenisi daha eklendi.
Son düzenleme de Resmi Gazete’de yayımlandı ve siyaset faizinin 3 puan üzerinde üst hudut faiz uygulaması sona erdi.
Asgari faiz oranı yani alt limit siyaset faiz oranı olurken, KKM faizi için artık bir limit sınırlaması yok bu bankanın inisiyatifinde olacak.
Dövizden dönüşümlü olan KKM’lerde tavan faiz limiti 26 Ocak tarihinde kaldırılmıştı.
Ancak düzenleme, uzmanlar tarafından “faiz indirimleri” ile tezat görüldü.
Dövize dönüşün en azından seçime kadar engellemesi maksadı taşıdığı formunda yorumlanan düzenleme,
Örtülü faiz artırımı halinde de yorumlandı.
Merkez Bankası’nın faiz indirimleri Eylül 2021’de başlamış,
Sonrasında kurdaki üst taraflı ataklar rasyonel olmanın dışına çıkmış,
Eylül ayında 8 TL olan kur, 20 Aralık 2021’de de 18,40 TL ile o periyodun tarihi doruğunu görmüştü.
Aynı gün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı KKM birinci olarak ferdi talebe yönelik çıkarken,
Şirketlerdin de döviz talebini azaltmak emeliyle vergi avantajıyla birlikte hukuksal hesaplara da uygulanmıştı.
Tüm bu süreçlerin sonunda dolar kuru, bugün (31 Mart 2023) prestijiyle 19,19 düzeyinden bulunurken,
KKM’ye ödenen faiz/döviz farkı da artmıştı.
Ekonomistlerin “servet transferi” olarak nitelediği kamudan yapılan ödemeler konuşulmaya devam ederken,
Seçimlere yaklaşık 1,5 ay kala yapılan düzenleme,
Dövize yönelimi engellemek kurda son günlerde görülen volatiliteye karşı ödenen faiz farkını azaltmak olarak da görülüyor.
Türkiye İktisat Modeli olarak isimlendirilen düşük faiz, rekabetçi kur ve ihracat odaklı sistemin yansımaları olarak görülen KKM düzenlemesine,
Muhalefetin de karşı çıktığı ve seçim sonrası kazanılması halinde kademeli çıkış planlandığı biliniyor.
Faiz hududunun kalmasıyla yüksek faiz alabilen yatırımcı yine daha güçlü bir biçimde KKM’ye yönelir mi dersiniz?