Seçimlere 10 günden az kaldı. Son yıllarda alım gücü düşen vatandaşlar bir yandan artan besin fiyatları ve kiralar, mesken fiyatları içinde geçinmeye çalışırken, öbür yandan bir ölçü dişinden tırnağından artırdığı parasını evladının geleceğine saklamak, konut almak, otomobilini değiştirmek istiyor. Lakin bu ortamda adeta birer yatırım uzmanı birikimine erişircesine araştırma yapıyor. Bu araştırımalar da genel olarak Google’a yazılan ‘did you mean’lerden ibaret olduğundan toplumsal medya bilgilendirmelerden öteye geçemiyor. Bunların ortasında iktisat ve finans bilenler kendilerini anlatmak için çabalasa da araştırmalar toplumsal medya algoritmalarıyla sözün tam manasıyla ‘troll’leniyor. O halde hem iktisattaki hal-i pür mealimiz hem de seçim sonrasına yönelik neler olacak merakımızı karşılayacak kıymetli ekonomistlerin telaffuzlarına bakalım.
Cevdet Akçay’la başlayalım. İktisat ile yakından ilgilenenler bilir ki Akçay enflasyon konusunda gerçek bir uzmandır.
Enflasyon Akçay’ın kendi tabiriyle takıntısı olurken, geçen günlerde katıldığı BloombergHT yayınında, Akçay enflasyonun bundan sonrası için daha güç bir patikaya girdiğinden bahsederken, seçimden sonrası için de dolar/TL’nin Türkiye enflasyonu üzerindeki tesirinin daha zorlayıcı olduğunu söylüyor. Dünyada enflasyonun düşüş trendine girdiğini lakin Türkiye’de bu trendin ‘baz etkisiyle’ düşüş görülse de hala değişmediğini belirtiyor. Enflasyon oynaklığının da sürdüğünü belirten Akçay, seçimden sonra iktidar değişmezde haliyle iktisat siyasetlerinin da tıpkı formda sürdürüleceğini öngörüyor.
Gelelim Dr. Mahfi Eğilmez’e. Seçimlerden sonra klasik siyasi söylemdeki “Enkaz devralma” durumunun tahminen de birinci defa gerçek olacağını söylüyor Eğilmez.
Dr. Mahfi Eğilmez, Artunç Kocabalkan ile yaptığı söyleşide de öncesinde Info Yatırım’dan Mine Uzun’la yaptığı söyleşide de misal telaffuzlarını lisana getirirken, kendi sitesinde son yazısında da ‘Enkaz’ başlığı atıyor. Seçimlerden sonrası için Eğilmez, kaçınılmaz bir halde Ortodoks siyasetlere dönülmesi gerektiğinden bahsediyor. Hali hazırda uygulananların da ‘gerçek anlamda’ Heterodoks siyasetler olmadığını söylerken, görünen prestijiyle yalnızca teamüllerin bilakis hareket etmek olduğunu söylüyor. Yabancı yatırımcının bu ortamda ülkeye yatırım yapmayacağını, seçim sonrası idarede değişiklik olması halinde dahi bunun çok kısa vadede gerçekleşmeyeceğini öngörüyor.
Eğilmez, Türkiye’de kriz olmadığı telaffuzunu de Arjantin örneğiyle açıklıyor.
İnsanların enflasyona karşı korunma tedbiri olarak ‘harcama’ yaptığını söyleyen ünlü iktisatçı, öbür yandan da kurlarda oluşan çoklu ortama dikkat çekiyor. Bunların seçim sonrası için şimdiden çalışmayı gerektirdiğinin altını çiziyor.
Atilla Yeşilada, uzun müddettir yapılanların Türkiye’yi krize sürüklediğini söylerken, seçim sonrası için de misal öngörülerini tekrar ediyor.
Seçimlerin birinci çeşitte bitmesini beklemeyen Yeşilada, ikinci cinste dahi bitmeme mümkünlüğünün piyasaları karıştıracağını iddia ediyor. Sıkıntı Ekonomi ve kendi Youtube kanalındaki ‘Seçim Sonuçları İktisat Siyasetleri ve Piyasalara Nasıl Yansır?’ başlıklı yayınlarında olumsuz bir tablo çiziyor. Rezervler konusunda TCMB’nin datalarını TÜİK’e benzetiyor ve sorun gördüğünü söylüyor. Seçim sonrası birinci günlerde oluşacak belirsizliğin döviz talebine neden olacağını belirtiyor. Seçim sonrası Cumhurbaşkanı’nın Kemal Kılıçdaroğlu olması lakin Meclis’te Cumhur İttifakı’nın çoğunluk olması halinde, icraat kısmında sıkıntılara dikkat çekiyor. Erdoğan’ın kazanması halindeyse hem 2021 gibisi kur krizi, hem de sonrasında temerrüt ve banka iflasları görüleceğini öngörüyor.
Hasar tespiti yapılmalı: “Hastalığın ne olduğunu biliyoruz fakat ne kadar ilerlediğiniz bilmiyoruz.”
Önemli ekonomist ve finansçılardan Prof. Dr. Burak Arzova ve Murat Sağman, FX TV Youtube kanalındaki yorumlarında, seçim belirsizliğin şu periyot baskın olmasına global gelişmelerin de eklendiğine vurgu yapıyor. Seçim sonrası için de birinci vadede çok olumlu bir ortam olmadığına dikkat çeken tecrübeli isimler, Borsa ve faiz dengelenmesinin seçimden sonra bir süre dalgalanacağını kestirim ediyor.
Prof. Dr. Özgür Demirtaş ise tabuları yıkıyor! “Gerçek” başlıklı kendi Youtube kanalında uzun mühlet sonra çektiği görüntüde, izleyenler büyük bir sürprizle karşılaşıyor.
Nobel ödüllü ekonomist Joseph E. Stiglitz, ile görüntü görüşmesini yayınlıyor Demirtaş. Bunu Özgür Demirtaş biçiminde anlatmamız gerekirse; Demirtaş bunu neden mi yapıyor? Demirtaş, bunu yapıyor zira troller söylenenleri çarpıtıyor. Troller, Stiglitz’in söylediklerini hem bilemeyip, anlamadıkları için hem de bilerek çarpıtıyor.
Stiglitz’in enflasyonda düşüş için faiz artırımına karşı çıktığı telaffuzunu, destekleyen gazetecilerin paylaşımlarına da yer veren Demirtaş, bu telaffuzların “özel” durumunu kendisiyle görüşerek anlatıyor.
Türkiye’deki enflasyonla faizlerin bu ortalamaları karşılamadığını, enflasyon meselesini ABD’den farklı olarak arz kaynaklı olmadığını söylüyor. Görülen oranlarda kendi tabirini kullansa da biz “Türkiye’de ekonomist olsam, saçımı başımı yolardım” demek istediğini anlıyoruz.
‘Faiz artışının,, enflasyonda düşüşe neden olmayacağını’ söyleyen Nobel ödüllü ekonomist bu durumu ABD özelinde söylüyor. Zira her ülkenin, bölgenin kendine özel ekonomik şartlarında ABD’deki enflasyonun hem arz kaynaklı olmasında ötürü faiz artışının bu arz meselesine deva olmayacağını öngörüyor. Hem de ABD enflasyonunun ortalamada olduğuna vurgu yapıyor.
Türkiye’deki enflasyonla faizlerin bu ortalamaları karşılamadığını, enflasyon meselesini ABD’den farklı olarak arz kaynaklı olmadığını söylüyor. Görülen oranlarda kendi tabirini kullansa da biz “Türkiye’de ekonomist olsam, saçımı başımı yolardım” demek istediğini anlıyoruz.
Siz ne anladınız tüm bu olanlardan? Yorumlarda buluşalım.
