Sözcü muharriri Deniz Zeyrek, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan‘ın sık sık değindiği seçim yasasının ayrıntılarını AKP Genel Lider Yardımcısı Hayati Yazıcı‘ya sordu. Kelam konusu yasa teklifinde “seçim barajı”, “bölge sayısı”, “il seçim heyeti başkanlıklarıyla ilgili düzenleme” ve “partilerin seçime girebilme şartı” olmak üzere 4 kıymetli başlık bulunuyor.
Zeyrek’in yazısının devamı şöyle:
Hayati Yazıcı bilgi vermedi lakin ben dört başlıkla ilgili öngörülen değişiklikler hakkında biraz bilgi edinmeyi başardım. Artık tıpkı sırayla husus madde yapılması mümkün değişikliklere bir bakalım:
1) Seçim Barajı: Başlangıçta barajın yüzde 5’e düşürülmesi öngörülmüştü. AK Parti ve Cumhurbaşkanlığı hukukçuları barajın yüzde 5 olacağını duyurmuştu. Lakin son dakikada barajın yüzde 7 olacağı açıklandı. Bu değişikliğin altında, Millet İttifakı’na dahil olmayan DEVA ve Gelecek partilerinin rastgele bir ittifaka dahil olmadan yüzde 5 barajını aşması ihtimalinin yattığını öğrendim. Baraj yüzde 7 olursa, bu partiler ittifak yapmak zorunda kalabilir. Şayet Millet İttifakı’na dahil olmazlarsa üçüncü bir ittifak gündeme gelir ve bu da muhalefette bir ikilik oluşturabilir.
2) Bölge sayısı: Bu mevzuda şimdi bir muahede yok. AK Parti birden fazla bölge olan vilayetlerde, her bölgede 7 milletvekili olmasını istiyordu. Lakin pazarlıklar sonucunda bu sayının 10’a çıkabileceği söyleniyor. Örnek vermek gerekirse İstanbul’da hali hazırda 97 milletvekili var. Bölge milletvekili sayısı 7’ye düşerse İstanbul 14 bölgeye bölünebilir. Şayet bölge milletvekili sayısı 10 olursa İstanbul 10 bölge olabilir. D’Hondt Sistemi sayesinde birinci parti avantaj kazanacağından bölgelerdeki milletvekili sayısının azalması birinci partiye yarayabilir. (D’Hondt Sistemi: Bir seçim etrafında her partinin aldığı oy toplamı, sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e 5’e (…) bölünür ve o seçim etrafının çıkaracağı milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bu sürece devam edilir. Elde edilen hisseler, parti farkı gözetmeksizin, büyükten küçüğe hakikat sıralanır. Milletvekillikleri bu sıralamaya nazaran partilere tahsis edilir.)
3) Vilayet Seçim şuralarının belirlenmesi: Hali hazırda seçim heyeti lideri en kıdemli hakimdir. Yapılacak düzenlemede “ya da birinci sınıfa ayrılmış yargıçlardan biri” sözü yer alacak. Böylelikle, seçim konseyi lideri kıdeme nazaran değil tercihe nazaran belirlenecek.
4) Partilerin Seçime Girme Kuralı: Mevcut düzenleme, teşkilatlanma ve kongre süreçlerini tamamlamış partilerin seçime girmesini öngörüyor. Ayrıyeten TBMM’de 20 milletvekili, yani kümesi olan partiler de seçime girebiliyor. Cumhur İttifakı’nın taslağında Seçim Maddesi’nden “TBMM’de kümesi olan partiler” sözü çıkarılıyor. Biliyorsunuz, ÂLÂ Parti’nin seçime giremeyeceği açıklanmış, CHP’den 15 milletvekili DÜZGÜN Parti’ye transfer olmuş ve bu sayede DÜZGÜN Parti’nin seçimlere katılmasının önü açılmıştı. Yapılacak yeni düzenlemeyle yeni partilerin teşkilatlanmalarını tamamlamadıkları, büyük kongrelerini yapmadıkları takdirde milletvekili transferi hüllesiyle seçime girmesinin önüne geçilmek isteniyor. DEVA ve Gelecek Partisi’nin bu mevzuda sorun yaşaması beklenmiyor. Fakat HDP kapatılırsa, yeni kurulacak partinin seçime girmesi mümkün olmayabilir ve HDP adayları yeniden “bağımsız” olarak seçime girmek zorunda kalabilir.
Değişikliğin münasebetinde, TBMM Kümesi’nin yasama faaliyetiyle ilgili olduğu, seçimlerin ise toplum nezdinde yapıldığı tabir edilecek. Yani siyasi partinin TBMM’de faaliyette olup olmaması değil, toplum genelinde teşkilatlanıp teşkilatlanmadığının kıymetli olduğu vurgulanacak.