14 Mayıs seçimleri tahminen de bugüne kadar yormadığı kadar ekonomistleri ve finansçıları yordu. Her seçim öncesi birkaç senaryo dahilinde, az buçuk aşikâr olan ekonomik sıkıntılar ve tahlillerle takılan kısımlar, bu seçimde kimi seçileceği, seçilenin ne yapacağı, kimin değişeceği, değişmeyenin nasıl devam edeceği üzere olmazları olduran bir Alfred Hitchcock’a senaryo hazırlığıyla sürüyor. Son gelen senaryo da entrikalı günlük dizilerin senaristlerine ders olacak cinsteyken, JP Morgan, adeta taşrada turiste yol anlatan amcalar üzere ‘sağına faizi al dümdüz git git git, turn left, go go go’ demiş hissi uyandırıyor.
JPMorgan analistleri, Türkiye’de seçimlerinde akabinde şu periyot uygulanan ve heteredoks olarak isimlendirilen “alışılmışın dışında” iktisat siyasetlerinde sadece mütevazı değişiklikler yapılacak olduğunda, TL’de büyük olasılıkla keskin bir halde kıymet kaybı öngördü. 14 Mayıs seçimleri sonrasında dolar/TL’nin 30 düzeyine yaklaşabileceği iddia edildi.
Enflasyonun neden olduğu alım gücü krizinde yıpranan vatandaşa dikkat çekilen tahlilde, son yıllarda da tekrarlayan piyasa çalkantıları ve kur krizlerinde çıkan yabancı yatırımcıların da yol ayrımında olduğu belirtildi.
JPMorgan’ın analistleri, ‘sonuçlardan bağımsız olarak’ makro iktisatta ayarlamaların beklendiğini söylerken, enflasyonu düşürmek için faizlerde mümkün artışın yani ortodoks siyasetlere bağlı olarak iki farklı senaryo da çizdi.
“Makroekonomik ortodoksiye kararlı dönüş” senaryosunda, TL’nin seçimden çabucak sonra dolar karşısında 24-25 düzeyine, yıl sonuna kadar da 26 olacağını öngördüler.
Borçlanma maliyetlerini artıran gösterge devlet tahvili getirileri de bu görüşe nazaran yüzde 25’e fırlayacak. Enflasyonun da yıl sonunda yüzde 45 olması bekleniyor.
Diğer senaryo olan “ortodoks makroekonomik siyasetlere mütevazı bir dönüş”te ise bir ölçü makûs senaryo görülüyor. Birinci devirde TL daha yavaş kıymet kaybederken, dolar karşısında yıl sonunda 30’a yaklaşabilir deniliyor.
JPMorgan’ın analistleri, ‘taktiksel bir değerlendirmeye muhtaçlık duyulacak, yüksek volatilite bekliyoruz’ tabirlerini kullanıyor.
En âlâ ihtimaller dahilinde yolun uzun olduğu konusunda ikazda bulunurken, Merkez Bankası’nın da döviz rezervlerini yine inşa etmeyi hedefleyeceği konusunda ihtarda bulunuyorlar.
Ilımlı senaryo için, ‘sermaye girişlerine ilham vermesinin pek mümkün olmadığını’, yani TL’nin ‘muhtemelen (reel efektif kur) yüksek kalacağını’ eklediler.
Politika faizinde de Merkez Bankası’nın ortodoks siyasetlere dönmesi halinde 3. çeyrekte yüzde 8,5’ten yüzde 30’a çıkış bekleyen analistler, “Faizin yüzde 40’a yükselme ihtimali de dışlanamaz. 3. çeyrekte kâfi faiz artışı olmazsa makro dengesizlikler artabilir ve daha fazla faiz artışını gerektirebilir” diye de ekledi.
Türkiye’nin en çok ticaret yaptığı ülkelerin para üniteleri karşısında pahasını ölçen TL’nin gerçek efektif kurunun (REER) şu anda ‘gerçeğe uygun değerinin’ yaklaşık yüzde 32 altında olduğu kestirim edilen raporda, analistler, ‘Ortodoks makroekonomik siyasetlere dönüş senaryosu, lirayı rayiç bedeline yanlışsız gerçek bir pahalanma eğilimine sokabilir’ tabirlerini kullanıyor.
JPMorgan’ın tahlili uzmanların da ilgisini çekti.
Diğer tahlillerle emsal ve farklı tarafları irdelenirken,
Sonrası için söylenenler Merkez Bankası bağlantısı açısından da sorgulanır hale geldi.
Merkez bankalarının son yıllarda bağlantıya verdikleri ehemmiyete de dikkat çeken uzmanlar,
Kendi ortalarında değerli diyaloglar da kurdular.
Tüm bu tartışmaların ortasında kurlardaki seyir hala süren belirsizliğin tesirinde olurken,
Diğer yandan besbelli olan şeylerden en kıymetlisi “kur üzerindeki baskıydı.”
Sizin tüm bu yorumlar içinde dolar/TL’de beklentiniz ne?
Seçimlerden sonra yükselecek mi?
“Dış minnaklar” algı idaresi mi yapıyorlar? Yoksa esasen yüksek de biz mi farkında değiliz? Ne dersiniz?
