Türkiye Kastamonu, Rize ve Artvin’deki sel felaketlerinde ömrünü yitiren vatandaşların yasını tutuyor. Bu ölümlü olaylardan sonra dere yataklarına inşaat yapılması yine gündeme geldi. Pekala sel sonrası bir yenileme projesi nasıl olmalı?
Haber Global’den Gökhan Kam imzalı habere nazaran, Trabzon Kent Plancıları Odası İdare Konseyi Lideri Ercan Şen yeni yapılan binaların da dere yataklarına yakın olmasının haklı bir yaklaşım olmadığı görüşünde. Şen, “Bu afetlerden ders çıkarmamız gerekiyor” diye konuştu.
Şen, sel afeti sonrası kemerli köprüler yapılması gerektiğine de işaret ederek birtakım bölgelerde düz köprüler olduğunu da söylüyor.
Elips köprünün mantığı ne?
Şen, yüzyıllar evvel yapılan köprülerin ayaklarının neden dere yatağında olmadığını ve oval yahut elips biçiminde olduğunu ise şöyle açıklıyor:
“Odun, tomruk, süprüntüler ya da selin getirdiği materyallerin takılarak baraj tesiri oluşturması sebebiyle köprülerin ayakları elips yahut oval biçiminde yapılırdı.”
“Risklere karşı dirençli şehirler”
Sürdürülebilir kentler yapmanın yolunun yalnızca bina inşa etmekten geçmediğini söyleyen Öztürk, “Risklere karşı dirençli kentleşme yapılmıyor. Sonra önümüze Dereli çıkıyor, Bozkurt çıkıyor” diye konuştu. Dere yataklarında konutlar ortasında inançlı aralık için 100 metre uzaklık olması gerektiğini söyleyen Öztürk, “Yani kanal sistemine dönüştürülemez. Dereler yeşil koridorlara dönüştürülür” diyor.
Dere kenarlarına konut yapıldığı vakit sel ve yağmur suyunun toprak altı suyuna erişmesinin de engellendiğini aktaran Öztürk, “Hemen derenin yanında yaklaşık 40-50 metre yakınında yeşil koridorlar yapılır. Ağaçlandırılır. Neden bu yapılır yağmur suyu taştığı vakit burada sel suları yeşil koridorla bulur yer altına girer. Bu tip yerlerde minimum 100 metre derenin sağından ve solundan inançlı tampon bölge aralığı bırakılması gerekir” diyor.
“Bütüncül bir yaklaşım”
Öztürk birebir vakitte dere yataklarına inşa edilecek köprülerin kubbe tipi kavisli yapılması gerektiğini aktarırken, “Dere yatakların üzerinde kavisli kubbe tipi yapılmalı. Olaya bütüncül bakılmadığı surece süreksiz tahliller olur ve sonunda felaketle tekrar karşı karşıya kalabiliriz” yorumunda bulunuyor.
Giresun Dereli’de 22 Ağustos 2020’de yaşanan sel felaketi sonrasında yıkılan yerler TOKİ eli ile ‘Yeni Dereli Projesi’ kapsamında yenilenme programına alınmıştı. Afetzedeler için Sütlüce Mahallesi’nde 142 konut da büyük oranda tamamlanmıştı. Dereli Kaymakamı Murat Atıcı selden en çok etkilenen noktalardaki inşaat çalışmalarının yüzde 80’e ulaştığını açıklamıştı.
TIKLAYIN – Prof. Dr. Naci Görür’den ‘ örgülü akarsu’ uyarısı: Kenarlarında yapılaşma olmamalı, riski artıracak baraj ve HES yapılmamalı
