Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Ermenistan’la olağanlaşmaya sıcak bakıldığını belirterek, “Barış muahedesi bütün bölgeye barış getirecek. Bu gidişat da aslında uygun. Sayın Aliyev’de müteaddit sefer tabir etti. Bu olumlu karşılıklı bildiriler son derece uygun. En kısa vakitte bu barış muahedesi da imzalanırsa, mayın haritası üzere teknik bahisler da çözülürse süreci hızlandırır” tabirlerini kullandı.
Kalın, “Bizim Ermenilerle bir meselemiz yok. Bu savaşın sona ermesi gerekiyordu ve son buldu. Bunlar şayet hakikat bir çerçeveye oturulursa çözülmeyecek hususlar değil” tabirlerini kullandı.
Kalın, BM Genel Şura için ABD’ye giden Erdoğan’ın döndüğünde ABD’ye ait yaptığı sert açıklamayı Lider Joe Biden ile görüşememesinden kaynaklandığı argümanına da cevap verdi. “New York’ta özel bir şey olmasına gerek yok. Bu PYD/YPG’ye verilen dayanak devam ediyor, FETÖ konusunda bir adım atılmıyor. Münasebetiyle Cumhurbaşkanımızın bu türlü bir reaksiyon vermesi olağan. Somut bir adım bekliyoruz. Türkiye’yi rahatlatacak adımlar bekliyoruz. Bunlar geciktikçe Cumhurbaşkanımız da ‘Bu durum nereye gidiyor’ diyor” dedi.
Kalın Erdoğan-Biden görüşmesine ait olarak da, “Biz gitmeden ABD’liler Biden’ın BM’de görüşme yapıp gideceğini söylediler. BM Genel Sekreteri ile görüştü. BM İklim Tepesi’nde kendileri söyledi. Bir görüşme olacak. Öncesinde hazırlıklar yapılıyor. Daha sonrasın Biden’da Türkiye’ye gelebilir. Kendisi Cumhurbaşkanımıza Brüksel’de gelmek istiyorum, ziyaret etmek istiyorum diye söyledi” diye konuştu.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, Haber Global’de Candaş Tolga Işık‘ın gündeme ait sorularını cevapladı. İşte Kalın’ın açıklamalarından satır başları:
“Karabağ haklı bir zafer”
“44 günlük uğraştan sonra bu zaferi tebrik ediyorum. Tıpkı vakitte bölge içinde kıymetli bir kazanım. En son geçen sene bu hadiseler başlamadan evvel Ermenistan’ın saldırgan tavrı sonrası olaylar buraya geldi. Bu süreç zarfında Azerbaycan daima sorumlu hareket etti. Hiç saldırgan tavır sergilemedi. Haklı olarak elde edilmiş bir zafer var.
“Türkiye’nin katkısı, işbirliği aslında bizim Azerbaycan’la olan özel işbirliğimizin tezahürü. Dakika dakika o zafer takip edildi. Kolay kazanılmadı, birçok şehit verildi. İşgale uğrayan topraklarda çok ağır bir inşa faaliyeti devam ediyor. 1 yıl evvel Suşa, Fuzuli neredeydi? Oradaki havalimanı bitmek üzere, açılışı yapılacak. Tekrardan uçaklar havalanacak. 30 yıldır metruk formda kullanılmayan yerlerin harabe hallerini gördük. Tekrar kentler, kasabalar ayağa kalkmaya başladı. Orada yine ekonomik sistemin kurulması üzere mevzular doğal ki vakit alacak. Aliyev burayla şahsen ilgileniyor.
“Suriye hududu garanti altına alındı”
“Karabağ Zaferi’nin bir öbür boyutu var TSK açısından. 15 Temmuz sürecinden sonra birçok FETÖ’cü asker tasfiye edildi. Bu tasfiye harekatı sonucunda artık TSK NATO içinde faal güç olamayacak, terörle uğraş edemeyecek diye birtakım iftira kampanyaları başlattılar. Biz Suriye’yi garanti altına almak için toplam üç tane askeri operasyon yaptık. Bu tasfiyeden sonra, hastalıktan kurtulduktan sonra faal, ehil, süratli karar alabilen bir güç hale geldi. Biz bunu birinci Suriye hududunda gördük. Bugün hamdolsun İdlib’den Afrin’e kadar 911 km’lik sonumuz var Suriye ile. Ve bu hudut garanti altına alınmış durumda.
“Hafter’in Trablus’a girmesine ramak kalmışken biz oraya gittik ve Libya’nın siyasi ve askeri süreci değişti. O müdahale sayesinde Libya’da bugün bir hükümet kuruldu.
“Üçüncü değerli müdahalemizde Karabağ zaferi olmuştur. Buradan çıkacak süreçte TSK, 15 Temmuz’dan sonra zayıflamadı, güçlendi.
Karabağ zaferi sonrası Ermenistan ile olağanlaşma
“Biz prensipte Ermenistan’la olağanlaşmaya sıcak bakıyoruz. Karabağ sıkıntısında çözülmesi gereken hususlar var. Ateşkes imzalandı lakin barış muahedesi yapılmadı. Bunun kuralları konuşulacak, iki taraf onay verecek. Bu süreç devam ediyor. Ermenistan yalnızca bir Ermenistan’dan ibaret değil. Diğer bir sürü ögeler var. Lakin bu mutabakat Ermenistan’ın da lehine olur.
“Bakın Ermenistan yoksul bir ülke. Azerbaycan, Türkiye ekonomileri var. Bundan faydalanabilir. Bizim Ermenilerle bir problemimiz yok. Bu savaşın sona ermesi gerekiyordu ve son buldu. Bunlar şayet gerçek bir çerçeveye oturulursa çözülmeyecek mevzular değil.
“Ermenistan’la olağanlaşma sorununda Cumhurbaşkanımızın olumlu açıklamaları oldu. Eş vakitli olarak da Azerbaycan’la meselelerini çözerek yolu kat edersek bu bizi de rahatlatır. Barış muahedesi bütün bölgeye barış getirecek. Bu gidişat da aslında yeterli. Sayın Aliyev’de müteaddit defa tabir etti. Bu olumlu karşılıklı iletiler son derece âlâ. En kısa vakitte bu barış muahedesi da imzalanırsa, mayın haritası üzere teknik hususlar da çözülürse süreci hızlandırır. Bundan en fazla Ermenistan, Ermenistan vatandaşları istifade eder. Biz bu süreçte Misk yapısının bir tahlil ürettiğini görmedik. Azerbaycan çok sabretti. 30 yıl boyunca görüşmeler yapıldı, teklifler yapıldı.
ABD’ye PKK/YPG uyarısı: Yarın sizin başınıza der olacak
“Bizim ABD ile Obama periyodundan beri yaşadığımız 2 temel sorunu var. Birisi PYD’ye verdiği siyasi askeri, medya dayanağı. İkincisi ise FETÖ konusunda bizi tatmin edecek adımları atmamış olmasıdır. Obama bir demokrattı, Trump tam bir anti Obamacı’ydı. Sıhhat sistemi dahil olmak üzere her şeyi bilakis çevirdi. Obama’nın altına imza attığı ne varsa her şeyi bilakis çevirdi. Bir tek bizim hususta karşıt adım atmadı. Biden’da geldi birebir hal devam ediyor. Cumhurbaşkanımız da bunu anlattı. Bu yaptığınız yanlış diye ortaya bir çok evrak koyduk. O kanton yapılanmasının nereye gideceğini herkes biliyor. Yarın bu sizin başınıza kaygı olacak. Pence, Türkiye’ye geldiğinde o vakit biz bir mutabakat yapmıştık. Trump ‘Biz Suriye’den çekiliyoruz’ demişti. YPG’nin 30-40 km güneye çekileceği konusunda muahede yapmıştık. Bunlar kalktı, ‘ABD bizi yalnız bırakıyor’ diye koşup Moskova’ya Şam’a gittiler.
“Suriye’de bu siyaset değişmedi. Trump idaresindeki muhataplara latife yoluyla; Siz geldiniz Obama periyodunun aykırısını yaptınız bu mevzuyu da bilakis çevirin demiştim. Bu Türkiye açısından ulusal güvenlik sıkıntısıdır. Bu tabanımızda oluyor ve bizim düşmanımız. Bu siyasetin kesinlikle değişmesi lazım. Bu Suriye’yi de bölüyor.
“Belki bir soru olarak söyleyeyim. Obama devrinde bu politikayı inşa edenleri tanıyorum. Biz bunu sanki daha seküler daha batı yanlısı küme üzerinden yapabilir miyiz. Natürel ABD bunu Orta Doğu üzerinde yaptı demiyorum lakin Suriye’de bunu uyguladılar. PKK’nın ideolojisini benimsemeyen diğer beşerler da var. Onları niçin muhatap almıyorsunuz? PYD bölgedeki herkesi tasfiye etti. Oradaki beşerler kaçmak zorunda kaldılar. Bu kümenin seçilmesi özel projeydi. 7-8 yıl olmuş hala bu politikayı devam ettiriyorlar.
“Açık kanıtlar ortadayken ikna olmuyorlarsa ya çıkarları için ya da akli istikrar problemleri vardır”
“Cumhurbaşkanımız artık 3. lider devrinde bu sorunun çözülmesi lazım olduğunu söylüyor. Artık haklı olarak diyoruz ki; ABD’yi gaye alan saklı bir örgüt, daha sonra teröre bulaşan bir örgüt Türkiye’ye gelseydi. ABD ne sıkıntısı? Veyahut İngiltere’de diyelim ki İrlanda’nın büsbütün ayrılması için teröre bulaşmış bir örgütün burada kalmasına müsaade etseydik. Ne olurdu? Nasıl reaksiyon verirlerdi? Tabi onların iade edilmesi için daima konuşurlardı. Biz de doğal olarak bu beklentilerimizi iletiyoruz. Çıkar hesaplarına uymadıkları için yapıyorlar. Açık kanıtlar ortadayken ikna olmuyorlarsa ya çıkarları için ya da akli istikrar problemleri vardır. Ben akli istikrar problemleri olduklarını düşünmüyorum. Çıkar alakaları oldukları için orada tutuyorlar.
“Teknik mevzular çözülürse adım atarız”
“Cumhurbaşkanımız dedi ki, ‘Şartlarımıza uyarsa bunu seve seve yaparız, ABD istediği için değil Afganistan halkı istediği için’ dedi. Süreç o kadar süratli ilerledi ki, 1 aylık kaos da ortalık karıştı. Afganistan’la müzakereler hala devam ediyor. Askerlerimizi çektik. Taliban dedi ki, ‘Siz NATO misyonuyla buraya geldiniz. Biz hiçbir NATO askeri istemiyoruz’ dediler. Biz de tüm askerlerimizi çektik. Uygun ki çektik. Orada Son Dakika taarruz gerçekleşti zira. Bir sürü teknik mevzu var çözümlenmesi gereken. Bunlar tahlile ulaşırsa Katar’la birlikte bir adım atabiliriz. Kuleyi siz yönetiyorsunuz lakin öteki her yer tehdide açık. Diyelim bir uçak kalktı bir akın oldu, Allah korusun. Biz bu türlü bir durumda nasıl sorumluluk alalım.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD’ye reaksiyon kelamları
“New York’ta özel bir şey olmasına gerek yok. Bu PYD/YPG’ye verilen takviye devam ediyor, FETÖ konusunda bir adım atılmıyor. Münasebetiyle Cumhurbaşkanımızın bu türlü bir reaksiyon vermesi olağan. Somut bir adım bekliyoruz. Türkiye’yi rahatlatacak adımlar bekliyoruz. Bunlar geciktikçe Cumhurbaşkanımız da ‘Bu durum nereye gidiyor’ diyor. Burada ben şunu da söyleyeyim; ABD idarenin dış siyasetinde tenkide maruz kaldığını görüyorum. Dengeli bir siyaset ortaya koyamadılar. Bu mevzuda büyük baskı altındalar. Ben sıkıntıya taktik hususları olarak bakmıyorum.
“Washington’daki 1,5 saatlik görüşmem de buydu. Siz bu ülkeyle nasıl bir münasebet gerçekleştireceksiniz. Karşılıklı çıkar, bölgesel istikrarı destekleyen pratiği nasıl ortaya koyacağız. Biz bu politikalarımız uygularken kimseden onay almıyoruz. Fakat tabi ki müttefiklerimizle istişare ediyoruz. Bahse nazaran Katar olur, İran olur Rusya olur… Son analizde biz kendi kararımızı veriyoruz.
“Cumhurbaşkanımızın gösterdiği bu reaksiyon 3 periyottur devam eden bu mevzularda artık istikamet değişikliğine gitmelerine yönelik davettir. Biz F-35 programının başından beri içindeyiz. F-35 ABD teknolojisiyle üretiliyor fakat 11 ülkenin iştirakiyle yapılıyor. Bu mutabakat çerçevesinde bize teslim edilmesi gereken 5 tane F-35 bekliyor. Trump bu mevzuda Türkiye haklı olduğunu söyledi. Türkiye Patriot istiyor, verilmediği için S-400 alıyoruz.
“Cumhurbaşkanımızın blöf yaptığını zannettiler”
“Türkiye üzere bir ülkenin hava savunma sisteminin olmaması düşünülebilir mi? F-16’lar muhafaza sağlıyor fakat karadan havaya yoktu. Biz ne yapıyorduk. Patriot kiralıyorduk. 2015 yılı olması lazım. ABD’den bir Haber geldi. 1-2 batarya çekeceğiz. Suriye savaşının ortasında Türkiye bu kadar taarruza maruz kalırken neden bu türlü bir karar alınıyor. O patriotlar bir daha gelmedi. Akabinde Almanya patriotlarını çektiler. O olaydan sonra Kobani operasyonu yapıldı. Türkiye’de yalnızca patriotlarını bırakan İspanya oldu.
“Biz paramızla patriot sistemi almak istiyoruz. Cumhurbaşkanımız bunu Obama’ya birçok sefer söyledi. ‘Bunu nasıl öbür NATO müttefiklerine sattınız. Biz de satın almak istiyoruz’ diye söyledi. Birçok kez bu mevzu konuşulduğu halde olumlu cevap alamayınca Cumhurbaşkanımız, bizim diğer alternatiflerimiz de var dedi. Blöf yaptığımızı sandılar. Çin’den bize 4 tane teklif geldi. Rusya’dan Çin’den teklifler geldi. Gelen teklifler içerisinde birileri hala Cumhurbaşkanımızın blöf yaptığını zannettiler. Biz S-400 alınca “Türkler ciddiymiş” demeye başladılar. Ve biz de S-400’leri aldık.
“NATO üyesi ülkeler NATO dışından silah alamaz diye bir kural yok. Stoltenberg, “Öncelik müttefiklerin kendi ortalarında halletmesidir, alternatif öbür yerlerden de alabilir” diye bir açıklaması var.
“Afganistan’da yapılması gereken iki değerli husus var”
“BM’deki görüşmeler devam ederken Washington’a gidip, Jake Sullivan’la görüşmesine ait konuşan Kalın, “Afganistan’dan Suriye’ye, Doğu Akdeniz’deki gelişmelere, PYD FETÖ problemine, oradaki siyasetlerin değişmesine gerektiğine kadar her şeyi açık açık konuştuk. Cumhurbaşkanımızdan öğrendiğimiz bir şey var. Şeffaflık. Her şeyi açık açık konuşuyoruz. “Afganistan konusunda bizim de denetim edemediğimiz bir süreç yaşandı” dediler.
“Bundan sonraki süreci kalibre etmeye çalışıyor. B Planı, C Planı göremedim ben açıkçası. Taliban’la nasıl bir alaka yürütecekler? Bayan hakları, çocukların eğitimi, azınlık hakları, idare formu, seçimler… Hangi tüzel temellerde, yanlışsız olan taban hangisidir? Daha farklı fikri uğraş içinde olması ve katkı sunması gerekir. Ancak şuan ivedilikle Afganistan’da yapılması gereken iki kıymetli bahis var.
“Ekonomik kriz göçü tetikleyebilir”
“Birincisi insani yardımların devam etmesi. 3 aydır Afganistan’da maaşlar ödenmiyor. ABD 7 milyar, AB ise 1 milyar dolarını dondurdu Afganistan’ın. 1 ay daha maaş ödenmediği vakit beşerler daha fazla rahatsız olacaklar, beşerler sokaklara çıkacaklar. Bunu görmek için kahin olmaya gerek. Ekonomik kriz göçü tetikleyebilir. Suriye’nin aksine, Suriye mültecileri savaş şiddetlendikçe dozu artarak geldi. Afganistan’dan mülteciler damla damla gelebilir. Altı ay sonra bir bakarsınız ki 2 milyon, 3 milyon Afgan mülteci bir yerlere gitmeye çalışıyor.
“Sanki bize yüz binlerce Afgan mülteci gelmiş üzere bir hava yaratılıyor. Bu son aylara özel bir şey yok. Şu anda bizim hudut güvenliğimiz bu mevzuda büsbütün alarme olmuş durumda. En ufak bir hareketlenme olduğunda müdahale ediliyor. Toplam Türkiye’de 300 bine kayıtlı Afgan mülteci var. Bunlar eski, yeni gelmediler. Birden fazla Türk soylu bunların. Özbekler, Tacikler de var bunların içinde. Asıl göç dalgası Türkiye’ye gelmedi, İran’a geldi. 2-2.5 milyon Afgan İran’a gitti. En az bir o kadarı Pakistan’a gitti. Yeni de değil. Pakistan’ın şöyle bir özelliği var. Pakistan’ın içinde Peştunlar yaşıyor.
“Türkiye kimsenin yolgeçen hanı değildir”
“Bu göç dramı 20 yıldır devam ederken bir de bunun üzerine artık Taliban’ın idaresi ele geçirmesi eklendi. Birinci anda havalimanında o fecî imajlar yüreklerimizi dağladı fakat nüfusun çok kıymetli bir kısmı kalmayı tercih etti. Bir iç savaş ihtimali göç riskini tetikleyebilir. Biz çok önemli önlemler aldık. Hem fiziki hem elektronik bir güvenlik duvarı inşa edildi. 24 saat oraları gözetleyen sistemler kuruldu. İran’la da çok önemli bir işbirliği yapıldı. Çok absürt argümanlar ortaya argüman atıldı. Brüksel’de mutabakat yapmışız güya. Mecnun saçması savlar.
“Burada bu bağlantının devam etmesi lazım. Natürel ki Taliban’ın da milletlerarası toplumu, bizi rahatlayacak adımlar atması lazım. Kuşatıcı bir hükümetin kurulması. Ne yapmak istiyorlar, açıklanması lazım. Öteki kurumlar da hazırlıklarını yapıp hareket etmeliler. Afganistan’ın gerçekleri, 40 milyon insan, çok güç bir coğrafya, Yönetilmesi çok güç bir ülke Bütün bunlarla birlikte Afganistan’a yardım edilirse, gerçek siyasetler izlenirse oradan gelecek göç dalgası önlenebilir. Afganistan’ın mal varlıkların dondurulmasına son verilmesi lazım. Maaşların ödenmesi lazım. Orta uzun vadede de Taliban idaresinin kuşatıcı adımlar atması lazım.
“Afganistan’da da Taliban ve başka yöneticilerin bunu görmesi lazım. Burada hepimizin yardımcı olması gerekiyor. Anlatmamız gerekiyor. Bu onların birinci ideolojik tercihi olabilir ancak daha akıllı hareket etmeleri gerekir. 20 yılda Afganistan çok değişti.
“Biden Türkiye’ye gelebilir”
“Biz gitmeden ABD’liler Biden’ın BM’de görüşme yapıp gideceğini söylediler. BM Genel Sekreteri ile görüştü. BM İklim Tepesi’nde kendileri söyledi. Bir görüşme olacak. Öncesinde hazırlıklar yapılıyor. Daha sonrasın Biden’da Türkiye’ye gelebilir. Kendisi Cumhurbaşkanımıza Brüksel’de gelmek istiyorum, ziyaret etmek istiyorum diye söyledi.”