2021 yılı sonlarında başlayan enflasyondaki yükselişle 2022 yılında uygundan uyguna hissedilen alım gücündeki düşüş bir yandan yüksek maaş artırımlarına neden olurken, bu artırımlardan en çok nasibini alanın minimum cüret olduğu da su götürmez bir gerçek olarak beyaz yakalıların önünde duruyor. 2023 yılı ikinci yarısı için minimum fiyat artırım görüşmeleri bugün başladı. Bu ortamda tüm maaş artırımlarının nerdeyse taban fiyata endekslenmesi bir yana, memur, emekli maaşlarına gelecek artırımlar için de emsal teşkil ettiğinden neredeyse tüm ülkenin gözü kulağı minimum fiyat görüşmelerinde. Biz de yılbaşından bu yana taban fiyatın alım gücündeki erimeyi gözden geçirdik.
2021 yılından 2022’ye geçmeye hazırlanırken, hızlanan enflasyonla minimum fiyata yüzde 50 oranında artırım gelmiş, yılın ikinci yarısında da yüzde 30 oranında artış yapılmıştı.
2021 yılında 2 bin 825 TL olan minimum fiyat bu artırımlarla 5 bin 500 TL’ye çıkmıştı. 2023 yılına girerken de yaklaşık yüzde 55 artırımla minimum fiyat 8 bin 506 TL’ye çıkarılmıştı.
Bu artırımların hepsini görüşmelerin ardından teamüllerin aksine Çalışma Bakanı yerine Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklamıştı.
Türkiye’de resmi olmayan bilgilere nazaran çalışan bölümün yarısından fazlası, geçen yıl periyodun Çalışma Bakanı Vedat Alim’in açıklamasına göreyse yüzde 38’i minimum fiyatlı olarak görülüyor.
Çalışan oranlarına bakıldığında, ekonomistler tarafından minimum fiyata yakınsayan maaşlar bir tehlike sinyali olarak algılansa da ortalama maaş halini aldığı ise yadsınamaz bir gerçek oluyor.
Dolar bazında bakıldığında açıklandığı gün, yaklaşık 454 dolar olan taban fiyat, bugünkü kurla 359 dolar düzeyinde kalıyor.
6 ayda 100 dolar kadar eriyen minimum fiyatın alım gücü de ithal bağımlı iktisatta düşüşten kaçamıyor.
2022 yılı Aralık ayı enflasyonuna nazaran hesaplanarak artırım verilen maaşlarda, minimum fiyatı baz aldığımızda o gün 8 bin 506 TL’ye alınan bir eser sepeti TCMB’nin enflasyon hesaplayıcısına nazaran dahi bugün 9 bin 803,63 TL’ye alınıyor.
Açıklandığı günden bu yana döviz kurları karşısında eriyen taban fiyatın alım gücü 2 bin 261 TL eriyerek 6 bin 244 TL’ye geriliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan en düşük emekli maaşının 5 bin 500 TL’den 7 bin 500 TL’ye çıkarılması Mart 2023 sonunda olmuştu. Yılbaşında 3 bin 500 TL’den 5 bin 500 TL’ye çıkan maaşlar o günden bu yana artmış olsa da en başından 7 bin 500 TL olmuş olsaydı, bugüne kadar alım gücü 1.985 TL erimiş olacaktı.