Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın “sosyal medyada palavra terörüne yönelik yeni bir düzenleme yapılacağı” açıklaması, muhalefet ve hukukçuların yansısına neden oldu. CHP Genel Lider Yardımcısı Muharrem Erkek, “İktidarın karnesini biliyoruz. Bu türlü başladıkları her teşebbüs, özgürlüğü kısıtlama ile sonuçlanıyor” dedi. T24’ün sorularını yanıtlayan hukukçular da, “Hakaret, iftira üzere cürümlerin TCK’da cezası var. ‘Yalan’ kavramı üzerinden, tenkit hakkı engellenmek istiyor” görüşünde birleşti.
Erdoğan’ın, son günlerde sık sık lisana getirdiği “sosyal medyada palavra haberi önlemeye yönelik” düzenleme yapılacağı sözü tartışma konusu oldu. Anketlerle birlikte iktidarın dehşetinin arttığını ve kaygı arttıkça da daha fazla baskı kurmaya çalıştığını belirten CHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Muharrem Erkek, şunları söyledi:
“Demokles’in kılıcını yaratmak istiyorlar”
“Baskı ile yanlışsız söyleyenlerin susacağını sanıyor. Basın yayın organlarının birçoklarını denetimine geçirdi. Bir bakın yandaş kanallara. İktisat sorunu yok. Gençler işsiz değil, iş beğenmiyor. Pekala, vatandaşlar nereden yanlışsız bilgiye ulaşıyor: Toplumsal medyadan. Elbette burada manipülatif bilgi yok mu, var. Palavra yok mu, var. En az yandaş kanallar kadar palavra bilgi buralarda da dolaşıyor. Palavra habere imza atan yandaş kanallara kim dokunuyor? Ondan ötürü toplumsal medyanın üstünde Demokles’in kılıcını yaratmak istiyorlar. Trolleri hakaret ediyor, lakin her ne hikmetse bulunamıyor. Fakat Boğaziçili gençler gece yarısı apar topar alınıyor. Hudut namustur diyen gençlerin Terörle Çabada sorgusu yapılıyor. Nasıl muteber bu iktidara? Zira adaleti yok ettiler. Adalet yok olursa devlet çöker diye boşa demiyoruz.
“İktidarın karnesini biliyoruz”
Hakaret edene zati gereği yapılmalı. Bunun için TCK’da düzenleme var. Eşit uygulanıyor mu? Yani iktidardan ya da onlara yakın birine yapılan en küçük tenkitler bile hakaret kabul ediliyor. Aksisi tıpkı biçimde kabul ediliyor mu? Çoklukla hayır. İktidar sansür getirmek istiyor. Hakaretle palavra haberle gayret edilmeli. Fakat iktidarın karnesini biliyoruz. Bu türlü başladıkları her teşebbüs, özgürlüğü kısıtlama ile sonuçlanıyor. Yasakları yok edeceğiz dediler, yasakların merkezi oldular. Ve yasakçı zihniyete bir somut katkı daha sunuyorlar. Ve biz ısrarla vurgulayacağız: Yasakçı iktidar!”
“Erişim engelleme kararlarında ikili standart”
Adalet Bakanlığında 5 sene bürokrat olarak misyon yaptığını ve maddelerin daha evvel ‘devlet aklı’ ile hazırlandığını tabir eden Avukat Ruşen Gültekin de şunları söyledi:
“Şimdi hiç kimsenin haberi olmuyor, Parlamentonun dahi haberi yok. Bu biçimde yasa çıktığında da çok önemli ıstıraplara neden oluyor. Bu durum, Türkiye’nin hukuk devleti olma prensibini çok yıprattı. İktidar, geçen sene de toplumsal medya düzenlemesine ait temsilcilik açılması ve gibisi hususlarla ilgili tartışmaları başlatmıştı. Düzenlemenin olumlu yanı da vardı, olumsuz yanı da vardı. Ve bu tasarı yürürlüğe girdi. O gün de toplumsal medyada palavrayla uğraş dediğimiz çalışma vardı. Bu düzenleme o vakit neden yapılmadı? Öncelikle bunu sormak lazım. Seçim yaklaşıyor ve Türkiye toplumsal medyayı en çok kullanan ülkelerden birisi. Türkiye, harika sansür uygulayan, harikulâde erişim engelleme kararları veren ve bunu da ikili standartla yapan bir ülke. Geçmişteki örnekler bize gelecek tasarının aslında Türkiye’nin demokratikleşmesine katkıda bulunmayacağını bilakis, siyasi iktidarın güzeline gitmediği haberlerin engelleme uğraşının olduğuna yönelik bir art plan sunuyor.”
“Cumhurbaşkanı vekillere talimat veriyor”
İnsan Hakları Hukukçusu Kerem Altıparmak da, kelam konusu düzenlemenin Anayasa’nın yanı sıra AİHM içtihatlarına muhalif olacağını belirterek, şöyle konuştu:
“Yeni sistemde kanunların hazırlanması ile ilgili garip bir durumla karşı karşıyayız. Evvelden yasa tasarısı Bakanlar Konseyi tarafından Meclis’e gelirdi. Yasanın nerede, ne halde yapıldığı bilinirdi. Artık yeni sistemde yasa tasarılarını milletvekilleri Meclis’e getiriyor. Lakin bu yasa hangi iradeyle hazırlanıyor, hakikaten milletvekilleri yasa hazırlanma kademesinde iradelerini ortaya koyuyor mu bu belirli değil. Cumhurbaşkanı talimat veriyor, milletvekilleri de yasa tasarılarını Meclis’e getiriyor.
“Yalanı kim neye nazaran ölçecek”
Toplumsal medyada palavranın mahpus cezası ile cezalandırılacağı belirtiliyor. Nitekim bu türlü bir niyet varsa öncelikle bu düzenleme Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarına alışılmamıştır. Palavrası kim ölçecek, neye nazaran ölçecek, kriterleri ne olacak? Cumhurbaşkanının son açıklamalarına baktığımızda da gerçek şahısları korumaktansa siyasi iktidarı müdafaaya yönelik bir hali ve bu istikamette bir hazırlığı olduğunu görüyoruz. Toplumsal medyada şahısların sürü psikolojisi ile linç edilmesi alışkanlığı yalnızca Türkiye’ye has değil, bilinen ve üzerinde düşünülmesi gereken bir konu. Fakat bu düşünülürken iki ögesi unutmamak gerekir. Birincisi Türkiye’de mevzuat şahısların haklarını korumak için bir çok araç sunuyor. Erişim engelleme, içerik çıkarma, hukuk davası açma, hakaret ve iftira hatalarından cürüm duyurusunda bulunma üzere. Yeni düzenlemenin bunların sunmadığı hangi imkânı sunması beklendiğinin açıklıkla ortaya konması gerekir.”
“Hukuk tekniği açısından mümkün değil”
Avukat Cesim Parlak da, ortaya atılan “yalan terörü” kavramının Türk Ceza Kanunu’nda bir karşılığı bulunmadığını ve bahsedilen düzenlemenin hukuk tekniği açısından mümkün olmadığını söz ederek, şöyle konuştu:
“Sosyal medya üzerinden, kişilik haklarına taarruz, iftira, terör propagandası ya da halkı kin ve nefrete sevk etme üzere kabahat işlendiğinde zati Türk Ceza Kanunu’nda bu cürümlerin karşılığı var. Başka yandan söylenildiği üzere toplumsal medyada palavra söylemeye yönelik türel bir düzenleme yapamazsınız. Zira, palavra söylemenin Türk Ceza Kanunu’nda bir karşılığı yok. Palavrası neye nazaran tespit edeceksiniz? Nasıl bir kriter ortaya koyacaksınız? Münasebetiyle Cumhurbaşkanı’nın kelamlarının ve çıkışlarının toplumda bilhassa toplumsal medya üzerinden yükselen eleştirel sesleri törpülemek için yapıldığını düşünüyorum. Tıpkı formda tenkit hakkını kullanmak isteyen vatandaşa gözdağı verilmek isteniyor.
“Toplumsal örgütlenmeyi engelleme çabası”
TCK’nın 125/2 hususunda esasen hakaret hatası düzenlenmiş. 216. hususunda de halkı kin ve nefret hatası düzenleniyor. Ayrıyeten 3713 sayılı Terörle Uğraş Kanunu’nun 7/2. unsurundan terör örgütünün propagandasını yapmak da cürüm olarak düzenlenmiş. Tekrar toplumsal medya üzerinde palavra terörü diye bir kavram ortaya atarak, bir düzenleme yapmak hukuk tekniği açısından mümkün değil. Ayrıyeten Anayasanın 26. unsuruna nazaran herkes kanısını ve kanaatini açıklama hakkına sahiptir. Bu büsbütün toplumsal örgütlenmeyi ve toplumsal yansıları dindirmek, bu bahiste korku duyulmasına yönelik algı idaresidir.”
