TÜİK, Yoksulluk ve Hayat Şartları İstatistikleri’nin 2022 bilgilerini açıkladı. Bilgiler yalnızca ana sınırları gösterirken, tekrar de yoksullukta artış, yapılamayan tatiller, yenilemeyen etler dikkat çekti. Gençler ve yaşlılardaki yoksulluk oranı ise üzücü oldu.
Göreli yoksulluk oranı %14,4 oldu.
Toplumun genel seviyesine nazaran muhakkak bir hududun altında gelire sahip olan bireyler ‘göreli manada yoksul’ sayılırken, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran, yoksulluk oranı 2022 yılında tıpkı seviyede kalarak %14,4 oldu.
Medyan gelirin %60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran hesaplanan yoksulluk oranı ise son yılda 0,3 puan artarak %21,6 olarak gerçekleşti.
Yüzde 40’a nazaran yoksulluk azalırken, yüzde 70’e nazaran arttı.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %40’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran, yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,9 puanlık azalış ile %7,6 olarak gerçekleşti.
Medyan gelirin %70’i dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran hesaplanan yoksulluk oranı ise bir evvelki yıla nazaran 0,6 puanlık artış ile %29,3 oldu.
Yoksulluk oranı en düşük haneler tek kişilik haneler oldu.
Hanehalkı tipine nazaran muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; tek kişilik hanehalklarında yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 1,0 puan artarak %7,5, çekirdek aile bulunmayan birden fazla şahıstan oluşan hanehalklarında ise 2,6 puan artarak %11,7 olmuştur. En az bir çekirdek aile ve öteki şahıslardan oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı 1,1 puan artarak %19,6, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı ise 0,3 puan azalarak %13,9 oldu.
Okur-yazar olmayanların %27,7’si, yükseköğretim mezunlarının ise %2,6’sı fakir olarak görüldü. 2022’de eğitim düzeyinde en düşük kümenin yoksulluğu arttı.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına nazaran; okur-yazar olmayan fertlerin %27,7’si, bir okul bitirmeyenlerin %24,4’ü, lise altı eğitimlilerin %13,8’i, lise ve dengi okul mezunlarının ise %7,8’i fakir olarak hesaplandı. Yükseköğretim mezunları ise %2,6 ile en düşük yoksulluk oranına sahip küme oldu.
Değişkenlerden on üç hususun en az yedisini karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan maddi ve toplumsal mahrumluk oranı; 2021 yılında %18,1 iken 2022 yılı anket sonuçlarında 1,5 puan azalarak %16,6 olarak iddia edildi.
Maddi ve toplumsal mahrumluk oranı hesabında hane seviyesinde sorgulanan değişkenler; araba sahipliği, ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, konuttan uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme, meskenin ısınma gereksinimini karşılayabilme ve yeni eklenen mobilyaları eskidiğinde değiştirebilme durumu olurken, geçen yıllarda maddi mahrumluk tarifine dahil olan çamaşır makinesi, renkli televizyon ve telefon sahipliği yeni tariften çıkarıldı.
Fert seviyesinde yeni eklenen değişkenler, eskimiş giysileri yerine yenisini alabilme, düzgün iki çift ayakkabıya sahip olabilme, ayda en az bir defa tanıdıkları ile toplanabilme, fiyatlı boş vakit faaliyetlerine katılabilme, kendini düzgün hissetmek için bir ölçü para harcayabilme ve ferdî gayeli kullanım için internet sahipliği olarak belirlendi.
Sürekli yoksulluk oranı %14,0 oldu.
Dört yıllık panel data kullanılarak hesaplanan daima yoksulluk oranı, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60’ına nazaran son yılda ve tıpkı vakitte evvelki üç yıldan en az ikisinde de fakir olan fertleri kapsamaktadır. Buna nazaran, 2022 yılı anket sonuçlarına nazaran daima yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,2 puan artarak %14,0 oldu.
Göreli yoksulluk oranı en düşük olan bölge TRC1 ile Gaziantep, Adıyaman, Kilis oldu.
İBBS 2. Seviye bölgelerinin her biri için muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’sine nazaran hesaplanan yoksulluk hududuna nazaran, gelire dayalı izafi yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölgeler; %15,0 ile TR62 (Adana, Mersin), %14,6 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) ve %14,3 ile TR31 (İzmir) oldu.
Göreli yoksulluk oranı en düşük olan İBBS 2. Seviye bölgeleri ise %3,7 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), %6,3 ile TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) ve %7,5 ile TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) oldu.
Yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında olanların oranı %32,6 olurken, 0-17 yaş kümesindeki oran yüksek kalmaya devam ederken, yaşlılarda da yükseldi.
Göreli yoksulluk, maddi ve toplumsal mahrumluk ve düşük iş yoğunluğu göstergelerinin en az birinden mahrum olma durumu olarak açıklanan yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında olanların oranı birinci kere bu yıl hesaplandı.
2022 yılı sonuçlarına nazaran fertlerin %32,6’sı yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında kaldı. Bu oran yaş kümelerine nazaran incelendiğinde; 0-17 yaş kümesinde %42,7, 18-64 yaş kümesinde %30,2, 65+ yaş kümesinde ise %20,5 olarak kestirim edildi.
Kendilerine ilişkin bir konutta yaşayanların oranı azaldı.
Oturulan konuta sahip olanların oranı geçen yıla nazaran 0,8 puan azalarak 2022 yılında %56,7 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı %27,2, lojmanda oturanların oranı %1,1, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise %15,1 oldu.
En çok karşılaşılan konut ve etraf sorunu, izolasyondan ötürü ısınamama olurken, nem de büyük problemlerden biri oldu.
Kurumsal olmayan nüfusun %33,6’sı konutunda izolasyondan ötürü ısınma sorunu ile sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçeveleri vb. sorunları yaşarken, %21,7’si trafik yahut sanayinin neden olduğu hava kirliliği, etraf kirliliği yahut öbür çevresel sıkıntılarla karşılaştı.
Bu etkenler eski ve nem olan binalarda ömrün çoğunlukta olduğunu da gösterdi.
Borçlu yaşayanlar çoğunlukta! Taksit ödemeleri yahut borçları olanların oranı %59,4 oldu.
Geçen yıla nazaran konut alımı ve konut masrafları dışında borç yahut taksit ödemesi olanların oranı 4,3 puan azalarak %59,4 oldu. Nüfusun %6,2’sine bu ödemeler yük getirmezken %17,7’sine çok yük getirdi.
Hanelerin %59,6’sı meskenden uzakta bir haftalık tatil masraflarını, %41,5’i iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, %31,1’i beklenmedik harcamaları, %20,4’ü meskenin ısınma gereksinimini, %65,4’ü eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.
Reel yoksulluk sonunun düşmüş olması, yoksulluk oranının değişmemesinde etken olarak görülürken,
Bazı oranlar da üzücü oldu.
18 milyon fakir olurken,
Reel bilgilerin daha yüksek olduğu da düşünüldü.
