Koç Üniversitesi tarafından yürütülen Politus Projesi, 14 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı ve TBMM seçimlerine yönelik, yapay zeka takviyeli bilgi platformu oluşturdu. Siyaset, toplum ve piyasa eğilimleri üzerinden toplanan bilgiler, toplumsal medyadan derlenerek, seçmen eğilimlerini, ideolojilerini, inanç ve bedellerini, gündemde kıymet verilen bahislerin değişimini kamuoyu dinamikleriyle ölçüyor. 310 milyon tweet içeren bilgiler, uzman toplumsal bilimcilerin de süzgecinden geçiyor.
Bu sonuçlara nazaran ‘Seçimlere Giderken Hangi Seçmen Ne Hissediyor ve Neyi Konuşuyor?’ tahlili ortaya çıktı ve iktisat bazında da çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı.
Günlük hayatta seçimlerden öbür bir şey konuşmadığımız şu süreçte, 14 Mayıs günü oy kullandıktan sonra olağan hayatımıza en süratli biçimde dönmek öncelikli dileğimiz olurken, belirsizlikler de canımızı sıkmaya devam ediyor.
Hayat pahalılığının arttığı son yıllarda seçimden sonra da iktisadın konuşulacağı kesin olurken, bakalım yıl başından bu yana flörtleşmelerin yerini alan ‘hayat gailesi’ iktisat ve toplum bazında ne durumda?
“Öfke & İnsan Hakları, Adalet ve Ekonomi” başlığıyla başlamak gerekirse iktisadın 2022’den 2023’e girerken en değerli husus olduğu görülürken, yeni yılda maaş artırımlarıyla yerini adalete bıraktığı görülüyor.
Öfkenin seçmenler ortasında en ağır tespit edilen his olduğu görülürken, adalet sisteminin insan hakları ve iktisada nazaran manalı derecede yüksek olduğu görülüyor. İktisattaki öfke duygusu 6 Şubat sarsıntı felaketleriyle en düşük düzeyine inerken, mart ayı ile birlikte alım gücündeki erime, fiyatlarda yine yükseliş dalgası derken, artış gösterdiği görülüyor. İktisattaki son haftalarda insan haklarının üzerine çıkma eğiliminde olurken, insan hakları konusunda duyulan öfkenin, spesifik durumlarda (İmamoğlu, Kaftancıoğlu, 6 yaşında evlendirilen H.K.G. davası) üzere devirlerde süratle yükseldiği görülüyor.
Gündemdeki mevzuların konuşulma yoğunluğunda, emek-işgücü üst grafikteki iktisat ile paralel bir seyir izlerken, kira ve mesken fiyatlarıyla bilhassa büyükşehirlerde krize evirilen barınma, sarsıntıyla birlikte pik yapıyor.
Yılbaşında en çok konuşulan husus olan iktisat, zelzeleyle birlikte kıymetini yitirirken, kısa sürerek son günlerde yine yılbaşına yaklaşmış durumda görünüyor.
Depremin birinci günlerinde ‘iç işleri’ ehemmiyet kazanırken, kısa müddette yerini ‘seçimlere’ bırakıyor ve son aylarda gündemi yalnızca siyaset domine ediyor.
Ekonomi, tüm bölgelerde konuşulan ana başlıklardan olurken, büyükşehirlerde daha baskın formda gündemde olduğu ve çok konuşulduğu görülüyor.
Barınma konusunun zelzele bölgesinde ön planda olduğu görülüyor.
Emek, iş ve iş gücü hususlarının Orta Anadolu ve doğu kesimde gündem olması değerli bir gösterge oluyor. Gelir, planlama, yatırım üzere adaletsiz ögelerin gelişmesi olarak da değerlendirilebilirken, sarsıntı bölgesini de kapsaması dikkat çekiyor.
Yolsuzluk konusunun en çok konuşulduğu vilayetlerden Ankara başka bir dikkat cazibeli öge olmanın yanı sıra, ülkenin batısına yanlışsız bir artış gösterdiği de görülüyor.
2023 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nde kamuoyu anketleri de yakından izleniyor. Politus Analytics anketleri istatistiksel bir sistemle birleştiriyor. Anket şirketlerinin geçmiş seçimlerdeki yanılgı oranlarını ağırlıklandırarak sürece dahil ediyor. Nisan ayı başından bu yana Muharrem İnce’nin oy oranlarının gitgide azaldığı, Sinan Oğan’ın İnce’yi yakaladığı dikkat çekiyor.
Kılıçdaroğlu ve Erdoğan ortasındaki farkın da görece istikrarlı olduğu ve ikisinin de oy oranının artış gösterdiği izleniyor.
Ancak en dikkat çeken sonuç, birinci cinste seçimi bitirmek için gereken yüzde elli hududuna iki adayın da erişemediği oluyor.
