Türkiye genelinde son bir yıldır mesken fiyatları tepeyi gördü. Buna bağlı olarak kira fiyatları da arttı. Kira artışının ülke genelindeki yıllık artış oranı yüzde 34,6 olarak ölçüldü. Yaklaşık bir buçuk yıl kapalı olan okulların da açılmasıyla yurt genelinde ‘uygun fiyata kiralık mesken ‘ krizi ortaya çıktı. Devlet, artan kira fiyatları konusunda yaşanan krizi çözmek için Avrupa’daki mesken kiralama şirketi modeli formüllerinin uygulanabileceğini açıkladı.
Hürriyet’ten Tuğba Öztürk ve İsmail Sarı’nın haberine nazaran, yıllık bazda kira artışlarının en yüksek olduğu vilayet yüzde 59,2 ile Mersin. Onu yüzde 55,2 ile Diyarbakır, yüzde 51,5 ile Tekirdağ, yüzde 46,7 ile Şanlıurfa ve yüzde 42,3 ile İstanbul izliyor.
“Diyarbakır, daima dikkat çeken İstanbul’u geçti”
Diyarbakır Emlak Komitecileri ve Müşavirleri Derneği Lideri Mustafa Koç, kentteki kira fiyatları hakkında “Diyarbakır, daima dikkat çeken İstanbul’u kira artışları bakımından geçmiş durumda” dedi. Koç, şöyle devam etti:
Kiraların en az arttığı kent: Van
Kira artışının en düşük olduğu kent ise yüzde 12,7 ile Van. Van’ı; Eskişehir, Erzurum, Trabzon ve Manisa izledi. Bol sıfırlı emlak haritasının ‘yıldızı’ Van’daki durumu ise Van Emlakçılar Dayanışma Derneği Lideri Orhan Özdek özetledi:
“Konut stoklarımız ermiş durumda. Önemli bir nüfus artışı nedeniyle de kiralık konutumuz kalmadı diyebiliriz. Daha evvel bin lira olan daireler artık bin 500’lere çıktı. 1+1’ler daha evvel 750 lirayken şu an bin 250 lira civarında seyrediyor. Eli boş dönen öğrencilerimiz, öğretmenlerimiz maalesef oluyor. Fiyatların kolay kolay ineceğini düşünmüyoruz. Konut sorunu yaşandığından kiralarda yüzde 30-40 düzeylerinde bir artış yaşandı.”
Aylık bazda en çok artışın görüldüğü vilayet: Eskişehir
Yıllık bazda artışta 81 kent içerisinde 80’inci sırada bulunan ‘öğrenci kenti’ Eskişehir, okulların açılmasıyla birlikte ‘aylık bazdaki artışta’ ise birinci sırada. Eskişehir’de temmuza kıyasla ağustos için yaşanan artış yüzde 10,8. Eskişehir’i; Sakarya, Aydın, Konya ve Manisa izliyor. Aylık bazda en çok artışın görüldüğü Eskişehir’deki durumu Eskişehir Emlakçılar Odası Lideri Gazi Çelik şöyle anlattı:
“Pandemi periyodunda çok uygun gördük ki, öğrenciler gidince kentimiz bomboş kalıyor. Biz öğrencinin halinden çok düzgün anlayan bir kentiz. Vilayetimize gelen göçmenlerin kışın boş kalan meskenleri doldurması kira artış nedenlerine eklenebilir. Bölge bölge değişmesiyle birlikte vilayet genelinde yüzde 30-40 ortasında geçen seneye oranla bir kira artışı yaşandı. Bir sene evvel 600 liraya kiraladığımız konutlar artık bin liradan aşağı verilmiyor.”
“Çocuğumu bir sene okutmayacağım”
Çelik, öğrenciler için vahim durumu “Kaideler bu türlü devam ederse çocuğumu bir sene okutmayacağım, bekleteceğim’ diyen veliler var” diyerek anlattı.
Yüzde 1,1 ile Mardin, 0,8 ile Tekirdağ en düşük artışın görüldüğü vilayetler oldu
Aylık bazda en düşük artışın görüldüğü vilayetler ise yüzde 1,1 ile Mardin onu yüzde 0,8 ile Tekirdağ izliyor. Kayseri, Van ve Trabzon ise geçen aya nazaran kira oranını düştüğü üç vilayet. Emlak piyasasındaki bu tabloyu pahalandıran T24 muharriri ve BETAM Yöneticisi Prof. Dr. Seyfettin Gürsel‘in de tespitleri şu biçimde:
“Yıllık kira artışının ülke genelinde yüzde 34,6’yı buldu. Lakin bu artış, son dört ayda yaşandı. Kiralık ilan sayılarındaki değişimi kiralık konut arzının, kiralanan konut sayısındaki değişimi de talebin göstergeleri olarak dikkate aldığımızda talebin arza kıyasla çok daha güçlü bir halde arttığı görülüyor. Kiralık konut talebinde gözlemlenen güçlü artışın gerisinde okulların ve üniversitelerin yüz yüze eğitime geçmelerinin de hissesi var. Geçen yıl bu tesir mevcut değildi.
Üç büyük kente odaklanırsak; Ankara ve İzmir’de son bir yılda ortalama kiralarda yaklaşık yüzde 31 artış gerçekleşirken İstanbul’da artış yüzde 51’e ulaştı. İstanbul’da kiralar 2019’un sonbaharından itibaren öteki iki kente kıyasla daha süratli artamaya başlamıştı. Bu trend hala devam ediyor. Kentsel dönüşüm faaliyetlerinin İstanbul’da başka iki ile kıyasla daha yaygın olması bu farkı açıklayan nedenlerden biri olabilir.
Konut piyasalarında arz ve talep vakit içinde çok farklı hareket edebiliyor. Mersin, Diyarbakır ve Kayseri’de son bir yılda Türkiye ortalamasının çok üzerinde kira artışlarının ortaya çıkmış olması bu vilayetlerde arza kıyasla talepte çok daha yüksek artışların olduğuna işaret ediyor.”
