Türkiye ve Rusya Anlaştı: İdlib’de Ateşkes Başladı

İdlib'de Türk askerlerinin şehit olduğu saldırı üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri ile rejime bağlı güçler arasında tırmanan gerginliği yatıştırmak üzere Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin Moskova'da bir araya geldi. 

DW Türkçe'nin aktardığına göre 5 saat 40 dakika süren görüşme sonrasında ortak bir basın açıklaması yapan iki lider, İdlib bölgesinde ateşkes sağlanması ve M4 karayolu çevresinde güvenli bir koridor tesis edilmesi yönünde uzlaşmaya varıldığını açıkladı.

Putin'e “nazik daveti için teşekkür” eden Cumhurbaşkanı Erdoğan da “Samimi diyalog kapsamında benzer ve farklı görüşte oldukları konuları” görüştüklerini söyledi. 

Erdoğan, bu görüşme sonucunda aldıkları kararı “En kısa sürede ateşkesi gerçekleştirecek ardından birlikte gerçekleştireceğimiz adımları atacağız. Bu gece 00.01 yani gece yarısı itibarıyla ateşkes yürürlüğe girecektir” sözleriyle ifade etti. 

Erdoğan, Türkiye'nin “Bu süreçte rejimin yapabileceği her türlü saldırıya tüm gücüyle ve tüm sahada cevap verme hakkının saklı” olduğunu da sözlerine ekledi.

Bu noktaya nasıl gelindiğini anlatan Erdoğan, 2018'de Soçi'de sağladıkları mutabakatla İdlib'de “nispi istikrarı” sağladıklarını, ancak Suriye rejiminin geçen Mayıs ayından beri yoğunlaşan saldırılarıyla “İdlib'de tesis edilen sükunetin bozulduğunu” ifade etti. Erdoğan, “Gelişmelerin birinci sorumlusu rejimdir” dedi.

“Bu bölgede yaşayan 4 milyon insanın tamamının terörist olarak ilan edilip ağır bombardımana maruz bırakılmasını kabul etmemiz mümkün değildir” diyen Erdoğan, Birleşmiş Milletler verilerine göre 1,5 milyon kişinin Suriye sınırına yığıldığını da ifade etti. Erdoğan sözlerini “Türkiye de böyle bir tehdit karşısında eli kolu bağlı kalacak değildir” şeklinde sürdürdü.

Bunun üzerine İdlib'e takviye askeri birlikler göndermek zorunda kaldıklarına işaret eden Erdoğan, “Rejimin askerlerimizi hedef alan saldırganlığıyla yaşanan üzüncü hadiselerin ardından yeni bir statünün oluşturulması kaçınılmaz hale geldi” şeklinde konuştu. Rusya ile çalışmaları sürdüreceklerini ifade eden Erdoğan, “Bizimle hemfikir olduğuna inandığımız Rusya'nın rejimin iş birliğimizi zedeleyecek eylemlerine göz yummayacağına inanıyorum” dedi.

Erdoğan ve Putin'in açıklamalarının ardından Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Rus mevkidaşı Sergey Lavrov, varılan uzlaşma metnin açıkladı.

Üzerinde uzlaşmaya varılan “İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesindeki Durumun İstikrarlaştırılmasına İlişkin Muhtıraya Ek Protokol” adlı metnin maddeleri şöyle:

• İdlip Gerginliği Azaltma Bölgesi'deki temas hattı boyunca tüm askeri faaliyetler 6 Mart Perşembe saat 00.01'den itibaren durdurulacak.

• M4 karayolunun kuzeyinde 6 kilometre ve güneyinde 6 kilometre derinliğinde güvenli bir koridor tesis edilecek.

• Türk ve Rus devriyeleri, 15 Mart'ta M4 karayolunun Trumba'dan (Serakib'in batısı) Ain-Al-Havr'a kadar olan kesimi boyunca başlatılacak.

Metinde ayrıca, Suriye'de krize, Suriyelilerin öncülüğünde, Birleşmiş Milletlerin katkıları ile siyasi olarak çözüm sağlanabileceğinin altı çizildi. Bölgede “terörist olarak” tanımlanan grupların ortadan kaldırılması yönünde kararlılığa vurgu yapıldı. Ayrıca, sivillerin korunmasının, insani krizin tırmanmasının önlenmesinin ve Suriye'de yerlerinden edilen kişilerin evlerine dönebilmelerinin önemi vurgulandı.

İki lider görüşme öncesinde basın mensuplarına açıklamalarda bulundu. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bölgede sıkıntı büyük. Bugün burada atacağımız adım, alacağımız isabetli kararlar, bölgeyi de ülkelerimizi de rahatlatacaktır.” derken, Putin ise “Suriye’de hayatlarını yitiren askerleriniz için taziyelerimi ifade etmek istiyorum. Telefon görüşmemizde ifade ettiğim gibi hiç kimse orada Türk askerinin bulunduğunu bilmiyorlardı.” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in görüşmesi başladı. Görüşmenin basına açık olan bölümünde ilk sözü Putin aldı.

Putin'in açıklamaları şöyle:

“Son günlerde İdlib’de cereyan eden gelişmeler oldu. Suriye’de hayatlarını yitiren askerleriniz için taziyelerimi ifade etmek istiyorum. Telefon görüşmemizde ifade ettiğim gibi hiç kimse orada Türk askerinin bulunduğunu bilmiyordu.

Suriye askerlerinin de kayıpları olmuştur. Bu olayların tekrarlanmaması ve her ikimizin de önem verdiğimiz ilişkilere zarar vermemek için görüşmemize ihtiyaç var. Bu görüşmelere baş başa olarak başlayalım, daha sonra bu salonda olanlar bize takılabilirler. Teşekkür ediyorum.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan ise şöyle konuştu

“Öncelikle kabulünüz için teşekkür ediyorum. Malum bu görüşmeyi Türkiye’de yapacaktık. Sizin buradaki anayasa çalışmalarıyla ilgili gelişmeler sebebiyle bu davetimizi burada gerçekleştiriyoruz. Tabi İdlib müzakereleri sebebiyle bir araya gelişimiz büyük önem arz ediyor. Bölgede sıkıntı büyük. Bugün burada atacağımız adım, alacağımız isabetli kararlar, bölgeyi de ülkelerimizi de rahatlatacaktır. Türkiye – Rusya ilişkilerinin tavan yaptığı bir dönemi yaşıyoruz.

Gerek savunma sanayiinde, gerek ticari ilişkilerimizde çok farklı bir dönemin içindeyiz. Bunları çok daha ileri taşımamızın hesaplarını yapıyoruz. Ve bunları tabi güçlendirerek götürmek de bizim en büyük amacımız. Ve bunu da başaracağımıza inanıyorum. Tekrar bu kabul için teşekkür ediyorum.”