Rusya’nın işgali akabinde on binlerce Ukraynalı memleketlerinden kaçarak komşu ülkelere sığınmaya çalışıyor.
İşgalin başlamasından bu yana 115 bin kişi Polonya hududu geçti, bu insanların pek birden fazla iki günden fazla yol yaptı. Hudut noktalarında ise 15 km uzunluğunu bulan kuyruklar var.
18-60 yaş ortasındaki erkeklerin ülkeyi terk etmelerine müsaade verilmediği için hudut noktalarında insanların çoğunluğu bayan ve çocuklardan oluşuyor. BBC muhabirleri hudut çizgisinde ülkeyi terk etmeye çalışan Ukraynalılarla konuştu.
Ana, eşini Ukrayna’da bırakmak zorunda kaldı.
24 saattir kuyrukta
Lucy Williamson, Palanca, Moldova
Moldova hududundan bakıldığında, Ukrayna bayanlardan oluşan bir ülke. Anneler, nineler, çocukları ve torunlarıyla birlikte bilinmezliğe hakikat bavullarını sürüklüyor.
Ana, hududun Ukrayna tarafındaki kuyrukta 24 saatten fazla beklemesinin akabinde, Palanca geçiş noktasına geldi. Küçük sarı arabası çantalarla dolu, altı yaşındaki torunu art koltukta kendi kendine müzik söylüyor.
Ana ve üvey kızı, güneydeki Odesa kentinden otomobille yaklaşık 50 km uzaktaydı. O kent artık savaşta Rusya’nın maksatlarından birisi.
Lakin Ana’nın sakin tebessümü konuşmaya başlar başlamaz bozuldu. Gözyaşları süzüldü ve ülkelerini savunması için eşini nasıl da geride bırakmak zorunda kaldığını anlattı:
“Umarım Batı bize bu berbat durumdan çıkmamız için yardım eder. Zira şu anda Rusya’nın saldırısına karşı bir başımızayız.”
Ana’nın etrafında, Moldova’nın kasaba ve köylerinden gelen gönüllüler var. Bu beşerler, buraya yürüyerek gelen Ukraynalılara yardım etmek için bekliyor.
Lakin tıpkı Ana üzere, buraya gelenlerin birçoklarının tek fikri Ukrayna’dan kaçmaktı. Şu anda ülkeleri ya da kendileri için neler olup bittiğine dair çok az fikirleri var.
Ukrayna-Moldova hududunda kurulan derme çatma tezgahlarda gelenlere çay ve kahve ikram ediliyor.
Erkeklere müsaade verilmedi
Mark Lowen, Przemysl, Polonya
Kiev’den hareket eden ve Lviv üzerinden geçen gece yarısı treni Avrupa’nın yeni mültecilerini taşıyordu. Bu beşerler, artık bir kabul merkezi olan Przemysl’deki 19. yüzyıldan kalma tren istasyonuna ulaştılar.
Kateryna Leontieva, uzun bir seyahat yaptı lakin ülkesine dönüşü çok daha uzun olabilir
Harkov kentinde genç kızıyla birlikte kaçmak zorunda kalan Kateryna Leontieva, “Buraya gelmek 52 saat sürdü” diyor. Ukrayna pasaportlarını alıp, küçük çantalarını taşıyarak Polonya’ya hakikat yola çıktılar. Ve artık güvendeler…
Burada olmanın nasıl bir his olduğunu sorduğumda, Kateryna duygulanıyor. “Henüz bilmiyorum. Gözyaşları yeni geliyor” diyor ve ekliyor: “Hiçbir şey hissetmedim – lakin artık anlamaya başlıyorum. Umarım bu yalnızca kısa bir seyahattir ve yakında döneriz.”
Bekleme odasında Irene ve iki küçük çocuğunu görüyoruz. Irene’in kocası, vatanlarını savunmak için Lviv’de kalmış.
“Yalnızca bayan ve çocukların gitmesine müsaade veriliyor” diyor ve şöyle devam ediyor:
“Erkekler kalmak, savaşmak ve kanlarını vermek istiyor. Onlar birer kahraman.”
Kocasını arkasında bırakma zorunda kalması konusunda ne hissettiğini soruyorum.
“Korkuyorum,” diye yanıtlıyor ve sesi titremeye başlıyor:
“Her şeyin düzelmesini umuyoruz. Onlar için dua ediyoruz.”
Çocukları bırakmak
Nick Thorpe, Beregsurany, Macaristan
Victoria, Ukrayna’nın batısındaki Irshava’dan geldi.
Gergin bir gülüşün ortasında, “Macaristan’a iki kızımla bir arada geldim. Onları burada hudutta bekleyen akrabalarıma bırakıp, eşimin yanına dönüyorum” diyor.
Geri gitmekten korkuyor mu?
“Dürüst olmak gerekirse korkmuyorum. Yalnızca kızlarım için endişeleniyorum, hepsi bu. Ukrayna için işlerin düzgün olmadığını görüyorum lakin ülkemi terk edemiyorum. Yurtsever olmalıyız.”
Ve isyanı devam ediyor:
“Kocam gelecek için, çocuklarımız için gerekirse Ukrayna’yı muhafazaya hazır. Bunu istemiyorum fakat ülkemizi kurtarmalıyız.
“Orduya katılacak, bununla ilgili bir mektup geldi.”
Anne ve babaları geride kaldı
Rob Cameron, Vysne Nemecke, Slovakya
Küçük bir köy olan Velke Slamence’de, son mülteci kümesi yolda çarçabuk yürüdü, gözleri kaygıyla tanıdık bir yüz aradı, akabinde bir haykırış, bir kucaklama ve bir öpücük geldi.
Kısacık bir an için sevinç yüreklere değdi. Neredeyse dertsiz, gamsız, tasasız. Fakat sonra bu sahne keskin, delip geçen bir çığlıkla paramparça oldu. Süratle götürülmeden evvel, bir bayanın yüzü, acıyla buruştu.
Öteki genç bir kız ise, “Nerelisin” diye sorduğumda, “Uzhhorod” dedi. 100 bin nüfuslu kent, hududun öte yanındaydı. İkinci Dünya Savaşı öncesinde Çekoslovakya’nın bir kesimiydi. Karpat Dağları’nın altındaki bu ovalarda asırlara dayanan akrabalık ve dayanışma bağları var.
Bana söyleyeceği neredeyse tek şeyi buydu. Utangaç bir çocuk olan küçük kardeşinin elini tuttu. Anne babaları geride kalmıştı. Kimi bekledikleri muhakkak değildi.
Tanya ise 20 yıl evvel Kiev’den ayrılmış ve artık sevdiği beşerle birlikte Stuttgart’ta yaşıyor. Lakin buradaydı, anavatanları kaosa teslimken, yol kenarında eski bir dostu kurtarmayı bekliyordu.
Olay yerinde köylü Jan Toth vardı.
“Putin ya da Zelensky, erkeklerin gitmesine müsaade vermiyorlar” dedi ve ekledi:
“Bu bir felaket.”
