Son yıllarda Türkiye’de de görülmeye başlanan ve sarı humma, zika, Batı Nil virüsü enfeksiyonu gibi çok sayıda hastalığı taşıyabilen Asya Kaplan Sivrisineği’ne karşı, Boğaziçi Üniversitesi tarafından biyopestitit çalışmaları başladı. Çalışmalar sonucunda kimyasal ilaçlara karşı direnç kazanan Asya Kaplan Sivirisineği’ne biyolojik yöntemlerle çözüm aranacak.
Güneydoğu Asya kökenli olan ve Avrupa kıtası ülkelerinde görülen Asya Kaplan Sivrisineği son yıllarda İstanbul’da da görülmeye başladı. Oldukça istilacı ve saldırgan olduğu belirtilen bu sinek için Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Necla Birgül İyison ve ekibi biyopestitit geliştirmek için çalışmalara başladı.
“Diğer sivrisinekler gibi bunlar da hastalık taşıyor”
Yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren İyison, “Son zamanlarda İstanbul’a kadar geldi. Çok agresif bir sinek. Giysilerin üzerinden bile ısırıyor ve kanla besleniyor. En önemli özelliği, diğer sivrisinekler gibi bunlar da hastalık taşıyor. Bu sivrisineğe karşı kimyasal pestisitler kullanıyor. Sinekler bu kimyasallara karşı bir direnç oluşturuyor. Bu yüzden etki etmiyor. Biz de biyoloji olarak bir pestisit üretimi yapmak istedik. Bir bakteri türü besin olarak sineklerin larvalarına veriliyor. O larvalarla beslendiği zaman bağırsaklarında aktif hale geliyor ve bu da onların ölümüne sebebiyet veriyor. Bu laboratuvarda o bakteri proteini yapılıyor. Bunların mekanizması bilinmiyor, bu yüzden yapılarını anlamak için proteinlerin çalışmalarını inceliyoruz” diye konuştu.
“Biyolojik bir ilaç geliştirmek istedik”
Asya Kaplan Sivrisineğinin kolayca mutasyona uğradığını ve ilaçlara karşı direnç kazandığını kaydeden İyison, “Kimyasal ilaçlar uzun süre verildiğinde ya da dozu tam bilinmediğinde sivrisinekler buna karşı bir direnç geliştiriyorlar. Bu direncin oluşmaması için biyolojik bir ilaç geliştirmek istedik. Sineğin mekanizmasını öğrenerek ilerleyen zamanlarda farklı biyolojik ilaçlar geliştirmek istiyoruz” dedi.
Isırdığı yeri yara yapıyor
Özellikle Kilyos, Sarıyer ve Beykoz’da sıkça görülen sinekten bölgede yaşayan vatandaşlar da rahatsız. Kilyos’ta yaşayan Mustafa Baltacı, “Vampir sivrisinek diyorlar. Isırdığı yeri yara yapıyor. Önceki yıllarda yoktu bu sene görüldü. Yaralarım hala duruyor. Isırdığı zaman geçmiyor ve çok kaşınıyor. Sarıyer, Beykoz, Kilyos bölgesinde çok var. Evimiz bahçeli, bahçede oturduğumuz an herkesi sokuyor. Özellikle çocukları çok ısırıyor” dedi.
“Bu yıl hiç görmediğim sinekleri gördüm”
Vatandaşlardan Satılmış Çetinkaya da “Bu yıl hiç görmediğim sinekleri gördüm. Daha önce yoktu. Evime girdiğinde gördüm. Kene ve sinek karışımı gibi bir şeydi. Farklı bir sivrisinek. Hiç görmemiştim” diye konuştu. Cumali Gürler de “Dışarı çok çıkmıyorum bu süreçte ama birkaç defa dışarı çıktığımda sokmuştu. Kaşıntısı, kızarıklığı fazlaydı. 3-4 gün sonra anca geçti” ifadelerini kullandı.
