Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci cinse kaldı. Seçimlerin öncesinde birçok fiyatlamayı birebir anda görürken, Borsa, dolar, TCMB, Kapalıçarşı, enflasyon, CDS, tahvil üzere birçok enstrümanda da oynaklık görüldü. Seçim öncesi birinci çeşitte muhalefet galibiyeti fiyatlandı, seçim sonrası bu fiyatlama geri alınarak bekleyiş hakim oldu. Uzmanlar iki cins ortası piyasaların reaksiyonlarına yönelik ne demiş bakalım?
“Kayda bedel pek bir şey olmaz!”
Ekonomim’de Alaattin Aktaş, bu iki haftayı ele alırken, piyasalarda oynaklıklara müsaade verilemeyeceğini öngörüyor. Dövizde bu iki haftanın sakin geçmesi için her gayretin gösterileceğine dikkat çekerken, ‘iyi kötü 14 Mayıs’a kadar tutuldu’ diyor.
28 Mayıs’a kadar iki hafta dövizde tırmanış beklenmezken, oy farkının iki halde kapanabileceğini öngörüyor: Ya Kılıçdaroğlu-Oğan birlikteliği ya da ‘Kılıçdaroğlu’nun 14 Mayıs’ta sandığa gitmeyenleri oy vermeye ikna etmesi.’
Erdoğan’ın ikinci cinste kazanması ihtimalinde, iktisat için Aktaş’ın öngörüleri içinde TCMB’nin siyaset faizini ‘uygun bir yere çekmesini’ beklerken, yurtdışından fon çekmeyi sağlayacak düzenlemeler de bekliyor. Fakat önceliğin 28 Mayıs’ı atlatmak olduğunu söylüyor.
Döviz tarafında, kamu bankalarının dolar sakinleştirdiği de belirtilirken, bugün dolar/TL 19,70 düzeylerinde süreç görüyor.
Financial Times’ın değerlendirmesinde, CDS’lerdeki yükselişe dikkat çekilirken, Mart 2021’den bu yana en büyük günlük hareket olduğu da vurgulandı. KNG Securities Türkiye piyasaları uzmanı Davet Kutman, ‘Şimdiye kadar herkes bekle ve gör modunda, kimse piyasanın nasıl reaksiyon vereceğini nitekim bilmiyor’ dedi.
İkinci tıpta Erdoğan’ın seçilmesi halinde, CDS’lerin daha da yükseleceği öngörülürken, Türkiye’nin 10 yıllık gösterge dolar cinsinden tahvil getirilerinin seçim öncesine nazaran, keskin bir artışla Mart ayından bu yana en yüksek düzeyine çıktığı görüldü.
BlueBay Asset Management’tan Timothy Ash, TL’nin ikinci çeşide kadar sabit tutmak için çaba edileceğini “Savaş alanı lira olacak” tabirleriyle öngörüyor.
İkinci cinste Erdoğan’ın kazanmasını da, ‘sürekli ödemeler istikrarı krizi’ olarak varsayım ediyor. Kılıçdaroğlu’nun cumhurbaşkanlığını kazanması durumundaysa, liranın dolar karşısında yeniden de yaklaşık 25 TL’ye düşeceğini söylüyor.
UBS analistleri, TCMB’nin yılın ikinci yarısında faiz oranlarını yükseltmek zorunda kalabileceğini söyledi.
2023’ün başından bu yana gerileyen BİST 100 endeksi bir ölçü toparlarken, bankacılık endeksi gerilemeye devam ediyor.
Kutman, pay senetlerindeki yükselişin, dolar talebindeki üzere, lokal yatırımcıların enflasyona karşı muhafaza arayışından kaynaklandığını söyledi. ‘Şu anda anahtar sözün belirsizlik olduğu açık’ diyen Kutman, ‘Bundan sonra ne olabileceğine dair büyük soru işaretleri var.” diye kelamlarını bitirdi.
İkinci cins sonrası için de mevcut iktisat siyasetinin devamında yabancı yatırımcının Borsa’da olmayacağı, TL’de paha kaybı, CDS’lerde yükseliş, tahvilde gerileme üzere riskler tekrarlandı.
Ekonomim’de Şebnem Turhan ve Şenay Zeren, seçimlerin ikinci tipe kalmasıyla, uzmanların seçim belirsizliğinin biterek yerine durum almak için iştah olmadığını ‘birkaç gün içinde fiyatların dengelenebileceğini’ lisana getirdiklerini aktarıyor.
Global Menkul Kıymetler Araştırma Küme Yöneticisi Serdar Pazı, ikinci tıp sonuna dek, mevcut siyasetlerin süreceğini, kur makasının devam edeceğini, Borsa’da kısa vadeli tabandan reaksiyon alımlarının olabileceğini bekliyor.
Fortuna Capital Danışmanlık Kurucusu Dr. Altuğ Özaslan, ’14 Mayıs 2023 seçimlerine dair belirsizlik bitti’ derken, BİST’te olağanlaşma bekliyor. İktisat idaresinde kim olacak sorusunun değerli olduğunu, Erdoğan’ın kazanması halinde düşük faiz politikasının süreceğini öngörüyor. Özgür piyasa dinamiklerinde önlemlerin, vakit içinde sertleşmesini beklerken, 1 yıl içindeki mahallî seçimlere hakikat da bütçe harcamaları artmasıyla enflasyonun yüzde 40’ın üzerinde olacağını belirtiyor.
İnfo Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Mert Yılmaz, piyasanın istemediği formda seçimin ikinci tipe kalmasıyla, dünkü satışların birinci cins fiyatlaması yapanlardan geldiğini, dalgalanmaların 1-2 gün daha devam edeceğini öngördü.
İki seçim ortası ‘seçime kadar bile güzel fiyatlamak istediği bir şey bulursa fiyatlar’ derken, ikinci çeşit sonrası kur hareketinin görüleceğini, enflasyona tesir edeceğini, faizlerin düşük kalacağını ve Borsa’nın yeniden değerli alternatif olacağını söyledi.
İntegral Yatırım Araştırma Müdürü Seda Yalçınkaya Özer, ikinci çeşit için, ’28 Mayıs’a kadar yaşanabilecek siyasi gelişmelerin Borsa’ya tesir edeceğini, kısa vadeli yatırımcılar için güç bir 15 gün olacağını söyledi. Nakitte kalmanın daha uygun olduğunu da ekledi.
Phillip Capital Yurt İçi Piyasalar Küme Lideri Üzeyir Doğan, seçimin ikinci tipe kalmış olmasını belirsizliğin iki hafta daha sürmesi değil, piyasalarda elde bulunan bilgilerin artması ve kestirimlere nazaran konumlanma olarak gördü.
Dünya’daki köşesinde Doğan, ekonomi idaresine dair iddiaların de yeni öykü olacağını, bu öyküyü görmeden Borsa’da durum değişikliklerinin yüksek olmayacağını belirtti.
Kısa vade yatırımcının yarattığı düşüşlerin, orta vade yatırımcılar için alım fırsatı olduğuna denirken, düşüşlerin sınırlanacağını da söyledi.
Ekonomi idaresinde yanlışsız adımların Borsa İstanbul’da potansiyele neden olacağının altını çizen Doğan, ‘hikayenin sonunu görmeden erken bir tepki ile satış tarafında bulunulmayacağını’ tekrar etti.
Fitch, seçimler sonrası izlenecek iktisat siyasetlerinin öne çıkacağını söyledi.
Türkiye’de uygulanan büyüme odaklı ‘alışılmadık’ (heterodoks) siyasetlerin ödemeler istikrarında baskıları arttığını belirten kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, siyasi ve ekonomik belirsizliğin Mayıs sonuna kadar süreceğini vurguladı.
Seçimlerden sonra ise ertelenen döviz talebinin TL üzerinde baskıyı artırması, bütçede giderek artan açık, rezervlerdeki azalış ve yüksek enflasyon meseleleriyle seçilen hükümetin karşı karşıya kalacağını belirtirken, kredi notu açısından para ve maliye siyasetine bakılacağı belirtilerek, ‘Güven sağlaması, makro ve finansal istikrar ile risklerin ne kadar azalacağı ve dış finansmana erişim izlenecek’ denildi.
Moody’s de Türkiye’deki seçim sonuçlarını, ikinci cinste Erdoğan’ın seçilmesi halinde “ortodoks çizginin dışında devam” diye niteledi.
Moody’s değerlendirmesinde bunun ‘sürdürülemez’ olduğunu, yüksek enflasyonla birlikte ‘makroihtiyati tedbirlerin’, kur baskılarıyla devam edeceğini öngördü.
Kemal Kılıçdaroğlu’nun seçilmesi halindeyse, ortodoks siyasetlere dönüşün olacağını, ‘etkin bir şekilde’ uygulanması halinde kredi notuna uzun vadede olumlu tesir edeceğini de ekledi.
Kredi derecelendirme kuruluşu Scope Ratings, “Türkiye’de seçimin ikinci cinse kalması uzun müddettir devam eden iktisat siyaseti belirsizliğini kötüleştirdi” tabirlerini kullandı.
Scope Ratings, Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci cinse kalmasının Türkiye’yi daha derin ödemeler istikrarı sorunları gelişmesini engellemek için seçim sonrası siyasetini tekrar ayarlama konusunda bir çok zorluk ile karşı karşıya bıraktığını savundu.
‘Politikanın olağanlaşması ve ekonomik güzelleşme için vakte muhtaçlık olduğu dikkate alındığında, yeni bir siyasi liderlik olsun ya da olmasın Türk lirası üzerinde baskı devam edecek’ değerlendirmesini yapan Scope, Cumhurbaşkanı yine seçilmesi halinde bunun siyaset devamlılığı ve belirsizliğin sürmesi halinde değerlendirileceğini vurguladı.
Scope, gevşek para siyasetinin, giderek artan karmaşık makro ihtiyati düzenlemelerin ve genişlemeci bütçe siyasetinin ekonomiyi büyüyen kur krizi ve derinleşen ödemeler istikrarı sorunları ile sistemsiz halde ayarlamaya maruz bırakacağını da öne sürdü.
Scope, çok taraflı kurumsal dayanak olmaması durumunda Türkiye’nin dövize ulaşmak ve için Körfez İşbirliği Kurulu üyeleri ve Rusya üzere ülkeler ile kısa vadeli ikili muahedeleri devam ettirmesinin gerekeceğini de belirtti.