Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, MHP ile birlikte yürütülen yeni seçim yasası çalışmaları kapsamında hala yüzde 10 olan seçim barajının “yüzde 7 olarak netleştiği” açıklamasının akabinde, MHP önderi Devlet Bahçeli bugün de seçim barajının “yüzde 7 olarak tescillendiğini” duyurdu.
Kulislerde iki önderin vardığı uzlaşmayla AKP’nin istediği “daraltılmış bölge” ile MHP’nin önerdiği “ittifak içi baraj” tartışmalarının da rafa kalktığı yorumu yapılıyor.
İki partinin, siyasi partilerin Hazine yardımından yararlanmaları için yüzde 3 oy alma zaruriliği yeni düzenlemede de korunması, milletvekili transferini önlenmesine dönük formül üzerinde de uzlaştığı söz ediliyor.
Bahçeli bugün yaptığı yazılı açıklamada, seçim barajı üzerinden yapılan “yüzde 5 mi, yüzde 7 mi olsun” tartışmalarını “lüzumsuz emek ziyanı” olarak nitelendirdi.
Devlet Bahçeli, Cumhur İttifakı ortakları olarak kurulan komiteler aracılığıyla seçim sistemi ve barajı konusunda samimi ve yeterli niyetli görüşmeler yapıldığını belirtirken, barajın da yüzde 7 olarak “tescillendiğini” duyurdu:
“Televizyon ekranlarında uzmanlık taslayan kerameti kendinden menkul şahıslarla, gazete köşelerinde ahkâmlar kesen kimi kalem sahiplerinin seçim barajı etrafında anlamsız tartışmaları körüklemek istedikleri anlaşılmaktadır.
“Bu yolla da Cumhur İttifakı güya bir görüş ayrılığı varmış üzere ima, ihsas ve hatta argüman içine gömülmüşlerdir.
“Sayın Cumhurbaşkanımız (…) barajın yüzde 7 olacağını açıklamıştır.
“Nitekim baraj konusundaki arayış ve çalışmalar bu açıklamayla noktalanmış ve Cumhur İttifakı’nın baraj kararı yüzde 7 olarak tescillenmiştir.”
‘HDP endişesi’ baskın çıktı
AKP seçim barajı konusunda geçen Mayıs ayında parti Merkez Karar ve İdare Şurası’nda alınan karar doğrultusunda yüzde 5 ve 7 olmak üzere iki seçenekli teklifle MHP’ye gitmişti.
AKP içinde, 2018 seçimlerinde ittifak yolunun açılmasıyla yüksek seçim barajının çok manalı kalmadığı, aksine bu durumun muhalif seçmeni, barajı geçmesi için HDP’ye yönelttiği yorumu yapılıyordu. Bu nedenle de yüzde 10 barajın yüzde 7’ye indirilerek, HDP’ye giden emanet oyların temel partilerine döneceği hesabı yapılıyordu.
Fakat parti içinde, barajı yüzde 5 uygulayan Almanya dışında Avrupa’da barajın ya daha düşük ya da sıfır olması örnek gösterilerek, yüzde 5 seçeneği yük kazanmıştı.
Bunun en kıymetli nedeni olarak yüzde 5 oranının küçük partilerde “tek başına seçime girme yahut üçüncü ittifak kurma ümidi” doğuracak olması ve muhalefet bloğundaki parçalanmanın da iktidar bloğuna yarayacak olması gösteriliyordu.
Ayrıyeten her seçim bölgesinin 7 milletvekili çıkaracak formda düzenleneceği “daraltılmış bölge” ile birlikte yüzde 5 seçim barajı uygulaması halinde, AKP’nin daha fazla milletvekili çıkaracağı hesabı yapılıyordu.
Lakin MHP dar ve daraltılmış bölge sisteminde, baraj otomatik olarak yükseleceği için AKP ve CHP ile Doğu ve Güneydoğu’da baraj sorunu bulunmayan HDP’nin daha fazla milletvekili çıkaracağı gerekçesiyle karşı çıkıyordu.
AKP ise “hülleleri önlemeyeceği, barajı aşamayacağını gören partinin, büyük parti listesinden seçime girebileceği” gerekçesiyle “ittifak içi baraj” soğuk bakıyordu.
İki partinin yüzde 7’de uzlaşması ile karşılıklı olarak ittifak içi baraj ve daraltılmış bölge taleplerinden vazgeçtiği yorumu yapılıyor.
Hazine yardımı barajı yüzde 3
Edinilen bilgilere nazaran AKP ile MHP, Hazine yardımı ve seçime girme şartlarına yönelik yapılacak düzenleme konusunda da uzlaştı.
AKP kaynaklarının verdiği bilgiye nazaran siyasi partilerin Hazine yardımından yararlanmaları için yüzde 3 oy alma zaruriliği, yeni düzenlemede de motamot korunacak.
Küme kurmak seçime girmek için kâfi olmayacak
2018 seçimlerinde CHP’nin, DÜZGÜN Parti’nin seçime girmesini garanti altına almak için 15 milletvekilini “ödünç vermesi” uzun müddet kamuoyunda tartışılmış ve seçimden sonra Bahçeli yaptığı açıklamalarda “milletvekili transferinin önlenmesi” daveti yapmıştı.
Bahçeli’nin bu davetinin yeni seçim sistemi çalışmasında karşılık bulduğu belirtiliyor.
Edinilen bilgiye nazaran iki parti, seçime girmek için milletvekili transferini önleyecek formülde uzlaştı.
Buna nazaran siyasi partiler seçimlerde en az 20 milletvekili çıkarmaları halinde tekrar küme kurabilecekler.
Lakin seçimden sonra, seçildikleri partiden ayrılarak öteki bir partiye geçilmesi halinde, 20 sandalyeye ulaşılsa bile bu partiler küme kurmuş sayılmayacak ve seçime girme yeterliliğini sağlamış olmayacak.
Mevcut Siyasi Partiler Maddesi’nde, bir partinin seçimlere katılabilmesi için vilayetlerin en az yarısında oy verme gününden en az 6 ay evvel teşkilat kurmuş ve kongrelerini yapmış olması yahut TBMM’de küme kurma şartı aranıyor.
AKP kaynakları, seçime katılma şartı olarak, seçimlerden en az 6 ay evvel seçim vilayetlerin yarısında teşkilatlanma ve kongrelerini yapma zorunluluğunun yeni düzenlemede de korunabileceğini söz ediyor.
