“BİZ ne kadar girdi varsa enerji sektöründe hepsini takip edebiliyoruz. Ağustos sonu itibariyle barajlardaki doluluk oranı yüzde 65 düzeyinde. Bu mevsim normallerinin oldukça üzerinde bir oran. Yer altı sularının da etkisiyle Türkiye’nin uzun zamandır yaşamadığı kadar yağışlı bir dönem geçirdiğimizi söyleyebilirim. Normalde bu dönemde elektrik üretimi için doğalgaz santrallarının devreye girmesi gerekiyordu. Bu sene neredeyse doğalgaz santralleri hiç çalışmadı. Bizim hesaplarımıza göre Türkiye’nin 1.5 milyar dolarlık bir tasarrufu var.” Bu sözlerin sahibi Enerjisa CEO’su Ziya Erdem. Erdem yaklaşık 10 yıl teknoloji şirketi Ericson’un hem Türkiye başkanlığını hem de aynı şirketin Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgelerindeki operasyonlarında görev yürütmüş bir yönetici. Bir yılı aşkındır Enerjisa’nın kaptanlık koltuğunda oturan Ziya Erdem dijital dönüşüm konusundaki birikim ve tecrübesini yeni şirketinin de odağına almış durumda. Öyle ki yağan yağmurdan, sanayideki elektrik tüketimine, akıllı ev aletlerinden konutlarda tüketilen elektriğe tüm veriler Enerjisa tarafından analize dönüştürülüyor. Bu sayede öncü göstergeler elde ediliyor.
‘EN GENİŞ AĞA SAHİBİZ’
Financial Times’ın Londra’da düzenlediği Dijital Teknoloji Zirvesi’ne katılan ve Enerjisa’daki dönüşümü anlatan CEO Ziya Erdem geçen yıl strateji planına ‘stratejik öncelikler’ eklediklerine dikkat çekti. “70-20-10” olarak formüle ettikleri bu stratejinin 3’ü iş, 2’sinin insan odaklı önceliklerden oluştuğunu belirten Erdem, “Bizim gelirlerimizin yüzde 90’ı dağıtımdan yüzde 10’u satıştan geliyor. Dolayısıyla biz bu işi koruyacağız ve büyüteceğiz. “70-20-10” diye adlandırdığımız yaklaşıma göre, işlerimizin yüzde 70’ini ana iş alanımız olan elektrik dağıtım ve satışı, yüzde 20’sini yeni enerji dünyası” çatısı altında toplanıyor. Bu dünya hem bugünü hem de geleceği şekillendiriyor. Mesela akıllı teknolojiler, depolama, e-mobilite, dağıtım ve üretim bunlara birer örnek. Yüzde 10’unu da büyük veri yönetimi oluşturuyor. Bunlar bizim işimizi de destekleyebilecek büyük veri, yapay zeka ve robotics” dedi. “Türkiye’nin en geniş nesnelerin internet ağına sahibiz” diyen Ziya Erdem dijitalleşme çalışmalarını şu şekilde özetledi; “Robotics, chatbot, blok zinciri, yapay zeka, artırılmış gerçeklik, ses analizi, nesnelerin interneti ana başlıklarında geniş kullanımlı veya pilot uygulamaları hayata geçiriyoruz. Otomatik Sayaç Okuma Sistemleri (OSOS) ile toplam tüketimin yüzde 40’ını merkezden 80 bin noktayı anlık olarak izleyebiliyoruz ve gerçek zamanlı tüketim analizleri yapabiliyoruz. Türkiye’nin en geniş nesnelerin internet ağına sahibiz. İletişim ve sensör maliyetlerinin azalması ile nesnelerin interneti yatırımlarımızı ve kullanım alanlarını genişletiyoruz. Girişimcilik programımıza sene başında 400 proje geldi. Pilot aşamasına gelen 8 projeden 4’üne yatırım yapma kararı aldık.”
SANAYİDE İYİLEŞME VAR!
Faaliyet gösterdiği 3 bölgede Başkent, Toroslar ve İstanbul Anadolu yakasında tüketimi saatlik olarak ölçebildikleri bilgisini paylaşan Enerjisa CEO’su Ziya Erdem, bu yıl geçen seneye oranla sanayide elektrik tüketiminin bazı aylarda yüzde 3’e varan düşüşler gösterdiğini hatırlattı. Erdem, şimdi bu daralmanın yüzde 1’e geldiğini bunun da kapasite kullanımının artığını gösterdiğini belirtti. Erdem konutlarda ise yüzde 10’luk bir büyüme söz konusu olduğunu kaydetti.
‘DÖVİZ BORCUMUZ YOK’
ZİYA Erdem’in sektörün borçluluk durumuyla ilgili verdiği bilgiler ise şu şekilde:
Enerji sektöründe toplam yatırım yaklaşık 100 milyar dolar. Bu rakamın 67 milyar doları elektrik üretimi 28 milyar doları elektrik dağıtım yatırımlarından oluşuyor. Doğalgaz dağıtımına yapılan 12 milyar dolarla beraber toplam 15 senede yapılan yatırım tutarı 107 milyar dolar. Bu yatırımın yaklaşık 25 milyar doları öz sermaye yatırımıyla 75 milyar doları da kredi ile yapılmış. 75 milyar dolarlık kredinin 25 milyar doları geri ödendi. Resmi olarak telaffuz edilen rakam 47 milyar dolar.
Çoğu üretim kaynaklı borç. Bu rakamlar içinde stres altında olan tutarsa 11-12 milyar dolar. Bunun da 3 milyar doları dağıtımın kalanı üretim şirketlerinin.
Enerjisa lisansları aldığında 2013’te 2.5 milyar dolarlık borcunun tamamını TL’ye çevirmiş. Şu anda döviz borcumuz yok.
Bizim 7 milyar TL’ye yakın varlığa dayalı yatırımımız var. Aşağı yukarı devam eden yatırımlar için bankalardan kullanılan 8 milyar TL civarı borcumuz var. Borçluluk oranımız yılsonuna doğru yüzde 1.9’a kadar düşecek.