Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 2019’un ‘Fark Yaratan Öğrencileri’ni belirledi. Fark yaratanlar arasında ortaokul, meslek lisesi ve BİLSEM öğrencileri bulunuyor. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk da, yaratıcı, inovatif ve fark yaratan buluşlarıyla öne çıkan öğrencilerin fotoğraf ve çalışmalarını sosyal medya hesabında paylaştı. İşte o öğrencilerden bazıları:
METAL TARAMA CİHAZI: Tunceli Namık Kemal Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencilerinden Uğur Yılmaz Karataş ile Berkin Gölçayır, elektrik elektronik ğretmeni Yunus Özen danışmanlığında, patlayıcıları havadan saptayan ‘Metal Tarama Cihazı’ üretti. Toprağa tuzaklanan patlayıcı, silah ve mühimmat gibi metallerin havada tespit edilmesiyle güvenlik güçlerine büyük ölçüde yardımcı olunacağı fikriyle üretilen drone ile metal tarama cihazıyla, terörle mücadelede bir çalışmaya imza atıldı.
RADYASYON GEÇİRMEYEN YELEK: Balıkesir Şehit Prof. Dr. İlhan Varank Bilim ve Sanat Merkezi’nde proje öğrencisi olan Alperen Berberoğlu, hamam böceği ve bordan elde ettiği solüsyonla radyasyon geçirmeyen yelek üretti. Televizyonda belgesel izlerken hamamböceklerinin radyasyondan etkilenmediğini öğrenen Alperen Berberoğlu, kimya öğretmeni Pınar Sabaz’ın danışmanlığında bu projeyi geliştirdi. Projenin daha ileri düzeyde ilerletilmesinin, özellikle tıp teknolojisinde ve daha birçok alanda önemli bir kullanım alanına ulaşacağı belirtildi.
‘TURBOJET’ MOTOR: Eskişehir merkez Tepebaşı Sabiha Gökçen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencisi Eray Sarısöğüt, uçak bakım bölümü öğretmeni Arif Özkan danışmanlığında, iki yıllık bir çalışma sonunda geliştirdikleri özel yanma odası sayesinde altı farklı yakıtla çalışabilen, tamamen yerli gaz türbinli turbojet motor geliştirdi. Cep telefonuyla uzaktan da takip edilebilme özelliğine sahip olan motor; roketlerin turbo pompalarında, insansız hava araçlarında, elektrik üretme tesislerinde ve eğitim alanında rahatlıkla kullanılabilecek.
İŞİTME ENGELLİLERİN HAYATI KOLAYLAŞACAK: Düzce Bilim ve Sanat Merkezi öğrencisi Ömer Berkay Biçen ve Dağhan Akyürek, takıldığı gözlüğün yan bölümünde konuşmaları alt yazı olarak veren bir sistem geliştirdi. Mikrokontrol kart yardımıyla, Android işletim sisteminden aldığı sözel veriyi, kodlar yardımıyla yazıya çevirerek led ekrana aktaran sistem, işitme engelli bireylere karşısındaki insanın konuştuklarını okuma olanağı sağlıyor.
SUDA ERİYEN POŞET: Kadirli Şehit Kaan Çalin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencisi Doğukan Orkun Atçı, evde resim yaparken şans eseri bulduğu teknikle suya atıldığında eriyebilen poşet icat etti. Atçı, hem çevreye, hem ekonomiye olumlu katkı sağlamak istiyor.
Projeye danışmanlık eden fizik öğretmeni Özlem Adaş, naylon poşetlerin doğada 500 ile 1000 yıl arasında yok olduğunu belirterek bu icatla hem naylon poşetler nedeniyle yaşanan çevre kirliliğinin önüne geçmeyi, hem de ülke ekonomisine katkı sağlamayı hedeflediklerini söyledi.
Deniz Süngerinden Doku: Antalya Kaş Turan Erdoğan Yılmaz Fen Lisesi öğrencisi Alperen Telatar, zarar gören insan dokularını onaran bir proje geliştirdi. Deniz süngerinden doku üreterek Çin’deki uluslararası bir yarışmada 588 proje arasında ikinci olan Telatar, yanma ve yaralanmalarda yaşanan doku kayıplarına çare bulmayı hedefliyor.
DIOGENES İLE İSRAF ÖNLENECEK: Uşak Fen Lisesi 11’inci sınıf öğrencisi Zekiye Nur Şen, barkod sistemiyle buzdolabındaki gıdaların son kullanma tarihi ve stok takibini yapabilen ‘Diogenes’i üretti. Zekiye Nur Şen, projesinin destek görmesi hâlinde, ülkemizde ve dünyada israfın önüne geçilmesiyle mevcut yiyecek kaynaklarımızın verimli kullanması konusunda önemli gelişmeler kaydedileceğini ve böylelikle gelecek nesillere daha iyi bir dünya bırakılabileceğini söyledi.
ATIK EKMEKTEN BİYOGAZ: Ekmekler israf olmayacak, biyogaza dönüşecek. Atık ekmeklerden biyogaz enerjisi elde edilen tasarım sayesinde ekmek israfının da önüne geçilmesi hedefleniyor. Fatih Fen Lisesi 11’inci sınıf öğrencisi Melih Güleç, projeyi iki yılda geliştirdi. Tasarımın henüz basit bir aşamada olduğunu söyleyen Güleç, ilerleyen aşamada üretilen biyogazı elektriğe dönüştürmenin de planını yapıyor.
ZEYTİN ÇEKİRDEĞİNDEN YALITIM MALZEMESİ: Edremit Şehit Mustafa Serin Fen Lisesi öğrencisi Zehra Eylül Sinler ile Edremit Fernur Sözen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencisi Beyza Bayram, zeytin çekirdeğinden yalıtım malzemesi üretti. Proje, ilçedeki zeytinyağı üretiminin ardından ortaya çıkan atığı değerlendirmek fikriyle ortaya çıktı. Danışman öğretmenleri Semra Çelik Yenigün’ün de desteğiyle projeye başlayan iki arkadaş, zeytin çekirdeğinden elde edilen karbonu, polistren köpük atığı, barit, sodyum pentaborat anhidriti ve silisyumla birleştirerek yalıtım malzemesine dönüştürdü.
ATIK PİLLERDEN TAŞINABİLİR ŞARJ CİHAZI: Şehit Murat Bulkan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencileri Emirhan Alkaya ile Volkan Ramazan Yılmaz, atık dizüstü bilgisayar bataryalarının sağlam hücre pillerini kullanarak taşınabilir şarj cihazı üretti. Öğrenciler, öğretmenlerinin de desteğiyle cihazın tamamını atık malzemelerden, kılıfını da okuldaki 3 boyutlu yazıcıdan çıkardı. Piyasa değeri yaklaşık 200 lira olan taşınabilir şarj cihazı, 10 liraya mal ederek çalışır hâle getirildi.
MİLLİ VE YERLİ ROBOTİK EĞİTİM SETİ: Cezeri Yeşil Teknoloji Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencileri Yiğit Yüksel Atalan ve İlker Erkmen, milli ve yerli robotik eğitim seti olan ‘CEBOT’u üretti. Öğrencilerin, okulun döner sermaye işletmesi bünyesinde geliştirdikleri projeye, elektronik öğretmeni Hüseyin Serimer rehberlik etti. Gençler, kodlama eğitim seti için yurtdışından alınan materyallerin ücretlerinin fazla olması nedeniyle bu projeyle ülke ekonomisine katkı sağlanması hedeflediklerini belirtti. Marka tescil başvurusu yapılan projenin faydalı model başvurusu için çalışmalar devam ediyor.
‘MİNİ KÖSTEBEK’: Arkadaşının ağabeyinin şehit olmasından etkilenen Tokat Zile Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencisi Abdullah Altunok, terörle mücadeleye destek için kolları sıvadı. Altunok, arkadaşı Ferhat Karaduman’la birlikte terör operasyonlarında kullanılmak üzere insansız kara aracı ‘Mini Köstebek’i yaptı. Yüzde 90’ı yerli ve milli malzemeler kullanılarak üretilen ‘Mini Köstebek’, terörle mücadelenin yanı sıra doğal afetlerde ve arazi taramalarda da kullanılabiliyor, yazılımı sayesinde dünyanın her tarafından yönetilebiliyor.
TOHUM EKME ROBOTU: Geri dönüşümden icat çıktı, atık bilgisayar kasası tarımın hizmetine girdi. Antalya Bilim ve Sanat Merkezi’nden iki öğrenci, atık bilgisayar kasasından tohum ekme robotu üretti. Lise öğrencileri Hayim Egemen Gülen ve Abdulkadir Kahraman atık bilgisayar kasası ve elektronik malzemeleri kullanarak tohum ekme robotu üretti. 2 ay süren çalışmayla başarıya ulaşan gençler tohum ekmek robotunu geliştirmek ve daha kullanışlı hâle getirmek için kolları sıvadı.
ENGELLERİ AŞAN TEKERLEKLİ SANDALYE: Elbistan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencileri Taner Güzel ve Hasan Çirkin, elektrik enerjisiyle çalışan tekerlekli sandalye aparatı üretti. Tekerlekli Sandalye Aparatı (TESAP) adı verilen projeyle elle kullanılan tekerlekli sandalyeler elektrikli hale getiriliyor. Engelli birey başka birinin yardımına ihtiyaç duymadan ve kas gücü kullanmadan yolculuk yapabiliyor. Tek şarjla 1.5 saat kesintisiz yolculuk yapılabilen TESAP saatte 30 kilometre hıza ulaşabiliyor.
YERLİ VE MİLLİ ÜRETİME ÖĞRENCİ DESTEĞİ: Kırşehir Ömer Halisdemir İmam Hatip Ortaokulu öğrencileri, okul bünyesinde açılan robotik kodlama atölyesinde yetişen geleceğin mühendisleri ortak projeleriyle takdir topladı. Kendi robotlarını tasarlayan öğrenciler, 3 boyutlu yazıcıyla robotlarda kullandıkları malzemeleri de kendileri üretmeye başladı.
OLAY YERİ İNCELEMEYE LİSELİ GENÇ DAMGASI: Rize Fatma- Nuri Erkan Bilim ve Sanat Merkezi öğrencisi Berkant Alperen, ‘Olay Yeri İncelemede Zaman Tayin Aracı’ (OYİZTA) adını verdiği bir cihaz geliştirdi. Berkant’ın geliştirdiği cihaz sayesinde, ölüm hâlinde cesedin vücut ısısı üzerinden kesin ölüm saati belirlenebilecek ve böylelikle cinayetlerde, olay anı tespit edilerek suçlunun kaçabileceği mesafe de hesaplanabilecek.
‘SANAL GERÇEKLİK GÖZLÜĞÜ’: Havza Makbule Yusuf Ölçer Yatılı Bölge Ortaokulu 8’inci sınıf öğrencisi Ahmet Yusuf Altınnur’un tasarladığı ‘Sanal Gerçeklik Gözlüğü’ okulunun demirbaşları arasına girdi. Rehberlik servisine gelen arkadaşlarının görüşme öncesi rahatlamakta sıkıntı yaşadığını fark eden Altınnur, öğrencilerin rahatlamaları ve anlattıkları konuya odaklanmaları için proje geliştirdi. Kullanıcı, sanal gerçeklik gözlüğü ve kulaklıktan gelen ses yardımıyla hayal ettiği yerde olduğu hissini yaşıyor. Stres atan ve derdini anlatan öğrenci servisten huzurla ayrılıyor. Altınnur’un projesi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenen yarışmada Türkiye birincisi oldu.
TELEFON ŞARJ EDEN KASK: Mersin Erdemli Akdeniz Ortaokulu 8’inci sınıf öğrencisi Mehmet Nuri Uslu’nun ‘telefon şarj edebilen akıllı kask’ projesi beğeni topladı. Motosiklet ve bisiklet sürücüleri, kaskın üzerine yerleştirilen güneş panelinden edinilen enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülmesi sayesinde, hem telefonları şarj edebiliyor hem de kasktaki ışık sayesinde yolu aydınlatabiliyor.
ARKADAŞININ BABASI İÇİN PROTEZ EL ÜRETTİ: Manisa Neval Yaralı Milli Egemenlik Ortaokulu öğrencisi Enes Çalışkan, okul arkadaşının babasının üç yaşında ellerini kaybettiğini öğreninci 3D yazıcıyla iki el üretti. Protez ellerini kullanmaya başlayan Erdinç Demirdöğen’in günlük hayatı kolaylaştı.
‘BUKALEMUN ÇATISI’: Amasya Macit Zeren Fen Lisesi öğrencisi Emirhan Arabacı, ‘Bukalemun Çatısı’ adını verdiği projeyle renk değiştiren boya üretti. Arabacı, geliştirdiği boyayla, evlerin çatısında ve dış cephesinde kullanarak ısınan duvarların renk değiştirmesi ve güneş ışınlarını yansıtmasıyla bina içinde enerji tasarrufu hedefliyor. ‘Bukalemun Çatısı’ projesi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenen 2019 Yılı Verimlilik Proje Ödüllerinde fikir dalında birincili oldu.
YER ALTINDAKİ MAYINLARI LAZERLE TESPİT EDEN DRONE: İstanbul Alparslan Ortaokulu öğrencisi Mert Delibalta, yer altındaki mayınları lazerle tespit edebilen drone yaptı. Terör örgütlerinin tuzakladığı patlayıcılar nedeniyle askerlerin şehit olması haberinden etkilenen, Mert Delibalta’nın projesi Cumhurbaşkanlığı Özel Ödülü aldı. Bir metre yükseklikten uçarak yer altındaki mayınları lazerle tespit edebilen Drone, halihazırda Vietnam’da savaş döneminden kalan mayınların tespiti için kullanılıyor.
ENGELLİ ARKADAŞLARININ HAYATLARINA DOKUNDULAR: Erzurum Palandöken Mehmetçik Ortaokulu 8’inci sınıf öğrencileri, Engelinden dolayı trafiğe çıkamayan ya da ergonomik bir aracı olmayan arkadaşlarının hayata katılımını kolaylaştırmak için proje geliştirdi. Emin Aksakal ve Çağan Orçun Çelik’in yaptığı ‘Engelliler İçin Çok Fonksiyonlu Araba’ isimli yeni nesil engelli yürüme aracı Teknofest’in ‘insanlık yararına teknoloji, ulaşım’ kategorisinde 1’inci oldu. Engelli birey, sandalyesini araç içinde sabitleyerek aracı sürebiliyor.
BEYİN GÜCÜYLE HAREKET EDEN ARABA: Lise öğrencileri Şevval Erdinç ve Büşra Aydemir dikkat eksikliğine karşı ‘Beyin gücü ile hareket eden araba’ adı verilen proje geliştirdi. Projeyle, dikkat dağınıklığı olan öğrencilerin, odaklanmayı eğlenerek öğrenmeleri hedeflendi. Dikkat eksikliği olan öğrenciler, derslerinde başarısız olması ve ilaç kullanmak zorunda kalmasından hareket edenler çözüm için çok daha uygun maliyete alınabilecek beyin sensörleri kullandı. Ortak projede, beyin sensörüyle hareket eden araba üretildi. Beyin sensörü kafaya takıldığında araba düşünce gücüyle hareket edebiliyor. İstanbul Gaziosmanpaşa TOKİ Avrupa Konutları Ortaokulu öğrencileri aracın hareket etmesi için odaklanmanın yüzde 70’in üzerine çıkması gerektiğini söylüyor.
GÖRME ENGELLİLERE IŞIK OLDULAR: Niğde Bilim ve Sanat Merkezi öğrencileri, ‘Braille Öğreniyorum’ projesiyle görme engellilere ışık oldu. Eren Şen ve Tufan Kutay Karadal’ın geliştirdiği ortak proje, görme engelli bireylerin kimseye ihtiyaç duymadan Braille alfabesini öğrenmesini sağlıyor. Sistem, akıllı telefona yüklenen uygulama ve 3D yazıcıda hazırlanan aparatla Braille alfabesinin kolaylıkla öğrenilmesini sağlıyor. Proje, ‘TEKNOFEST Eğitim Kategorisi’nde Türkiye 2’ncisi oldu.
Öte yandan Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, Twitter hesabından paylaştığı ‘2019’da Fark Yaratan Öğrencilerimiz’ isimli videoyla ilgili, “‘Gençlik nereye gidiyor’ sorusunun cevabı müsaadenizle bir video ile vermek isterim” dedi.
“Gençlik nereye gidiyor?” sorusunun cevabı müsaadenizle bir video ile vermek isterim.???? pic.twitter.com/D1qxMbJFpV
— Ziya Selçuk (@ziyaselcuk) January 2, 2020
