Zoe Roth adı neredeyse hiçbirimize bir şey ifade etmiyor. Ta ki 4 yaşındayken çekilen o meşhur fotoğrafını görene kadar…
Arka planda yanan bir bina, önde omzunun üzerinden fotoğrafı çeken kişiye doğru bakan bir kız çocuğu… Oldukça sevimli bir çocuk ama bakışında ve gülümsemesinde bir tuhaflık var. Gerilim filmlerinde sık sık karşımıza çıkan ve birazdan kahramanın başına gelecek kötü şeylerin habercisi olan çocukları hatırlatıyor insana.
Tüm dünyanın ‘Disaster Girl’ yani Felaket Kızı olarak tanıdığı o ufaklıktan bahsediyoruz, evet…
FOTOĞRAF 2005 YILINDA ÇEKİLDİ
New York Times’ın aktardığına göre, bugün üniversite öğrencisi genç bir kadın olan Zoe’nin hikayesi, 2005 yılında bir cumartesi sabahı başladı. Zoe o zaman henüz 4 yaşındaydı. Ailesiyle birlikte ABD’nin Kuzey Carolina eyaletinin Mebane şehrinde yaşıyordu.
O sabah mahallelerindeki bir ev, itfaiye tarafından kontrollü bir biçimde yakılacaktı. Bu nedenle birçok komşuları gibi onlar da operasyonu izlemek için o evin önüne gittiler. Oldukça rahat bir ortam vardı. Hatta itfaiyeciler bazı çocukların söndürme hortumunu tutmasına bile izin veriyordu.
Zoe de babasıyla birlikte alevlerin evi yutmasını izliyordu.
Amatör bir fotoğrafçı olan baba Dave Roth bu anı kaçırmak istemedi. Zoe’ye gülümsemesini söyledi ve deklanşöre bastı. Böylece Disaster Girl ortaya çıktı.
ABC News (@abcnews_au)’in paylaştığı bir gönderi
DİNOZORLAR ÖLÜRKEN DE TİTANİK BATARKEN DE ORADAYDI
Baba Roth, çektiği fotoğrafla 2 yıl sonra 2007’de bir fotoğraf yarışmasına katıldı ve kazandı. Sonrası çorap söküğü gibi geldi.
Zoe’nin yüzü internetin en tanınan meme’lerinden biri haline geldi. O kadar ki Zoe tarihin en büyük felaketlerinde hep olay yerindeydi. Arka tarafta bir meteor dinozorları yeryüzünden silerken ya da Titanik Atlas Okyanusu’nun sularına gömülürken Zoe önde bize gülümsüyordu.
Fotoğrafı 10 yılı aşkın zamandır internetin en bilinen karelerinden biri haline gelen Zoe Roth geçtiğimiz günlerde fotoğrafın orijinal halini NFT formunda yaklaşık 500.000 dolara sattı.
17 Nisan’da düzenlenen açık artırmada 180 Ether’e alıcı bulan orijinal Disaster Girl, @3FMusic isimli kullanıcının oldu. Satış sözleşmesi kapsamında Roth ailesi fotoğrafın telif hakkını elinde tutarken, @3FMusic’in yapacağı satışlardan da yüzde 10 pay alma hakkını elde etti.
(NFT olarak bilinen dijital sanat ve medya ürünlerinin piyasası günden güne genişliyor. NFT’ler hakkındaki tüm temel bilgileri “10 soruda NFT” içeriğimizde bulabilirsiniz.)
MEME DÜNYASININ ÜNLÜLERİ ARASINDA
‘Miim’ diye okunan ‘meme’ler kısaca internet kullanıcıları tarafından üretilip paylaşılan esprili görsel, video, metin gibi içerikler şeklinde tanımlanıyor.
Disaster Girl, meme’ler dünyasının en ünlü kişilerinden. En az onun kadar ünlü meme kişileri arasında “Ermahgerd” denen saçlarını iki yandan toplamış genç kız, “Bad Luck Brian” adı verilen diş telli çocuk, “Success Kid” olarak tanınan plajdaki bebek ve Türkiye’nin “Buna Bakalım Adamı” dünyanın ise “Hide the Pain Harold” olarak tanıdığı Andras Arato var. (Arato’nun Türkiye tatiliyle başlayan hikayesini de aşağıdaki haberimizde okuyabilirsiniz.)
DİĞER MEME ÜNLÜLERİNE DE DANIŞMIŞ
New York Times’a konuşan Zoe Roth, fotoğrafı NFT olarak satma kararını verirken, ilkokuldan beri kendisini güçsüz hissetmesine neden olan bir durumu kontrol altına almak istediğini söylüyor.
Roth bu kararı vermeden önce Bad Luck Brian olarak tanınan Kyle Craven ve Success Kid’in annesi Laney Griner’a da danışmış. Craven’ın verdiği tavsiye, “Meme olan kişilerin kontrolü ele almak için yapabilecekleri tek şey bu” şeklinde olmuş.
Dünyanın her yerine yayılan Disaster Girl’ü basit bir internet şakasının ötesinde iyi amaçlar için kullananlar da var.
Örneğin bir seferinde Polonya’dan bir grup fotoğrafı ölmekte olan bir yerel dille ilgili kampanya posterlerinde kullanmak için Roth ailesinden izin istemiş. Portekiz’den birileri de Roth’a meme’i de içerek kocaman bir duvar resminin fotoğraflarını göndermiş.
Photoshopping Star Wars (@star_wars_gummybear)’in paylaştığı bir gönderi
GEÇERLİLİĞİNİ HİÇ KAYBETMİYOR
Zoe Roth, “Nereye uymasını isterseniz o şekilde uyduruyorsunuz. Meme’leri görmek hoşuma gidiyor. Ben hiç yapmıyorum ama insanların ne kadar yaratıcı olduğunu görmeye bayılıyorum” diyor.
Yıllar boyunca fotoğrafının yüzlerce farklı uyarlamasını gören Roth, en sevdiklerinden birinin de geçen yıl ABD’de düzenlenen ırkçılık karşıtı protestolar sırasında üretilmiş olan meme olduğunu belirtiyor.
Baba Dave Roth ise, “Fotoğraf bir kez internette yayıldıktan sonra yapabileceğiniz hiçbir şey yok. Yaşanan her berbat şeyden sonra bu fotoğraf bir şekilde gündeme geliyor ve geçerliliğini kaybetmiyor. Ben de meme’lerin birçoğuna gülüyorum” diye konuşuyor.
DISASTER GIRL BUGÜN 21 YAŞINDA
Şu an 21 yaşında olan Zoe Roth, Kuzey Carolina Üniversitesi’nde barış, savaş ve savunma üzerine eğitim alıyor. Kendisini bir yerde görüp de Disaster Girl olarak tanıyan çıkmamış ama arkadaşları ve tanıdıkları, ünlü bir meme kişisi olduğunu biliyor.
Roth, “Meme haline gelip viral olmak başka bir şey ama internetin benim fotoğrafımın viralliğini, güncelliğini devam ettirmesi bana çok çılgınca geliyor” derken böyle bir deneyim yaşadığı için de minnetar olduğunu belirtiyor.
Bununla birlikte internette yapılan “Zoe Roth” aramalarında ilk sayfada hep Disaster Girl’ün çıkmasından da biraz bıkmış durumda olduğunu belirterek, “Umarım bir gün bu fotoğrafın arama sonuçlarının ikinci sayfasına kaymasını sağlayacak anlamlı bir şey yapabilirim” diye konuşuyor.
The Financial District (@the_financial_district)’in paylaştığı bir gönderi
“KEYFİNİ ÇIKARMAK ZORUNDASINIZ”
Üniversiteden mezun olduktan sonra bir yıl ara vermeyi ardından da uluslararası ilişkiler alanında yüksek lisans eğitimi almayı düşündüğünü belirten Roth, NFT satışından elde ettiği yaklaşık 500.000 dolar değerindeki gelirle ise üniversite kredi borçlarını ödemek istediğini ve hayır kuruluşlarına bağış yapmak istediğini belirtiyor.
Ailesinin yanına gittiği zamanlarda fotoğrafın çekildiği yerden sık sık geçtiğini de belirten Roth, “Acaba burada oturanlar bu sokağın ününün farkında mı?” diye merak ettiğini de sözlerine ekliyor.
Roth, “Meme’lerdeki insanların pek seçme şansı olmuyor. İnternet çok büyük bir yer. İyi bir deneyim de yaşasanız, kötü bir deneyim de yaşasanız, mümkün olduğunca keyfini çıkarmak zorundasınız.”
MEME’LER ARTIK BİRER SAYGIN SANAT FORMU
Hem Roth’un fotoğrafı dışında “Nyan Cat”, “Grumpy Cat”, “Keyboard Cat”, “Doge”, “Success Kid”, “David After Dentist” ve “Ridiculously Photogenic Guy” gibi birçok meme’in idaresini elinde tutan ve satışlarını üstlenen Ben Lashes ise müşterilerinin NFT satışlarından toplam 2 milyon dolardan fazla gelir elde ettiğini belirtiyor.
NFT satışları sayesinde meme’lerin saygın bir sanat formu ve “kültürün ciddi parçaları” haline geldiğini belirten Lashes, “Bence fiyat ne olursa olsun meme’in arkasındaki sanata saygı duyan ve onu hak ettiği değeri gösterecek bir koleksiyoner bulabilirsiniz. 1 Ether’e de 200-300 Ether’e de meme satışı yapabilirsiniz” diye konuşuyor.
