Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte değişen Avrupa savunma konsepti şekillenmeye devam ediyor.
Belçika’nın başkenti Brüksel’deki iki günlük Avrupa Birliği (AB) Olağanüstü Liderler Zirvesi sona erdi.
Zirve sonrası AB Konseyi Başkanı Charles Michel ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ortak basın toplantısı düzenledi.
Toplantıda konuşan Michel, AB liderlerinin Ukrayna’ya mali ve politik destek ve savaşa son verilmesi için de Rusya’ya yaptırım kararı aldığını bildirdi.
Gıda güvenliği konusunda Afrika Birliği ile yakın çalışma yapılacağını aktaran Michel, özellikle tarımsal üretim konusunda Afrika ülkelerinin destekleneceğini açıkladı.
Enerji konusunda AB Komisyonu tarafından yapılan öneriler üzerinde çalışma fırsatı olduğunu ifade eden Michel, “Enerji ihtiyaçlarımızın kaynaklar bakımından çeşitlendirilmesi ve yenilenebilir enerjiye geçişin sağlanması konuları ele alındı, ayrıca elektrik piyasasının düzenlenmesi konusunda AB Komisyonu’nu da yetkilendirdik’’ dedi.
Savunma harcamalarında NATO vurgusu
Zirvede ele alınan diğer bir başlık olan savunma konusunda daha iyi yatırım yapmak, endüstriyel ve teknolojik kapasitenin geliştirilmesi konusunda genel bir görüş birliği oluştuğunu ifade eden Michel, NATO içerisinde de yatırımların yapılacağına vurgu yaptı.
Michel, NATO’nun gelecek ayında yapacağı zirvenin de destek niyetlerini göstermek için bir fırsat olacağını belirtti.
Enerjide bağımsızlık sağlamada net yol haritası
Von der Leyen ise yaptığı konuşmada, “AB üyeleri olarak Rusya’dan alınan gazdan sonra petrolün de yüzde 90 oranında yılsonuna kadar alımı durdurmayı kararlaştırdık” ifadelerini kullanarak, “Enerji konusunda bağımsızlığımızı sağlamak adına net bir yol haritası benimsenecektir” dedi.
Rus fosil yakıtlarına karşı nasıl alternatif üretilmesi için bir çalışma grubunun faaliyet göstereceğini bildiren Von der Leyen, AB gaz ve petrol rezervlerinin de geçen yıla oranla daha dolu olduğunu ve mevcut durumun yenilenebilir enerjiye geçiş için bir fırsat olacağını açıkladı.
Von der Leyen, 300 milyar euroluk bir bütçe ile RePowerEU projesiyle enerji konusunda çözüm üretileceğini de sözlerine ekledi.
200 milyar euroluk ek savunma yatırımı
Savaşın tekrar savunma konusunda girişimler yapılması gerektiğini hatırlattığını söyleyen von der Leyen, 200 milyar euroluk ek savunma yatırımı yapılacağını aktardı.
Bunun Avrupa için etkili olacağını ifade eden von der Leyen, NATO ile de Avrupa savunması için işbirliği yapılacağını bildirdi. Avrupa Savunma Bütçesi’nin aktif bir şekilde faaliyette olduğunu belirten von der Leyen, “27 ülkenin bu bütçeye katkı yapmaya hazır’’ dedi.
Gıda güvenliği konusuna değinen von der Leyen, Rus saldırıları nedeniyle Ukrayna’da 20 milyon ton buğdayın ihraç edilemediğini ve buğdayların karayolu ya da demiryolu aracılığı ile Ukrayna’dan çıkartılması gerektiğini aktardı.
Von der Leyen ayrıca, AB bütçesinden 2,5 milyar euro destek ayrılarak Sahra altı Afrika bölgesi için 2022-2023 dönemi içerisinde yardımlar verileceğini ifade ederek, gelecek ay Mısır’ın başkenti Kahire’de Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile bir araya geleceğini belirtti.
6’ncı yaptırım paketi
İHA’nın haberine göre AB üyesi ülkelerin liderleri, dün uzun süredir ertelenen Rusya’ya yönelik 6’ncı yaptırım paketi üzerinde prensipte uzlaşı sağlamış, yeni yaptırımlar çerçevesinde Rusya’dan petrol ithalatı yılsonuna kadar yüzde 90 oranında azaltılmasına karar verilmişti.
Ambargo deniz yoluyla alınan Rus petrolünü (Rusya’dan ithal edilen toplam petrolün üçte ikisi) kapsıyor. Rusya’dan boru hattıyla petrol ithalatı ise yaptırımlardan muaf tutuldu.
Bu madde, Rusya’dan boru hatları ile petrol alan ve bugüne kadar Rus petrolüne yönelik ambargoya sıcak bakmayan Macaristan’ı konsensüs gerektiren söz konusu karara dahil etmek için önemli bir hamle olarak görülüyor.
AB, Ukrayna’daki savaş nedeniyle Rusya’ya daha önce 5 kez yaptırım uygulamıştı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve üst düzey hükümet yetkililerinin yanı sıra Kremlin yanlısı oligarklar, bankalar ve diğer sektörlerden isimler de dahil olmak üzere binden fazla kişi hedef alınmıştı. Ancak 4 Mayıs’ta açıklanan 6. yaptırım paketi, Macaristan, Slovakya, Çekya ve Bulgaristan’ın petrol arzına ilişkin endişeleri nedeniyle ertelenmişti.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, yeni yaptırımları ancak ülkesinin petrol arz güvenliğinin garanti altına alınması halinde destekleyebileceğini belirtmişti. Macaristan, petrolünün yüzde 60’ından fazlasını, doğal gazının da yüzde 85’ini Rusya’dan alıyor. AB ise doğal gazının yaklaşık yüzde 40’ını, petrolünün ise yüzde 25’ini Rusya’dan alıyor.
