Kuvvet komutanlığını Yunan Tuğamiral Theodoros Mikropoulos’un yaptığı İrini Operasyonu’nda Alman Hamburg Fırkateyni’nin pazar günü bayrak devleti Türkiye’den gerekli izni beklemeden “Roseline A” isimli kargo gemisine cebren asker çıkartarak yaptığı arama, “İrini”nin tarafsız olamayacağını bir kez daha gündeme taşıdı.
AB’nin 9,8 milyon avro bütçeyle 1 Nisan’da hayata geçirdiği İrini Operasyonu’nun, Akdeniz’de Libya açıklarını görev alanı olarak belirlemesi, buna karşın ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter’e bağlı milislerin kontrolündeki Libya-Mısır sınırını ve havayolunu denetlememesi büyük çelişki olarak ortaya çıkıyor.
Başından beri göze çarpan bu çelişki, “taraflı operasyon” eleştirilerini de beraberinde getiriyor.
Operasyonun başlamasından bu yana geçen 8 aylık sürede AB’nin, özellikle Mısır-Libya kara sınırındaki silah sevkiyatını engellemeye yönelik herhangi bir adım atmaması ve bu konudaki eleştirileri de göz ardı etmeyi sürdürmesi dikkati çekiyor.
LİBYA UMH’DEN İRİNİ’YE “TARAFSIZ DEĞİLSİNİZ”
Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Savunma Bakanı Selahaddin Nemruş, 17 Kasım’da Trablus’ta İrini Operasyon Komutanı İtalyan Tümamiral Fabio Agostini ile yaptığı görüşmede UMH’nin İrini’ye bakışını netleştirdi.
Libya Savunma Bakanlığının sosyal medya hesaplarından yapılan açıklamada, Nemruş’un Agostini’ye, “İrini Operasyonu sürecinin tarafsız bir operasyon olmadığı ve bu şekilde devam etmesi halinde UMH’nin de bu operasyona yönelik tutumunun bu operasyonu tamamen reddetmek olacağı”nı aktardığı belirtildi.
Ayrıca operasyonun sadece deniz hudutlarıyla sınırlı olduğu ve karşı tarafın kara ve hava sınırlarının açık olduğu, karşı tarafın birçok ülkeden destek almaya devam ettiği hususlarının da Nemruş tarafından İtalyan komutana iletildiği bildirildi.
SERRAC DA İTALYAN BASINI DA İLK GÜNLERDEN İRİNİ’NİN ÇELİŞKİSİNE İŞARET ETMİŞTİ
Libya Başbakanı Fayiz es-Serrac da 8 Mayıs’ta İtalyan Corriere della Sera gazetesine verdiği demecinde, “Bizim düşmanlarımıza silah ve mühimmat en fazla hava ve kara yoluyla ulaşıyor. Bizim limanlarımız kontrol edilecek, birliklerimiz dezavantajlı hale gelecek ama Hafter her türlü yardımı almak ve milis güçleri de her türlü askeri takviyeyi kullanmak konusunda özgür olacak.” ifadelerini kullanmıştı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da “İrini”nin taraflı olduğunu belirtmişti.
İtalyan La Repubblica gazetesinde de 31 Mart 2020’de İrini Operasyonu’nun başlamasına ilişkin çıkan haberde de “AB, uçakların, uyduların ve gemilerin kullanımıyla, Libya’daki çatışmayı körüklemeye devam eden silah akışını engellemeye çalışmak istiyor. Sorun şu ki, örgütlenme şekli. Bu misyonun yalnızca tek bir somut sonucu olabilir. O da Türkiye’nin Trablus hükümetine malzeme desteğini engelleme. BM tarafından tanınan ancak pratikte kendisine ve Erdoğan Türkiye’sinin korumasına terk edilmiş bir hükümet. Aslında General Halife Hafter’e yöneltilen silahları durdurmak imkansız olacaktır.” ifadeleri yer almıştı.
İRİNİ OPERASYONU’NDA 5 GEMİ ARANDI
Nisan ayında başlatılan Eylül’de tam operasyonel hale gelen İrini’de bugüne kadar 5 gemi denetime tabi tutuldu:
– Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Şarika limanından Bingazi’ye BM’nin askeri materyal kabul ettiği jet yakıtı taşıyan “MV Royal Diamond 7” isimli gemi, 10 Eylül’de denetlenmiş ve Libya kara sularına girmesi engellenerek bir AB limanına yönlendirilmişti.
– Türkiye’den Misrata’ya gitmek üzere hareket eden Panama bandıralı “MV Medkon Sinop” isimli kargo gemisi, 20 Ekim’de İrini Operasyonu’nda görevli Fransız Latouche-Tréville Fırkateyni tarafından denetlenmiş, şüpheli bir durum olmayınca geminin rotasına devam etmesine izin verilmişti.
– Türkiye’den Misrata’ya gitmek üzere hareket eden Suriye bandıralı “MV Capt Aveda” isimli kargo gemisi, 24 Ekim’de Fransız Latouche-Tréville Fırkateyni tarafından denetlenmişti. Gemide şüpheli bir şey çıkmaması üzerine seyrine devam etmişti.
– Mısır’ın İskenderiye limanından Tobruk’a gitmek üzere hareket eden Panama bandıralı “MV Serrano” da 18 Kasım’da Yunan Fırkateyni Adrias tarafından denetlenmiş, şüpheli bir duruma rastlanmaması sebebiyle rotasına devam etmişti.
– Türkiye’den Misrata’ya gitmek üzere hareket eden Türkiye bandıralı “Roseline A” genel kargo gemisi, 22 Kasım’da Alman Hamburg Fırkateyni tarafından uluslararası hukuka aykırı biçimde cebren denetime tabi tutulmuştu. Aramada gıda ve insani yardım taşıdığı anlaşılan gemiye rotasını takip etme izni verildi.