Rus muhalif Aleksey Navalnıy’ın tutuklanması ve sonrasında gelişen olaylar nedeniyle ABD ve AB, Rusya’ya bir dizi yaptırım kararları aldı.
İsimlerinin açıklanmasını istemeyen üst düzey ABD yetkilileri, düzenledikleri basına kapalı toplantıda, ABD istihbaratının, Rusya’nın Federal Güvenlik Servisine (FSB) bağlı subayların, Navalnıy’ın zehirlenmesinde doğrudan rol aldığını ve muhalif lideri “Novichok” adlı bir kimyasal madde ile zehirlediğini tespit ettiğini belirtti.
Avrupa Birliği (AB) ve İngiltere’nin 6 Rus yetkili ve bir Rus kuruluşa yaptırım uyguladığını hatırlatan bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, ABD’nin yaptırımlarının bu isim ve kuruluşla birlikte Navalnıy’ın tutuklanmasına, Rusya’nın kimyasal silah kullanmasına ilişkin ek adımlar da içereceğine dikkati çekti.
ABD Hazine Bakanlığından bir yetkili ise ABD istihbaratının bu değerlendirmesi ışığında ABD’nin bugün 7 Rus yetkiliye yaptırım uygulayacağını söyledi.
“Rusya’nın kimyasal madde ile muhalifleri susturmasını” kınadığını belirten yetkili, bu isimlerin gün içinde duyurulacağını belirtti.
Diğer taraftan, Ticaret Bakanlığından bir yetkili de biri Rus araştırma enstitüsü ile 13’ü Rus şirket olmak üzere 14 kuruluşa, bazı malların ABD’den ihracatına yasak getireceklerini açıkladı.
Yetkili, ABD Ticaret Bakanlığının ihracat yasağı listesine eklenecek 13 şirketin 9’unun merkezinin Rusya’da, 3’ünün Almanya’da, birinin de İsviçre’de olduğunu dile getirdi.
Yetkili bunun Rusya’nın kimyasal sanayisini hedef alan bir adım olduğunu kaydetti.
AVRUPA BİRLİĞİ 4 RUS YETKİLİYE YAPTIRIM UYGULAYACAK
Avrupa Birliği (AB), Rus muhalif Aleksey Navalnıy’ın tutuklanması nedeniyle 4 Rus yetkiliye yaptırım uygulamaya başladı.
AB Konseyi, Rusya’daki ciddi insan hakları ihlalleri, keyfi tutuklamalar, toplanma ve ifade özgürlüğünün yaygın ve sistematik biçimde engellenmesi gibi çeşitli nedenlerle yeni kısıtlayıcı tedbirlerin yürürlüğe konduğunu açıkladı.
Açıklamada, Navalnıy’ın tutuklanması ve bu nedenle gerçekleştirilen protestoların bastırılmasında rol oynayan Soruşturma Komitesi Başkanı Aleksandr Bastırkin, Rusya Başsavcısı İgor Krasnov, Ulusal Muhafızlar Birliği Başkanı Viktor Zolotov ve Federal Cezaevi Servisi Müdürü Aleksandr Kalaşnikov’un AB yaptırım listesine eklendiği kaydedildi.
Söz konusu kısıtlayıcı tedbirler için AB’nin Aralık 2020’de başlattığı Küresel İnsan Hakları Yaptırım Rejimi’nin ilk kez devreye sokulduğuna işaret edilen açıklamada, bu kişilerin mal varlıklarının dondurulduğu ve seyahat yasağı getirildiği, AB’deki kişi ve kurumların söz konusu kişilere doğrudan veya dolaylı biçimde fon sağlamasının da yasaklandığı ifade edildi.
RUSYA, OLASI YAPTIRIMLARA KARŞILIK VERECEĞİNİ AÇIKLADI
Rusya’ya yönelik olası yaptırımlarını değerlendiren Lavrov, ABD’nin ülkesine karşı tek taraflı ve “gayrimeşru” yaptırım uyguladığını söyledi.
Lavrov, “Amerikalı meslektaşlarımız ve onlardan örnek alan Avrupa Birliği, her zaman sebepsiz yaptırım uyguluyor.” dedi.
ABD’nin olası yaptırımlarına karşılık vereceklerini kaydeden Lavrov, “Kesinlikle tepki vereceğiz. Diplomasi kurallarını kimse iptal etmedi. Diplomasi kurallarından biri de mütekabiliyettir.” ifadelerini kullandı.
RUSYA’DA NAVALNIY KRİZİ
Sibirya’dan Moskova’ya dönüşü sırasında uçakta rahatsızlanan 44 yaşındaki Rus muhalif lider Navalnıy’ın çayına karıştırılan bir maddeyle zehirlendiği öne sürülmüştü.
Navalnıy, 22 Ağustos 2020’de Omsk’tan özel bir uçakla tedavi için Berlin’e getirilmişti. Almanya, Rus muhalifin kesin olarak zehirlendiğinden emin olduklarını duyurmuştu.
Navalnıy, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in en önemli rakibi olarak kabul ediliyor. Ülkedeki yolsuzluklara karşı verdiği mücadeleyle bilinen eski avukat Navalnıy, Kremlin önünde düzenlediği protestolarla biliniyor.
Sık sık cezaevine giren Aleksey Navalnıy, 2012-2014 yıllarında cezaevinde kalırken, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Moskova’yı insan hakları ihlalinden suçlu bulmuştu. Mahkeme Navalnıy’ın politik saiklerle içeride tutulduğuna hükmetmişti.
Navalnıy, zehirlendiği iddiasıyla Berlin’de tedavi gördükten sonra 17 Ocak’ta Moskova’ya dönüşünde havaalanında tutuklanmıştı.
Rusya Federal Cezaevi Servisinin talebi üzerine, 2 Şubat’ta Moskova Şehir Mahkemesinde, Navalnıy aleyhinde açılan dava sonuçlanmış, Navalnıy’ın geçmişte yolsuzluk davası sonucunda verilen 3,5 yıllık ertelenmiş hapis cezası, adli kontrol şartlarını yerine getirmediği gerekçesiyle normal hapis cezasına çevrilmişti.
Mahkeme, önceden ev hapsinde geçirdiği 10 aylık süreyi hesaba katarak Navalnıy’ın kalan cezasını hapishanede geçirmesine karar vermişti.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 16 Şubat’ta Navalnıy’ın derhal serbest bırakılması için Rusya’ya geçici tedbir aldığını bildirmeye karar vermişti.