Başbakan Boris Johnson’ın AB ile vardığı Brexit anlaşmasını ülkenin iç hukukuna aktaracak “AB’den ayrılma” yasa tasarısı, İngiliz parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarasına sunuldu.
Hükümet, parlamentonun çalışma saatlerini uzatarak tasarıyı 3 gün içinde yasalaştırmayı hedeflediğini açıkladı.
Yeni Brexit anlaşmasının Avam Kamarasında geçen cumartesi günkü olağanüstü oturumda önerge olarak oylanması planlanıyordu ancak iktidardaki Muhafazakar Parti’nin ılımlı Brexitçi milletvekili Oliver Letwin’in verdiği değişiklik teklifinin kabul edilmesi üzerine, hükümet önergeyi geri çekmişti.
Kabul edilen değişiklik teklifine göre parlamento Brexit anlaşmasına, onu iç hukuka aktaran yasa yürürlüğe girmedikçe onay vermiş sayılmayacaktı.
Letwin’in değişiklik teklifi, Brexit anlaşması yasalaşmadan önce İngiltere’nin AB’den “kazara” anlaşmasız şekilde ayrılmasını önlemeyi amaçlıyor.
AVAM KAMARASI BAŞKANINDAN ENGEL
İngiliz hükümeti parlamentonun bugünkü oturumunda, cumartesi geri çektiği önergeyi yeniden sunma girişiminde bulunduysa da Avam Kamarası Başkanı John Bercow önergeyi gündeme almayı reddetti.
İngiliz parlamentosunun teamüllerine göre reddedilen veya geri çekilen önergeler, köklü bir değişikliğe uğramadıkça aynı yasama yılı içinde gündeme alınamıyor.
Yeni Brexit anlaşmasını önerge halinde onaylatma imkanını kaybeden Johnson hükümeti, mevcut Brexit tarihi olan 31 Ekim’den önce bu anlaşmayı iç hukuka aktaracak yasayı çıkarmayı hedefliyor. Tasarının Avam Kamarasının ardından parlamentonun üst kanadı Lordlar Kamarasının da onayını alması ve Kraliçe tarafından yürürlüğe konulması gerekiyor ancak İngiliz kamuoyunda ve muhalefet partileri arasında, Başbakan Johnson’ın fiili durum yaratarak ülkeyi AB’den anlaşmasız ayırmayı hedeflediğine ilişkin yaygın bir kuşku bulunuyor.
Johnson’ın, parlamentonun yasal zorlamasıyla cumartesi AB Konseyi Başkanı Donald Tusk’a yazdığı ve Brexit tarihinin 3 ay ertelenmesini istediği mektuba imza atmaması, üstelik ikinci bir mektupla da erteleme fikrine muhalefet etmesi kamuoyundaki kuşkuları daha da pekiştirdi.
YENİ BREXIT ANLAŞMASI
İngiltere ile AB geçen hafta Brexit konusunda yeni bir anlaşmaya varmıştı. Daha önce 3 kez reddedilen anlaşmada tepkilere yol açan Kuzey İrlanda’ya ilişkin “tedbir maddesi” kaldırılarak konuyla ilgili yeni bir düzenlemeye yer verilmişti.
Yeni anlaşmaya göre, Brexit’in ardından Kuzey İrlanda bir dizi AB kuralına uymaya devam edecek. Kuzey İrlanda, kağıt üzerinde İngiltere’nin gümrük sahası içinde kalmayı sürdürse de fiilen AB’nin ortak pazarının parçası olacağından İngiltere ile Kuzey İrlanda arasında gümrük duvarı oluşacak.
Kuzey İrlanda’ya İngiltere içinde ayrıcalıklı bir konum tanıyan bu düzenlemenin devam ettirilmesi veya sona erdirilmesi de Kuzey İrlanda bölgesel parlamentosunun onayına tabi olacak. Bölgesel parlamentonun bu konuda 4 yılda bir oylama yapması öngörülüyor.
PARLAMENTO DENGELERİ
Yeni Brexit anlaşması, Kuzey İrlanda’daki İngiltere yanlısı Protestanlar ile anlaşmasıyla Kuzey İrlanda’ya ayrıcalık tanındığını savunan AB yanlısı İskoç milliyetçilerinin tepkisini çekiyor. Ana muhalefetteki İşçi Partisi ile Liberal Demokrat Parti de anlaşmaya karşı çıkıyor.
Temmuzda başbakanlığı devralan Johnson’ın liderliğindeki Muhafazakar Parti’nin, 650 sandalyeli Avam Kamarasındaki milletvekili sayısı istifalar ve ihraçlarla 278’e kadar gerilemiş bulunuyor.
İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda’dan oluşan Birleşik Krallık’ta 2016’da yapılan Brexit referandumunda yüzde 48’e karşı yüzde 52 ile AB’den ayrılma kararı alınmıştı ancak İngiltere’de seçmenlerin yüzde 46’sı, Galler’de yüzde 47’si, Kuzey İrlanda’da yüzde 56’sı, İskoçya’da ise yüzde 62’si AB üyeliğinin devamından yana oy kullanmıştı.
Eski Başbakan Theresa May’in AB ile vardığı Brexit anlaşmasının parlamentoda 3 kez reddedilmesinin ardından 29 Mart olan Brexit tarihi 31 Ekim’e ertelenmişti.