AB Komisyonu, Türkiye de dahil birçok ülkede üretilen ve Kıbrıs Türkleri ile Rumlar arasında uzun yıllardır sorun haline gelen peynir çeşidi hellimin coğrafi tescilini yaptı. AB Komisyonu, Türkçe hellim, Yunanca halloumi adıyla üretilen ürünlerin, AB sınırları içinde Kıbrıs menşeli olması şartıyla satılmasına karar verdi. Başka ülkelerde üretilen peynirler hellim adıyla AB ülkelerinde satılamayacak.
YILLARDIR SÜRÜYORDU
KKTC’nin önemli ihraç ürünleri arasında yer alan ve ızgarada erimeme özelliğiyle tercih edilen hellimin isim hakkı ve nerede üretilebileceği tartışmaları, Rumların 2006 yılında AB’ye coğrafi tescil başvurusunda bulunmasıyla başladı. Avrupa’da üretim yapan şirketler, İngiltere başta olmak üzere AB mahkemelerinde uzun yıllar süren hukuk mücadelesi verdi. AB içinde ise, Kıbrıs Türklerinin ürünlerini, Rumların onayı ya da engellemeleri olmadan nasıl satacağı tartışmaları yaşandı.
KKTC’YE ŞARTLI İZİN
AB Komisyonu aldığı son kararla Kıbrıs Türklerinin, peyniri Rum toprakları üzerinden AB’ye satışına onay verdi. AB, Türk ve Rumlar arasında ticareti belirleyen Yeşil Hat tüzüğünü güncelledi ve gıda ürünü hellimin AB standartlarına uyması şartıyla satışına izin verdi. Kalite kontrolünü ise tarafsız bir Avrupa şirketi yapacak. AB’nin koyduğu “en az yüzde 50 koyun ve keçi sütü karışımıyla üretilmesi” şartı, düşük maliyet hedefiyle inek sütü de karıştıran Türk ve Rum üreticiler arasında yoğun itirazlara yol açtı.
ADADA ÜRETİM ŞARTI ARANACAK
AB Tarım Bakanları’nın son onayı vereceği Komisyon kararı, üreticilere standartlara ulaşmaları için geçiş süresi tanıyacak. KKTC’deki üreticiler, Rumların ambargosunu kırmak amacıyla hellimi Türkiye başta olmak üzere farklı ülkelerde kurdukları ortaklıklarla da üretiyordu. Bu ürünler, Kıbrıs dışında üretilmeleri nedeniyle AB’ye ihraç edilemeyecek.
