F-35 savaş uçağı programının üretici ortağı olan Türkiye, ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) tarafından projeden çıkarılmıştı.
Ankara’ya bildirimde bulunan Pentagon, 26 Ocak 2007’de imzalanan Ortak Mutabakat Zabtı’nın feshedilmiş olduğunu ve yeni mutabakat metnine Türkiye’nin dahil edilmediğini belirtmişti.
“TÜRKİYE’NİN ÇIKARILMASI MOTOR MALİYETİNİ ARTIRACAK”
ABD merkezli Defense News internet sitesi, Türkiye’nin programdan çıkarılmasının maliyetleri yükselteceğini aktardı.
Connecticut merkezli havacılık ve uzay şirketi Pratt & Whitney’in Başkanı Matthew Bromberg, “F-35’in motor maliyeti, Türkiye’nin programdan çıkarılması nedeniyle yüzde 3 artacak.” dedi.
“YÜKSEK KALİTELİ, DÜŞÜK MALİYETLİ”
Haberde, şirket tarafından üretilen ve F-35’lerde kullanılan uçak motorunun 188 parçasının başlangıçta Türk tedarikçiler tarafından sağlandığı kaydedildi.
ABD Senatosu’nun Silahlı Hizmetler Komitesi’nde konuşan Bromberg, “Bunlar motorun en kritik parçalarından bazıları ve Türkiye tedarikçileri yüksek kaliteli, düşük maliyetliydi.” ifadesini kullandı.
F-35’LERDE YAŞANAN SÜREÇ
Türkiye, F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Programı’na (JSF) Ortak Mutabakat Zabtı ile ortak üretici olarak katılmıştı.
Programın katılımcıları Türkiye’nin yanı sıra ABD, İngiltere, İtalya, Hollanda, Avustralya, Danimarka, Kanada ve Norveç’ten oluşuyordu.
Türkiye ilk etapta 100 adet F-35A uçağı almayı taahhüt etmişti. 2018’de 4 F-35 uçağının mülkiyeti Türkiye’ye verilmiş ancak uçaklar ABD’de, Türk pilotların da katıldığı eğitim programlarına tabi tutulmuştu. Daha sonra ise 2 F-35 uçağının daha mülkiyeti verilmişti.
TÜRKİYE’NİN ÜRETTİĞİ PARÇA SAYISI
Türkiye ile ABD arasındaki S-400 meselesinden dolayı bu 6 uçak Türkiye’ye transfer edilmemiş ve 2020 Savunma Bütçesi kapsamında ABD Hava Kuvvetleri için alınması kararlaştırılmıştı.
Türkiye, ayrıca uçak için 1005 parça üretiyordu. Türk firmalarının da bu üretime katılımı büyük oranda askıya alınmıştı. ABD’nin Aralık 2020 itibarıyla 1005 parçanın tamamı için yeni tedarikçiler bulduğu ortaya çıkmıştı.
