ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa Birliği’nin (AB) ülkesine karşı ticarette fazla vermesini eleştirmesine rağmen, iki taraf arasındaki dış ticaret açığının ABD aleyhine artması dikkati çekti.Seçildiği günden bu yana AB’nin ülkesine karşı verdiği dış ticaret fazlasının ABD ekonomisine zarar verdiğini belirten Trump, AB’nin ABD’ye karşı verdiği ticaret fazlasını düşürmekte başarılı olamadı.Anadolu Ajansı (AA) muhabirinin Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerinden derlediği bilgilere göre, AB’nin ABD’ye ticaret fazlası yılın ilk sekiz ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13 artarak 91 milyar avrodan yaklaşık 103 milyar avro seviyesine yükseldi.AB’nin ABD’ye ihracatı 2018 Ocak-Ağustos döneminde 265,5 milyar avro seviyesindeyken, bu yılın aynı döneminde yüzde 11,5 artarak 295,9 milyar avroyu buldu.AB’nin ABD’den ithalatı ise 2018 Ocak Ağustos dönemindeki 174,9 milyar avro seviyesinden bu yılın aynı döneminde yüzde 10,5 artarak 193,2 avroya çıktı.Böylece, AB’nin ABD’ye ihracatındaki artış ABD’nin AB’ye olan ihracatındaki artışı geride bıraktı.
Öte yandan ABD’ye karşı ticaret fazlası olan AB, Çin’e karşı da 2018 Ocak-Ağustos döneminde 127,4 milyar avro ticaret açığı verdi. Geçen yılın aynı dönemine göre (116,3 milyar avro) yaklaşık yüzde 10’luk artış dikkati çekti.
AB-ABD TİCARİ GERİLİMİ
AB ile ABD arasında ticari gerilimlerde ilk başlangıç, Trump’ın 2018 yılında ulusal güvenlik gerekçesiyle devreye aldığı ithal çelik ve alüminyuma ilave gümrük vergileri uygulama kararı oldu.ABD’nin karara başta muaf tuttuğu AB ülkelerini de dahil etmesi ile tansiyon yükseldi.Yoğun müzakerelere rağmen AB tarafı, ABD’yi çelik ve alüminyuma sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10’luk gümrük vergisi uygulama kararından vazgeçiremedi. ABD’ye karşı ticari misilleme yapan AB, ithal mısır, barbunya, pirinç, mısır gevreği, fıstık ezmesi, yaban mersini, portakal suyu, viski, puro, sigara, tütün, ruj, kot pantolon, nevresim, ayakkabı, lavabo, merdiven, vantilatör, motosiklet, yat, tekne, tüp ve çelik gibi yüzlerce farklı ABD ürününe yüzde 25 gümrük vergisi uygulamaya başladı. AB’nin misilleme kararının ardından ABD Başkanı Trump, gerginliği daha da tırmandırdı.Avrupa’yı en hassas sektörlerinden biri ile tehdit eden Trump, Avrupalı üreticileri ABD otomotiv sektörünün işlerine engel olmakla suçladı.Trump, Avrupa’dan ithal edilen tüm araçlara yüzde 20 ek gümrük vergisi uygulama tehdidinde bulunarak zaten gergin devam eden transatlantik ilişkilerde tansiyonu daha da yükseltti.
MÜZAKERE SÜRECİ
Trump ile AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker arasında ticari gerginliği azaltmak için Temmuz 2018’de gerçekleştirilen görüşmeden ise otomotiv sektörü dışındaki sanayi ürünlerine ilişkin gümrük vergilerini ve tarife dışı kısıtlamaları sıfıra indirmeye yönelik birlikte çalışma kararı çıktı. Liderler, ticari uzlaşmazlıkların müzakere edilerek çözülmesi konusunda anlaşma sağladı. Karşılıklı ticareti kolaylaştırmak üzere diyalog yürütülmesinde mutabık kalan taraflar, hizmet sektörü, kimya, ilaç ve soya fasulyesi alanındaki ticareti artırma konusunda ortak çalışma yapacaklarını açıkladı.Böylece AB, kritik olan otomotiv sektörüne, ABD ile ticari müzakereler sürdükçe ilave gümrük vergisi uygulanmamasını sağladı.Kararların ardından AB’nin, enerji kaynaklarını çeşitlendirmek için ABD’den daha fazla sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithal etmesi, soya ve et ithalatına da hız vermesi dikkati çekti. Öte yandan, ABD’nin Airbus’a sağlanan yasa dışı desteklemelerden ötürü AB ürünlerine yıllık 7,5 milyar dolarlık ilave gümrük vergileri uygulamasına onay veren DTÖ kararı ise gerginlikleri bir üst seviyeye çıkardı. Kararla eş zamanlı biçimde AB tarafı ABD’nin, DTÖ’nün izin verdiği gümrük vergilerini uygulanması halinde buna misilleme yapılacağını açıklamasına rağmen, Trump yönetimi geri adım atmadı. ABD, DTÖ kararıyla birlikte ekim ayı ortasından itibaren Fransa, Almanya, İspanya ve İngiltere’den sivil havacılık taşıtlarına ve AB üyesi ülkelerin çeşitli ürünlere yüzde 10 ile 25 arasında ilave vergi uygulamaya koyacağını bildirdi. AB ise benzer biçimde Boeing desteklemeleri nedeniyle ABD’yi ilave gümrük vergileri uygulamakla tehdit etti.