Türk futbolunun son dönemlerine damga vuran Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) yargı organlarına bir şok haber de Ankara’dan geldi… Türkiye Büyük Millet Meclisi Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), Trabzonspor Kulübü’nün geçtiğimiz eylül ayında yaptığı başvuru üzerine TFF’den, yargı organları Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu (PFDK) ve Tahkim Kurulu’nun tarafsız ve bağımsızlığını sağlayacak gerekli düzenleme ve değişikliklerin yapılmasını istedi.
AİHM KARARINA ATIF
Kurum, 2 Eylül 2020’de Trabzonspor Başkanı Ahmet Ağaoğlu tarafından yapılan ‘Tahkim Kurulu kararının hukuğa aykırılığının tespiti talebi’ konusundaki başvurusunu 5 Ocak 2021’de karara bağladı ve TFF’ye 20 sayfalık gerekçesini gönderdi. Tebliğ edilen kararda; başvuruya esas olan ‘tarafsızlık ve bağımsızlık’ konusunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AiHM) tespit ve kararına yer veren KDK, gerekli değişikliğin yapılması konusunda TFF’ye bir ay süre tanıdı.
20 SAYFALIK KARAR
Gerekçesi 20 sayfada açıklanan kararın son bölümünde “Kurum, belirttiği bu gerekçelerle başvurunun kabulüne ve Türkiye Futbol Federasyonu’nun; TFF Statüsü, Disiplin Kurulu Talimatı ve Tahkim Kurulu Talimatı’nda tarafsız ve bağımsızlığı sağlayacak gerekli değişikliklerin yapılması; Tahkim Kurulu’nun kararlarını gerekçeli hazırlaması, bunların taraflara usulünce tebliğ edilmesi ve gerekçeli kararların internet sitesinde yayımlanması; İyi yönetim ilkelerinden ‘kanunlara uygunluk, şeffaflık, hesap verilebilirlik, nezaket ve kararların gerekçeli olması’na uygun davranması hususunda TFF’ye tavsiyede bulunulmasına, 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 20’nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, TFF tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin 30 gün içinde kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna, TBMM Kamu Denetçiliği Kurumu Baş Denetçisi tarafından karar verilmiştir” ifadelerine yer verildi.
AĞAOĞLU’NUN O SÖZLERİNE VERİLEN CEZA İLE SÜREÇ BAŞLADI
Süreç, Trabzonspor Başkanı Ahmet Ağaoğlu’nun TFF’nin sezon başında Süper Lig’deki takım sayısını 21’e çıkarması üzerine, “Kulüpler Birliği Vakfı’nın toplantısının üzerinden daha 24 saat geçmeden böyle bir karar alınıyorsa, demek ki bu karar çekmecedeydi. Bu net. O zaman küme düşme de olmadığına göre ligin üstü dizayn edildi. Ligin üstüne şekil vermek için biz maç oynadık. Ben bunu anlıyorum kimse kusura bakmasın” açıklamasına karşılık aldığı cezayla başladı. Ağaoğlu bu ifadelerine karşılık aldığı 45 günlük cezanın ‘insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönünden incelenmesi’ için 2 Eylül 2020 de KDK’ye müracaat etti. Kurum yaklaşık 4 aylık incelemesini 20 sayfalık gerekçeli kararla taraflara gönderirken, tavsiye kararında ilginç tespit ve ifadeler yer aldı.
AİHM DE GEREKLİ ADIMLARIN ATILMASI BEKLİYOR
TFF’nin 15 Ekim tarihli gönderdiği cevabı yazıya yer veren KDK, 4 Kasım tarihli yazısında TFF’nin burada istenilen bilgi ve belgeleri kendilerine yer vermemesine dikkat çekerek, “TFF’nin aksi yöndeki nitelendirmeleri ve 6328 sayılı kanun karşısında KDK’nın bilgi ve belge taleplerine karşı sergilemekte olduğu tutum yasal dayanaktan uzaktır. Kaldı ki bu kurulların bir mahkeme olmamasına karşın, verdikleri kararların bağlayıcı olması ve yaptırım uygulama yetkisi de olduğu için hukuk devleti ilkelerine tabi olarak ona göre titizlikle karar vermeleri gerekmektedir” sözlerine yer verdi Kamu denetçisi Arif Dülger’in tespit ve görüşlerinin yer aldığı gerekçeli kararda, AiHM’nin 28 Ocak 2020 tarihli TFF Tahkim Kurulu’nun Avrupa insan hakları sözleşmesinin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılama haklarını ihlal ettiği tespitiyle ilgili kararına atıf yapılarak, “AiHM Türkiye Cumhuriyeti devletinin bu sorunların çözümlenmesi için gerekli adımların atılması gerektiğine hükmetmiştir. Ancak TFF, hem kurumuzun 27 Ağustos 2018 tarihli kararına hem de AiHM’in talebine karşılık bu yargı organlarıyla ilgili hâlâ bir değişikliğe gitmemiştir” dendi.
TÜRKİYE’DE BİR İLK: İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNE MÜDAHALE
TFF’nin bunların yanı sıra Tahkim Kurulu ve PFDK’nın bağımsızlığı ve tarafsızlığı konusunda FIFA’nın da prensiplerini yerine getiremediğine vurgu yapan KDK, ‘TFF Statüsünde Tahkim Kurulu’nun görevini yerine getirirken bağımsız hareket edeceği düzenlenmiş olsa dahi bunun tek başına yeterli olmayacağını’ belirtilip, ‘adalet yalnızca tecelli etmemeli; aynı zamanda tecelli ettiği görülmelidir’ ilkesinden yola çıkarak, hem KDK’nın 2018 hem de AiHM’nin 2020 tarihli kararlarında benzer şekilde TFF yargı organlarının tarafsızlığı ve bağımsızlığı konusundaki şüphe ve tespitlerine yer verdi.
TFF’NİN ETKİSİNE VURGU
TFF ile Tahkim Kurulu arasında hiyerarşik bir ilişki bulunmasa da TFF Yönetimi’nin Tahkim Kurulu’nun işleyişi üzerinde ciddi etkisi olduğu belirtilen kararda Ahmet Ağaoğlu’nun bahse konu sözlerine karşılık verilen cezanın ifade özgürlüğüne müdahale olduğu belirtilerek, “Sporcuların veya spor adamlarının bu açıklamalarının Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi uyarınca güvence altına alınan ifade özgürlüğü kapsamında olduğu, dolayısıyla bu tarz bir temel hak ve özgürlüğün özünün sınırlandırılmasında çok dikkatli bir şekilde, hukukilik ilkesinin bir sonucu olarak gerekçeli bir şekilde karar verilmesi gerektiği bildirilmiştir” dendi. Spor yargılamasında ilk defa bir başkana verilen ceza ifade özgürlüğüne müdahale olarak nitelendirilmiş oldu.