Net bir şekilde görebilirken, görüşünüz aniden siyaha dönebilir. Ani görme kaybı korkutucudur ve bazen geri döndürelemeyen, acil yardım gereken bir durumdur.
Görme kaybı , gözlerden beyne giden görsel yolun herhangi bir noktasındaki sorunlardan kaynaklanır. Görme süreci, ışığın göze geçmesini ve beyinde işlenen elektrik sinyallerine dönüştürülmesiyle gerçekleşir. Işık, göz bebeği adı verilen bir açıklıktan göze girer ve retinada gözün arkasına doğru yer alan hücreler tarafından elektrik sinyallerine dönüştürülür. Bu sinyaller daha sonra gözlerden optik sinirler yoluyla beyne gider. Beyinde oksipital loblar görsel bilgiyi işler. Bu görsel yolun herhangi bir noktasındaki problemler görme kaybına neden olabilir.
ANİ GÖRME KAYBI NEDİR?
Ani görme kaybı, birkaç saniye veya birkaç dakika ila birkaç gün arasında meydana gelen görme kayıplarıdır. Görme bulanık hale gelebilir, tamamen kaybolabilir veya uçuşan cisimler adı verilen görsel alandaki yanıp sönen ışıklar veya lekelerden etkilenebilir. Görüş alanının bir kısmı veya tüm görüş alanı etkilenebilir. Ani görme kaybı çoğunlukla ağrısızdır ancak göz ağrısı, kızarıklık ve baş ağrısı görme kayıplarına eşlik edebilir.
Görme alanındaki herhangi bir ani değişiklik, görme alanının yalnızca bir bölümünü içermesine veya kendi kendine çözülmesine rağmen potansiyel olarak ciddidir.
Ani görme kaybı tıbbi bir acil durumdur ve ani görme kaybı olan herkes hızla tıbbi yardım almalıdır. Değerlendirme, gözlerin ve beynin işlevini test etmek için bir göz muayenesi ve nörolojik muayeneden oluşur. İlk değerlendirmenin bir parçası olarak kan testleri ve beyin görüntüleme testleri de istenebilir. Muayene ve testler, belirli göz problemlerinin yanı sıra görme kaybıyla ilgili olabilecek genel tıbbi durumları aramak için yapılır.
Gözle ilgili sorunlardan kaynaklanan görme kaybı, göz damlası, ilaçlar veya ameliyatla tedavi edilebilir. Görme kaybının nedeni iltihap ise, ilaçlar kullanılabilir. Görme kaybına bir kan damarının aniden tıkanması neden oluyorsa, tedavi mümkün olan en kısa sürede kan akışını iyileştirmeye yöneliktir. Nedene bağlı olarak, tedavi hızlı bir şekilde gerçekleşirse görme kaybı en aza indirilebilir veya geri döndürülebilir.
İşte ani görme kaybının en yaygın nedenleri.
KURU GÖZ SENDROMU
Kuru göz sendromu, gözü yağlayacak kadar gözyaşı üretememe durumudur. Bu yaygın bir durumdur, ancak insanlar her zaman bunun ciddi olabileceğinin farkında değildir. Kuru göz sendromu nedeniyle yaşanılabilecek olan görme kaybı, bir kişinin düşündüğünden daha derin olabilir. Tedavi edilmezse, kornea hasarına ve kalıcı görme kaybına neden olabilir.
Göz kuruluğunun belirtileri arasında kaşıntılı, tahriş olmuş gözler, dinlenerek veya göz kırparak düzelen dalgalı görme, aşırı yırtılma epizodları ve görmede genel bir azalma yer alır.
Reçetesiz satılan göz damlaları bu belirtileri hafifletebilir, ancak tahriş devam ederse mutlaka bir doktora görünülmelidir. Doktorunuz yapay gözyaşı gibi çalışan veya göz iltihabını azaltan ilaçlar yazabilir. Ciddi durumlarda, doktorunuz gözyaşı kaybını azaltmak için gözyaşı kanallarınızı kapatmak için bir prosedür veya göz kapağı kenarı boyunca yağ bezlerinin işlevini iyileştirmeyi amaçlayan tedaviler önerebilir.
KORTİKAL KATARAKT
İnsanlar yaşlandıkça katarakt, göz merceğinin sararması veya beyazlaşması yaygın olarak görülür. Katarakt ile ilişkili görme kaybı tipik olarak zamanla olur, ancak bazı katarakt türleri görmeyi daha aniden etkileyebilir.
Kortikal katarakt merceğin dışında başlar ve merceğin geri kalanına yayılır. Bazı durumlarda merceğin ortasında büyüdüklerinde, birkaç hafta içinde görmede ani bir düşüşe neden olabilirler. Diğer katarakt belirtileri arasında parlama, düşük ışık koşullarında okuma zorluğu ve hem yakın hem de uzak görüşte gözlükle düzeltilemeyen genel bir bozulma bulunur. Katarakt tedavisinde ameliyat yapabilir.
ISLAK MAKÜLER DEJENERASYON
Retina veya gözün iç kısmının arka duvarı ışığı alır ve beyne giden ve görme olarak yorumlanan elektrik sinyallerine çevirir. Merkezinde, insanların okuma veya araba kullanma gibi günlük aktiviteleri gerçekleştirmesine izin veren yüksek kontrastlı görüşü işleyen retinanın alanı olan makula yer alır.
Makula dejenerasyonunda (sarı nokta hastalığı), görmeyi işleyen makulanın fotoreseptörleri, drusen adı verilen birikintiler halinde incelmeye ve ölmeye başlar, retinanın altında oluşur ve zayıf reseptörlere besin akışını keser.
Çoğu makula dejenerasyonu vakası kademelidir, yaşlanma sürecinin bir parçası olarak gerçekleşir ve yavaş ilerler. Buna kuru maküler dejenerasyon denir. Bununla birlikte, vakaların yüzde 10’unda durum, besinleri geri kazanmaya çalışan kan damarlarından gelen sıvının retinaya sızdığı ıslak maküler dejenerasyona ilerleyecektir.
Bu sıvı görmede anında önemli bir azalmaya neden olur. Ayrıca, özellikle dalgalı görüntüler olmak üzere görme bozukluğuna da neden olur. Sıvı tedavi ile ele alınmazsa, derin yara izlerine ve geri dönüşü olmayan görme kaybına neden olabilir.
Makula dejenerasyonu teşhisi konulduğunda, durumun kurudan ıslağa değişip değişmediğini tespit edebilen bir Amsler ızgarası verilir. Her bir gözle ızgaranın merkezine bakarsınız. Çizgiler dalgalı görünüyorsa, ıslak sarı nokta hastalığının bir işareti olabilir.
RETİNADA YIRTIK VEYA DEKOLMAN
Retina, çok ince katmanlardan oluşur. ve retina dekolmanı genellikle, gözü dolduran ve şeklini veren vitröz jelin retinadan uzaklaştığı, yaşlanmanın normal bir parçası olan arka vitreus dekolmanı adı verilen bir durumla ilişkilidir.
Arka vitreus dekolmanı, 50 yaşın üzerindeki insanların çoğunda görülür. Küçük bir grup insan için, bu çekme sırasında vitröz retinaya bir delik açabilir veya retina yırtılabilir. Yaralanma ayrıca yırtılmaya veya kopmaya neden olabilir. Belirtiler arasında ışık çakmaları, düşen kar gibi görünebilen birçok yeni uçuşan cisim veya gözün üzerinden siyah bir perde inmesi yer alır.
Erken fark edilmezse, küçük bir retina yırtığı veya dekolmanı ilerleyebilir ve kalıcı görme kaybına yol açabilir. Belirtilerden herhangi birini yaşarsanız, hemen göz doktorunuzu ziyaret edin.
Retina yırtığı veya dekolmanının tedavisi, ciddiyetine bağlıdır. Bir yırtık varsa, doktorunuz retinayı tekrar birbirine bağlamak için lazer ameliyatı kullanabilir. Küçük bir kopma ile bir yırtık yaşıyorsanız, doktorunuz retinayı yerine itmek için gözünüze bir hava kabarcığı enjekte edebilir ve ardından yırtığı onarmak için bir lazer kullanabilir. Daha büyük bir dekolman varsa, doktorunuz daha kapsamlı bir ameliyat önerebilir.
DEV HÜCRELİ ARTERİT
Dev hücreli arterit, yaşlılarda görülen ve kafa derisinin etrafındaki damarların iltihaplandığı yaygın bir durumdur. (Aynı zamanda temporal arterit olarak da adlandırılır.) En çok başın yan tarafındaki temporal arter etkilenir, bu da baş ağrısı ve hassasiyete neden olur. Gözü beyne bağlayan optik siniri besleyen oftalmik arter ve küçük arterler de etkilenebilir. Bu arterler iltihaplandığında, optik sinire kan akışı engellenir, optik sinire zarar verir ve saatler içinde meydana gelebilen geri dönüşü olmayan görme kaybına yol açar.
Bu tür bir görme kaybı yaşarsanız, hemen bir doktora görünmeniz önemlidir. Dev hücreli arterit tanınmaz ve tedavi edilmezse, her iki gözde tam körlüğe ve beyni besleyen damarlarda hasara neden olabilir. Genellikle temporal arter biyopsisi ile bir dev hücreli arterit teşhisi doğrulandıktan sonra, doktorunuz görüşünüzden geriye kalanları korumak için tedaviye derhal başlayacaktır.
Ne kadar erken doktora başvurulursa, tedavi şansı o kadar yüksektir. Örneğin geçici baş ağrısıyla doktora başvurulduğunda, her iki gözde de görme kaybu önlenebilir ancak çoğu zaman insanlar bir gözde görme kaybı ile doktora başvurur ve bu nedenle tedavi diğer gözdeki görmeyi korumaktır.
SANTRAL RETİNA ARTER TIKANIKLIĞI
Santral retina arter tıkanıklığı, göze bir felçtir. Santral retina arter tıkanıklığı, nadiren düzelen anlık görme kaybına neden olur.
Santral retinal arter, optik sinir ve retinaya kan sağlar. Merkezi retina arter tıkanmasında, bir tür emboli (bir damardan gelen plak, bir trombosit agregası veya kanda yüzen bir şey) merkezi retinal artere yerleşir ve onu kapatır.
İnsanlar bu durumla hastaneye başvurduğunda genelde felç tedavisi için doğrudan acil servise yönlendirilir. Sadece gözde bir felç geçirilse bile beyin felci için risk yüksektir. Çünkü beyin damarları muhtemelen aynı zamanda olmasa da gelecekte bir noktada etkilenir.
Merkezi retinal arter tıkanıklığı yaşayan kişilerde büyük olasılıkla boynun karotis arterlerinde plak veya atriyal fibrilasyon, düzensiz kalp atışı veya kan pıhtılaşma bozukluğu gibi başka felç riski faktörleri görülür.
Durumun ciddiyetine bağlı olarak, doktorunuz göz basıncını önemli ölçüde azaltarak, göze masaj yaparak veya plağa lazer uygulayarak görme kaybını gidermeye çalışabilir. Ancak ne yazık ki bu tedavileri destekleyecek çok az kanıt vardır ve görme kaybı genellikle kalıcıdr.
MİGREN
Ani görme kayıplarının göz harici nispeten daha hafif ve geçici nedenleri de olabilir. Birden fazla durumdan dolayı geçici ani görme kaybı yaşanılabilir. Migrenler, geçici görme kaybının en yaygın nedenleridir. Migrenler kör noktalara neden olabilir veya yanıp sönen ışıklar görüyor gibi hissedebilirsiniz. Migren her iki gözde de geçici ani görme kaybına neden olabilir.
KÖRLÜK RİSKİ ALTINDA MISINIZ?
Kişiyi kör olmaya daha yatkın hale getirebilecek bazı faktörler vardır. İşte körlük riski faktörlerinden bazıları:
– Göz ameliyatı geçmişi
– Kötü hijyen
– Şeker hastalığı
– Herhangi bir kardiyovasküler hastalık
– İnme
– Belirli göz hastalıkları
– Ailede körlük geçmişi
– Prematüre bebek (erken doğum)
– İleri yaş
– Doğum öncesi eksiklikler
– Sigara
– Toksik kimyasallara maruz kalmak
Gözlerinizi düzenli olarak kontrol ettirirseniz körlük önlenebilir. Periyodik göz muayeneleri, herhangi bir göz probleminiz olması ya da ani bir durum olması durumunda erken tedavi edilmenizi sağlayacaktır. Bu, görmeyi kaybetmenizi önleyebilir. Size belirli bir tür göz hastalığı teşhisi konduğunda, göz doktorunuzun hangi bakımın yapılması gerektiğine dair talimatlarını takip etmek çok önemlidir. Herhangi bir noktada, körlük ya da herhangi bir görme kaybından muzdarip olduğunuzu hissediyorsanız, hızlı tedaviyi sağlamak için en erken şekilde göz doktoruna başvurmalısınız.
Çocuklarınızın gözlerini 6 aylık olduklarında ve 3 yaşına geldiklerinde kontrol ettirmelisiniz. 6 yaşına geldiklerinde, gözlerinin sağlıklı kalmasını ve körlük izi kalmamasını sağlamak için yılda bir kez gözlerini kontrol ettirmelisiniz. Bununla birlikte, göz hastalığı semptomları veya herhangi bir göz problemi olduğunu düşünüyorsanız, en kısa zamanda bir göz doktoruna kontrol ettirmek en iyisidir. Göz probleminin kendiliğinden geçmesini beklemek asla çözüm değildir ve çocuklar için kalıcı görme kaybına yol açabilir.
Bazı körlük biçimleri, yanlış beslenme veya eksik beslenme nedeniyle ortaya çıkar. Bu gibi durumlarda, uygun bir diyet uyguladığınızdan emin olarak körlük önlenebilir. Uygun göz koruması, görme kayıpları riskini azaltabilir. Bir göz problemi erken tespit edildiğinde, göz doktorunuzun önerdiği gerekli önlemleri aldığınız sürece körlük önlenebilir. Örneğin, glokom erken tespit edildiğinde, körlüğü önlemek için zamanında ve uygun önlemler alınabilir.
Şeker hastalığınız varsa şeker seviyesi düşük yiyecekler yemeye odaklanmalısınız. Diyabetinizi yönetmek ve kan şekeri seviyenizi kontrol etmek, diyabet nedeniyle oluşabilecek körlüğü önlemeye yardımcı olacaktır. Doğru şekilde egzersiz yapmak ve sağlıklı bir kiloyu korumak genel sağlığınız ve gözleriniz için de iyidir. Sağlıklı alışkanlıklara odaklanmalı ve gelecekte kör olma riskinizi artıran her şeyden kaçınmalısınız. Bazı şeyler kontrolünüz dışında olsa da, kontrol edebileceğiniz şeylere odaklanmalısınız.
İnsanların ortalama yaşı uzadıkça bazı körlük türlerinin ortaya çıktığını hatırlamak önemlidir. Bu tür körlük nedenleri için önleme tedbirleri bulunmamakla birlikte, araştırmalar sürekli olarak yürütülmektedir.