Karne için geriye sayım başladı. Çocuğunuzun muvaffakiyetini merak ettiğiniz karne tatiline günler kala, yeniden tıpkı soru gündeminize geldi: Karne en yanlışsız nasıl değerlendirilmeli? Sırf karne notlarına bakarak ‘başarılı ya da başarısız’ olarak değerlendirmenin çok gerçek bir yaklaşım olmadığını söyleyen Acıbadem Maslak Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. İstek Önal Sönmez, anne babalara çocuklarına nasıl yaklaşmaları gerektiği konusunda şu tekliflerde bulundu.
Her vakit onun yanında olduğunuzu söyleyin
Öncelikle karneyi çocuğunuzla birlikte değerlendirin. Uygun bir karne almışsa bunun manası ve kıymetini kavramasına yönelik kendisiyle konuşun. Berbat bir karne almışsa da nerede kusur yaptığını, bu yanlışları düzeltme konusunda yalnız olmadığını ve ailesinin daima yanında olduğunu hissettirin.
Sonuçlardan kendinizin de sorumlu olduğunu unutmayın
Çocuğun öğretmenleri ya da okuluyla çok fazla ilgilenemeyen ve durumunu karnesinden öğrenen ebeveynlerin şok yaşayabildiklerini söyleyen Yrd. Doç. Dr. Dilek Önal Sönmez, karnenin bir sürecin son basamağı olduğunu ve sonuçlardan ailenin de kendini sorgulaması gerektiğine işaret ediyor. Karne ile gelen sonucun ne kadarının çocuğu yansıttığı, ne kadarının aile içi bağlarla ilgili olduğunu saptamak ehemmiyet taşıyor. Bu nedenle muvaffakiyet ya da başarısızlığında kesinlikle ailenin de hissesi olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Üzerinize düşen sorumluluklar konusunda tekrar düşünmeye çalışın.
Onu dinleyin…
Başarısızlık durumunda ebeveynlerin en sık yaptığı kusur, öfkeyi denetim edememe ve çocuğu dinlemeyi reddetme oluyor. Aslında başarısız olması için sayısız neden sunabilen çocuk, bu sonuçtan ebeveynini bile suçlayabiliyor. Bu nedenle mevzu ne olursa olsun evvel kesinlikle çocuğu dinleyin. Yılın kısa bir özetini size anlatmasını isteyin. Hangi tecrübeleri kazandığını, memnun olduğu, hayal kırıklığı yaşadığı, eğlendiği, üzüldüğü şeyleri hatırlamasını sağlayın. Farkındalık kazanmasına yardımcı olun ve sonucun değil sürecin değerini anlamasına dayanak olun. Durum değerlendirmesi yaptıktan sonra mevcut kusurlar ve problemleri birlikte belirleyip, tahlil teklifleri getirip yıl içinde yapabileceklerini birlikte planlayın.
Yaklaşımı çocuğun yaşına nazaran belirleyin
Küçük yaşlarda alınan birinci karneler daha çok oyun ve motivasyon hedefli iken, ortaokul ve lise üzere bir sonraki basamakta daha bedelli hale geliyor. Zira ileriki sınıflarda notlara verilen kıymet ailenin ve okulun tavrına nazaran artıyor. Münasebetiyle ebeveynlerin karneleri değerlendirirken sergilediği tavır ve davranışlarda çocuklarının yaşını dikkate almaları gerekiyor. Küçük çocuklarda şefkatli ve destekleyici, yol gösterici bir tavır sergilemek değer taşıyor. Lakin, daha büyük çocuklarda ve gençlerde tahlil teklifini onlara bırakmak daha hakikat bulunuyor.
Olumlu olun, abartılı telaffuzlardan kaçının
Başarılı çocuk bütün bir yıl boyunca emeğinin karşılığını alabilecek olmanın heyecanı içerisindedir. Yalnızca karnesindeki takdir kâfi olmayabiliyor, ebeveynlerinden de hak ettiği takdiri görmek istiyor. Bu nedenle ona muvaffakiyet hikayesini özetlemenin ve yaşadığı hayal kırıklıklarını nasıl aştığını hatırlatmanın ehemmiyetine işaret eden Yrd. Doç. Dr. İstek Önal Sönmez, şöyle konuşuyor: ” ‘Zaten bu senin görevin’ üzere sert cümleler yerine, ‘bir öğrenci olarak üzerine düşen vazifeleri çok hoş bir halde yerine getirdin, tebrik ediyorum, bu bizi de çok memnun ediyor’ demek daha müspet bir yaklaşım olabilir. ‘Zaten sen dünyanın en zeki, en akıllı, en başarılı çocuğusun, öteki türlü bir karne beklenemezdi’ üzere realiteden uzak, abartılı ve beklenti seviyesi çok yüksek telaffuzlardan de kaçının.
Maddi değil manevi ödüllere yönelin
Pekala başarılı olduklarında hiç ödüllendirmeyecek miyiz? Yrd. Doç. Dr. Dilek Önal Sönmez, soruyu şöyle yanıtlıyor: “Onunla gurur duyduğunuzu kesinlikle belirtin. Maddi ödüllerden çok birlikte vakit paylaşmak, tatil yapmak üzere manevi ödüllere yönelmeye çalışın. Ancak uzun müddettir hevesle beklediği ikramlar de yaşına uygun olmak suretiyle verilebilir. Bu sayede, beklemeyi, başarmanın verdiği keyifle hak etmeyi öğrenir ve kazandığı mükafatın değerini daha yeterli anlar. Büyük ve çoka kaçan mükafatlar beklentilerini her seferinde daha da arttırarak memnuniyetsiz olmasına neden olabilir. Bu durumda ders çalışmamak için büyük mükafattan vazgeçmek seçenek haline getirebilir.”
