Endonezya’nın başkenti Cakarta’da düzenlenen Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) liderler zirvesinde bir konuşma yapan Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo, Myanmar’daki krizi bütün taraflarla iş birliği içinde çözmek üzere ASEAN’ın ülkeye özel temsilci ataması tavsiyesinde bulundu.
Myanmar’da ordunun sivillere yönelik şiddetinin kabul edilemez olduğunu vurgulayan Devlet Başkanı Joko, “Bu durum daha fazla süremez. Şiddet bir an önce sona ermeli ve Myanmar’da demokrasi, istikrar ve huzur bir an önce tesis edilmelidir. Myanmar halkının çıkarına her zaman öncelik verilmelidir.” dedi.
Joko ayrıca Myanmar’da insani yardım kapılarının açık tutulması uyarısında bulundu.
“ÇÖZÜM ÖNERİLERİNİN BAŞARISI MYANMAR ORDUSUNUN İŞ BİRLİĞİNE BAĞLI”
Malezya Başbakanı Muhyiddin Yasin de Myanmar’da yaşanan durumu “elem verici” olarak niteledi ve “İlgili taraflar, şiddete sevk eden provokasyonlardan karşısında itidal göstermelidir” diye konuştu.
Darbenin ardından gözaltına alınan siyasetçilerin şartsız ve acilen serbest bırakılması gerektiğini belirten Muhyiddin, ASEAN yetkililerinin ülkeye giderek krizin taraflarıyla görüşmesine izin verilmesi çağrısı yaptı.
Muhyiddin, “ASEAN’ın söz konusu kriz için sarf ettiği gayret ve teklif ettiği çözüm önerilerinin başarıya ulaşması, Myanmar ordusunun iş birliğine bağlıdır. Myanmar ordusu, hiçbir çözüm planından bağımsız değildir.” açıklamasında bulundu.
ASEAN üyesi bir ülkenin yaşadığı sorunun bütün bölge ülkelerini etkilediğini vurgulayan Muhyiddin, “ASEAN’ın başkalarının içişlerine karışmama prensibi, olanlar karşısında hareketsiz kalınması anlamına gelmemelidir.” dedi.
CUNTA LİDERİ, ASEAN’IN MYANMAR’A TEMSİLCİ GÖNDERMESİNİ KABUL ETTİ
Singapur Başbakanı Lee Hsien Loong ise Myanmar’daki krizin ASEAN’ın aracılığıyla çözülmesi fikrine katıldığını belirterek, “Siyasi uzlaşının sağlanması için kapsayıcı bir diyalog ortamının oluşturulması şarttır. Bunun zor olduğunu biliyoruz, fakat en azından atılabilecek adımlarımız belli.” açıklamasında bulundu.
Toplantının ardından basına değerlendirme yapan Başbakan Lee, Myanmar askeri yönetimi lideri General Min Aung Hlian’ın, ülkesindeki krizin çözümü için ASEAN’ın Myanmar’a temsilci atama fikrini kabul ettiğini aktardı.
KRİZİN ÇÖZÜMÜ İÇİN 5 KONUDA MUTABAKATA VARILDI
Toplantının ardından ASEAN Sekreterliği, toplantıda alınan kararlara ilişkin yazılı açıklama yayımladı.
Açıklamada ASEAN liderlerinin, Myanmar’da yaşananlardan ötürü derin endişelerini dile getirdiği ve darbenin ardından gözaltına alınan siyasetçilerin serbest bırakılmasına yönelik çağrıların dikkate alındığı bildirildi.
Myanmar’ın Arakan eyaletindeki insani krizin çözümü için çabaların sürdürüldüğünün kaydedildiği açıklamada, “Bangladeş ile yapılan ikili anlaşmalar sonucu Arakanlıların yurtlarına güvenlik, gönüllü ve onurlu bir şekilde dönüş yapabilmesinin sağlanması sürecinde yapılanların önemine dikkat çekilmiştir.” ifadesine yer verildi.
Açıklamada, ASEAN liderlerinin Myanmar’daki krizin çözümü için mutabık kaldığı 5 madde sıralandı.
Birinci maddeye göre Myanmar’daki taraflar şiddeti bir an önce durduracak.
İkinci maddeye göre, Myanmar halkının huzur ve güvenliği için taraflar arasında yapıcı diyalog ortamı başlatılacak.
Üçüncü maddeye göre, ASEAN’ın tayin edeceği özel temsilci Myanmar’daki diyalog sürecine aracılık edecek.
Dördüncü maddeye göre, Myanmar’a insani yardımın güvenli bir şekilde ulaştırılmasına müsaade edilecek.
Beşinci maddeye göre, ASEAN’ın tayin edeceği özel temsilci, beraberindeki delege ile Myanmar’ı ziyaret edecek, krizin muhatabı olan taraflarla görüşecek.
MYANMAR’DAKİ ASKERİ DARBE
Myanmar ordusu, 8 Kasım 2020 seçimlerinde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilimin yükselmesinin ardından 1 Şubat’ta yönetime el koymuştu.
Ordu, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere, pek çok yetkiliyi ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına olağanüstü hal ilan etmişti.
Darbe karşıtı protestoların başlamasından bu yana güvenlik güçlerinin protestolara silahlı müdahalesi sonucu 745 kişi hayatını kaybetti.
Ülkede geniş katılımlı gösteriler sürerken gözaltındaki üst düzey hükümet yetkililerinin askeri mahkemede yargılanmalarına devam ediliyor.