KAZAKİSTAN’ın başkenti Nursultan’da çalışmalarını tamamlayan 13’üncü Astana turunda Suriye’de garantör ülkeler Rusya, Türkiye ve İran yapılan ortak açıklamada Fırat’ın doğusunda bir Kürt otonomisi oluşturulması yolundaki girişimleri reddettiklerini ilan ettiler. Garantörler ülkelerin kabul ettiği ortak bildiriyi okuyan Kazakistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Roman Vasilenko en önemli maddeleri şöyle sıraladı:
1) Astana süreci garantör ülkeleri Rusya, Türkiye ve İran, Suriye’nin kuzeydoğusunda (Fırat’ın doğusunda) bir Kürt otonomisi kurulmasına yönelik tüm girişimleri reddediyor. Garantörler ileride de kararlı şekilde Suriye toprak bütünlüğünün korunması yönünde ortak görüş bildiriyor.
2) Üç garantör ülke Suriye’ye insani yardım sağlanması için geniş katılımlı uluslararası Suriye konferansı düzenlenmesi için çalışmalar başlatılması kararı almıştır. Konferans, Suriye’de taraf gözetmeksizin tüm halka yardım eli uzatılması amacı taşıyacaktır.
3) Suriye krizini siyasi düzleme çekecek Suriye Anayasa Komitesi’nin oluşturulması hususunda önemli yol alınmıştır. Komitenin tüm üyeleri üç garantör ülke tarafından benimsenerek, eylül ayında Türkiye’de yapılacak liderler zirvesinde onaya sunulacaktır. Komite üyelerinin BM onayından geçtikten sonra bir an önce Cenevre’de çalışmalarına başlaması öngörülmektedir.
4) Üç garantör ülke Suriye’nin İdlib bölgesinde sivil halkı korumak için daha aktif önlemler alınması hususunda görüş birliğine varmıştır. İdlib bölgesinde atılacak güvenlik arttırıcı adımlar uluslararası hukuk ve insani değerler çerçevesinde olacaktır. İdlib bölgesi içinde ve çevresinde bulunan garantör ülke askerlerinin güvenliği de sağlanacaktır.
5) Bir sonraki 14’üncü Astana süreci görüşmeleri önümüzdeki ekim ayında yapılacaktır.
BELGEDE YER ALAN İFADE
Rusya’nın Astana bildirisi olarak yayınladığı belgede, Fırat’ın doğusuyla ilgili madde şöyle: “Suriye’nin kuzeydoğusundaki durum ele alınarak burada kalıcı istikrar ve güven ortamı sağlanmasının sadece ve sadece Suriye egemenlik ve toprak bütünlüğüne bağlı kalınmasından geçtiğine inanıyoruz. Bunun için söz konusu bölgede arazide terörle mücadele kisvesi altında yasadışı yollardan yeni özyönetim oluşumu inisiyatiflerini kararlılıkla kınıyoruz. Suriye egemenlik ve toprak bütünlüğünü yıkmaya yönelik, komşu ülkelerin ulusal güvenliğine tehdit oluşturan bu tür girişimlere karşı çıkma kararlığımızı dile getiriyoruz. Bölücülük planlarına mukavemet verilecektir.”
Bu arada İdlib’de önceki gün ilan edilen ateşkese ilişkin konuşan Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Aleksander Lavrentiyev, “Şam rejimi ateşkese uyacak, ancak kuvvetlerini mevcut konumlarından geriye çekmeyecek” dedi. İdlib’de haftalar süren bombardımanın ardından, muhaliflerin ağır silahlarıyla birlikte gerginliği azaltma bölgesi sınırlarından 20 kilometre çekilmesi şartıyla ateşkes sağlanmıştı.
