Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını, ortaya çıktığı Çin ve diğer gelişmekte olan Asya ekonomilerinde bu yıl ekonomik daralmaya neden olurken, gelecek yıl bu ülkelerde büyümenin yüksek olması bekleniyor.
Asya Kalkınma Bankası’nın (ADB) “Asya Kalkınma Görünümü” ek raporuna göre, gelişmekte olan Asya’nın bu yıl yüzde 0,4 daralacağı tahmin ediliyor. Bölgenin büyüme oranının gelecek yıl yüzde 6,8’e çıkacağı ancak bölge içindeki beklentilerin farklılaştığı belirtiliyor.
Doğu Asya’da 2020 büyümesinin, Çin’in beklenenden daha hızlı toparlanmasıyla yüzde 1,6 ve gelecek yıl yüzde 7 olacağı tahmin ediliyor. Bu yıl Güney Asya’da yüzde 6,8 ve Hindistan’da yüzde 8’lik daralma beklenirken, gelecek yıl Güney Asya’da yüzde 7,2 ve Hindistan’da yüzde 8 büyüme olması öngörülüyor.
Rapora göre, Güneydoğu Asya’daki iyileşme, büyük ekonomilerdeki virüs önleme çabalarının ekonomik faaliyeti engellemesi nedeniyle gecikmeye devam ediyor. Alt bölgesel tahminler, bu yıl için daralmada yüzde 3,8’den yüzde 4,4’e ve 2021 için büyümede yüzde 5,5’ten yüzde 5,2’ye revize edildi.
Orta Asya bölgesinin bu yıl yüzde 2,1 ve Pasifik bölgesi ekonomilerinin küresel turizm zayıflamaya devam ettiği için yüzde 6,1 küçülmesi bekleniyor. Durgun talep ve düşük petrol fiyatlarının gelişmekte olan Asya’da bölgesel enflasyonu bu yıl yüzde 2,8 ve gelecek yıl yüzde 1,9’da tutacağı tahmin ediliyor.
Bölgesel mal ihracatı hızla toparlanırken, turizmdeki toparlanma çok daha uzun sürdü. Mayıs ayında yıllık yüzde 16 küçüldükten sonra Asya’nın ihracatı, son aylarda geçen yıla benzer seviyelerde toparlandı.
Başlıca gelişmiş ekonomiler, bu yıl önemli ölçüde küçüldüğünden dolayı zayıf dış talebe yanıt olarak birçok ihracat kategorisinde düşüş oldu. İhracattaki bu eksiklik; salgın sırasında talebin arttığı güçlü tıbbi ekipman, sağlık malzemeleri, elektronik ve ev eşyası ihracatı ile dengelendi.
Pandemiyi kontrol altına almaya yönelik birçok seyahat kısıtlaması yürürlükte kaldığı için turizm ihracatı kötü durumda olurken, küresel turizmde hızlı toparlanma beklentileri azaldı ve mevcut veriler, turist girişlerinde yüzde 88 ila yüzde 100 arasında değişen düşüşleri ortaya koyuyor.
Son ABD seçim sonuçları, ABD ile Çin arasında ticaret ve teknoloji konusunda gerilimleri çözmek için daha fazla öngörülebilirliği ve çok taraflı yaklaşımları getirebilecek ancak tam bir uzlaşma yine de zor görünüyor.
ÇİN’İN BU YIL 2,1 BÜYÜMESİ BEKLENİYOR
Rapora göre, üçüncü çeyrekte GSYH’sini yüzde 4,9 artıran Çin’in bu yıl yüzde 2,1 büyümesi bekleniyor. Ülkede ekonomik büyümenin gelecek yıl düşük bir tabandan yüzde 7,7’ye geri döneceği tahmin ediliyor.
İşsizliğin yüksek kalması ve tüketici güveninin düşmesi nedeniyle özel tüketimin yüzde 4,4 daraldığı Güney Kore’de, güçlü bilgi teknolojisi ihracatı, özel tüketimde bir miktar toparlanma, devam eden mali ve parasal destek ve başlıca ihracat pazarlarındaki gelişmiş büyüme nedeniyle GSYH’nin yüzde 0,9 daralacağı tahmin ediliyor. Gelecek yıl için ise yüzde 3,3’lük bir GSYH artışı öngörülüyor.
Endonezya’da GSYH’nin bu yıl yüzde 2,2 azalması ve gelecek yıl yüzde 4,5 artması bekleniyor. Ülkede, ekonomik iyileşme programı kapsamında artan tüketici güveni ve harcamaların gelecek yıl büyümeyi canlandırması, yatırımlar ve ticaretin Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklığa üyelik yoluyla devam eden reformlardan yararlanacağı tahmin ediliyor.
Malezya, tüketimin artması, elektronik ve tıbbi ürünler ihracatının genişlemesiyle GSYH daralmasını bu yılın 3’üncü çeyreğinde yüzde 2,7’ye yükseltti. GSYH artışının gelecek yıl yüzde 7 olması bekleniyor.
Filipinler ekonomisi, ocak-eylül döneminde yüzde 10 daraldı. Hanehalkı tüketimi ve yatırım beklenenden daha fazla düştüğü için GSYH’nin bu yıl yüzde 8,5 azalacağı tahmin ediliyor. Filipinler’in gelecek yıl kamu yatırımları ve küresel ekonominin toparlanacağı varsayılarak yüzde 6,5 büyümesi öngörülüyor.
Singapur ekonomisi bu yılın 9 ayında yüzde 6,5 daraldı. Ülkede imalat genişlerken, inşaat ve hizmetler zayıfladı. Gelecek yıl imalat, inşaat ve dış sektörde daha fazla toparlanmanın beklendiği ülkede, GSYH’nin yüzde 5,1 artması bekleniyor.
“SALGINDAN EN DERİN ETKİLENEN ASYA ÜLKESİ, HİNDİSTAN GİBİ GÖRÜNÜYOR”
SOAS Üniversitesi Kalkınma Çalışmaları Bölümü Öğretim Üyesi Mustafa Metin Başbay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kovid-19 pandemisi ile beraber Asya ekonomilerine olan ilginin daha da arttığını belirterek, şunları kaydetti:
“Avrupa ve Kuzey Amerika’nın zengin ekonomileri, salgının sebep olduğu ekonomik ve insani bedelin altında ezilirken, başta Çin olmak üzere Japonya, Kore, Tayvan, Malezya ve Endonezya gibi Asyalı ekonomiler, aldıkları etkili tedbirlerle hem ekonomilerini nispeten açık tutmayı hem de enfeksiyon ve ölüm oranlarını büyük oranda sınırlandırmayı başardılar. Bu başarı, Asya ekonomilerinin kurumsal altyapılarına ve etkili devlet-piyasa iş birliğine tekrar dikkat çekti.”
“Salgının sıfır noktası” olan Çin’in, bu yılı pozitif büyüme ile bitiren nadir ekonomilerden biri olmasının en çarpıcı gözlem olduğunu ifade eden Başbay, Çin’in büyüme başarısının istisna olmadığını ve IMF tahminlerine göre Tayvan, Vietnam, Myanmar ve Bangladeş’in de bu yılı pozitif büyüme ile bitireceklerini aktardı.
Kore, Endonezya, Kamboçya ve Malezya gibi ekonomilerin küçülmelerine rağmen zengin Batılı ülkelerle mukayese edilemeyecek kadar az ekonomik hasar aldıklarını belirten Başbay, “Salgından en derin etkilenen Asya ülkesi, IMF tahminlerine göre, Hindistan gibi görünüyor. Bu noktada Hindistan dahil olmak üzere bu ülkelerin hiçbirinde nüfusa oranla enfeksiyon ve ölüm oranlarının endüstrileşmiş Batılı ülkelere yaklaşmadığını belirtmekte fayda var. Vietnam, Myanmar, Tayland, Laos ve Bangladeş gibi orta ve düşük gelirli Asya ülkeleri dahi ölüm oranlarını ve ekonomik hasarı başarıyla sınırlandırmış görünüyor.” ifadelerini kullandı.
Pandemi ortamında kazanılan başarıların, bu ülkelerin gelecek yıl ve sonrasındaki ekonomik yörüngesini de olumlu yönde değiştireceğini aktaran Başbay, şunları kaydetti:
“Nitekim IMF tahminleri bu öngörüyü doğruluyor. Özellikle Çin ve Hindistan gibi büyük nüfuslu ülkelerin büyüme başarısı jeostratejik sonuçları bakımında önemli. Çin’in ekonomik dinamizmi, önümüzdeki dönemde ABD-Çin çatışmasının dinamiklerini belirleyecek. Ayrıca, Vietnam ve Bangladeş gibi ülkelerde de gözden kaçmaması gereken ekonomik büyüme mucizeleri gerçekleşiyor. Asya’nın az gelişmiş ülkelerinin dahi bölgenin tamamına yayılan bu başarı hikayesine katılmış olması, bu başarının kaynağını araştırmak konusunda politika yapıcıları ve analistleri teşvik ediyor.”