Aşılama sürecinin hızlanmasını ve bunun salgın verilerinde yarattığı olumlu etkiyi dikkate alan Avrupa Birliği, üçüncü ülkelerden yapılacak zorunlu olmayan seyahatlere ilişkin kısıtlamaları gevşetmeye hazırlanıyor. AB Komisyonu, COVID-19’la mücadele kapsamında aşı olmuş üçüncü ülke vatandaşlarının Birlik ülkelerine seyahatlerine izin verilmesini önerdi. AB ülkeleri bu öneriyi kabul ederse Avrupa İlaç Ajansı (EMA) tarafından onaylanan ya da Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) acil kullanım listesinde yer alan aşılardan olanlar, zorunlu haller dışında da AB’ye seyahat edebilecek.
AŞI ŞARTI NASIL OLACAK?
AB dışı bir ülkeden AB’ye seyahat etmek isteyen bir kişinin aşı sürecini seyahatten en az 14 gün önce tamamlamış olması gerekiyor. Aşı yapılmayan çocuklar ise aşılanmış ebeveynleriyle seyahat edebilecek ancak seyahatten en geç 72 saat önce yaptırılmış testin sonucunun negatif olması şartı aranacak.
HANGİ AŞILAR GEÇERLİ OLACAK
Avrupa İlaç Ajansı onaylı aşılar otomatik kabul görecek. AB ülkeleri, istemeleri halinde DSÖ’nün acil kullanım listesinde yer alan aşıları da kabul edilen aşılar listesine ekleyebilecek. EMA şu ana kadar BioNTech/Pfizer, Moderna, AstraZeneca ve Johnson&Johnson aşılarına onay verdi. Rus Sputnik V, Curevac ve Novavax aşılarının ön değerlendirme süreçleri ise sürüyor.
DİĞER KRİTERLER NELER?
Seyahatin çıkış noktası olan ülkenin salgın durumu da kritik önemde. Ülkenin verileri kötü olsa da onaylı aşılardan olanlar AB’ye seyahat edebilecek. Ülkenin verilerinin AB’nin belirlediği kriterleri karşılaması ve AB’nin seyahat listesine girmesi halinde ise seyahat edecek kişinin hangi aşıyı olduğuna bakılmayacak. Aşı detayını devreden çıkaracak en önemli kriter, 14 günlük bir dönemde 100 bin kişiye düşen vaka sayısının 100’ü aşmaması. Mevcut kurallarda bu oran 25 olarak belirlenmişti.
TÜRKİYE’Yİ NASIL ETKİLER?
Önerinin kabul edilmesi Türkiye’yi de doğrudan etkileyecek. EMA onaylı olan BioNTech/Pfizer aşısından yaptıran Türk vatandaşları AB’ye seyahat edebilecek. Henüz EMA onayı almamış ya da DSÖ’nün acil kullanım izni sürecini tamamlamadığı aşılardan olanlar ise zorunlu durumlar dışında AB ülkelerine gidemeyecek. Salgın verilerinde belirgin iyileşme yaşanması ve Türkiye’nin bu sayede AB’nin oluşturduğu seyahat listesine girmesi halinde EMA’dan henüz onay almamış aşılardan (Sinovac, Sputnik V vb) olanlar da AB’ye seyahat edebilecek.
AŞI SERTİFİKASI MI GEREKLİ?
AB’nin üzerinde çalıştığı aşı sertifikası operasyonel olana kadar AB üyesi olmayan ülkelerden alınacak aşı olunduğuna dair belge, gerçek olması, geçerliliği ve tüm gerekli bilgileri içerip içermediği göz önünde bulundurularak kabul edilebilecek.
BİLGİ NOTU
Halihazırda Avrupa Birliği, AB dışında yedi ülke vatandaşlarına zorunlu haller dışında da giriş izni veriyor. Türkiye’nin de dahil olduğu diğer ülkelerin vatandaşları, ancak zorunlu hallerde ya da bir AB ülkesinde ikameti varsa giriş yapabiliyor.
AB İSTERSE FRENE BASACAK
AB Komisyonu, salgın durumunun kontrol altında tutulabilmesi için acil fren mekanizması da önerdi. Buna göre bir ülkedeki durum, özellikle varyantlarla bağlantılı olarak kötüleşirse AB ülkeleri zorunlu olmayan seyahatleri acilen askıya alma yetkisine sahip olacak. Aşı olan üçüncü ülke vatandaşları, AB’ye zorunlu olmayan seyahatlerinde gidecekleri ülkeler tarafından belirlenen kuralları (test, karantina vs) yerine getirmek zorunda.
LİSTE GENİŞLEYECEK
AB Komisyonu’nun vaka sayısına ilişkin kriteri gevşetmesi, şu aşamada sadece yedi ülkenin yer aldığı güvenli seyahat listesine yeni ülkelerin eklenmesi sonucunu doğuracak. Şu an AB listesinde yer alan ülkeler Avustralya, Yeni Zelanda, Ruanda, Singapur, Güney Kore, Tayland. Çin de karşılıklılık ilkesini uygulaması şartıyla listede. AB yetkilileri, listenin kısa zamanda yüze yakın ülkeyi kapsayacak şekilde genişleyebileceğini belirtiyorlar. Liste iki haftada bir güncellenecek. Komisyon’un önerisinin ay sonuna kadar onaylanması bekleniyor.