Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın geçen hafta ana hatlarını açıkladığı Türkiye’nin milli uzay programı kapsamındaki Ay’a iniş planında yeni bir iddia gündemde. Ortadoğu konusunda haberleriyle tanınan Middle East Eye (MEE) sitesinde Ragıp Soylu imzalı habere göre Türkiye’nin, bu hedef doğrultusunda Afrika ülkesi Somali’de bir roket fırlatma üssü kurmak istediği öne sürüldü.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ay programının iki aşamalı olacağını açıklamıştı. “İlk aşamada, 2023 yılı sonunda yakın Dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi milli ve özgün hibrit roketimizle Ay’a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz” diyen Erdoğan ikinci aşamayı da şu sözlerle tarif etmişti: “2028’de hayata geçirmeyi planladığımız ikinci aşamada ise aracımızı yakın yörüngeye çıkaracak ilk fırlatmayı bu kez kendi milli roketlerimizle yapmayı hedefliyoruz. Ay’a yumuşak iniş gerçekleştireceğimiz bu aşamayı da tamamladığımızda Ay’da bilimsel faaliyetler yapabilen sayılı ülkelerden biri konumuna geleceğiz.”
DELTAV ŞİRKETİ
Middle East Eye, Türkiye’nin 10 yıllık uzay programı için harcamayı planladığı bütçenin büyük bir kısmının da Savunma Sanayii Teknolojileri iştiraki olan Deltav Uzay Teknolojileri Şirketi’ne aktarılacağı belirtildi. Birkaç yıl önce Erdoğan’a sunulan ilk planlara göre Deltav şirketi en az 600 milyon dolarlık (4.1 milyar TL) bütçe ile harcamanın en büyük adresi olacak. Deltav’ın başkanı Arif Karabeyoğlu şirketin, geçen yıl uzay programı için önemli bir imkân olan sıvı oksijen ve parafin kullanan bir roket motoru ürettiğini duyurmuştu.
‘TUA KOORDİNE EDECEK’
Türkiye Uzay Ajansı’nın (TUA) bütçesinin 40 milyon dolar (278.8 milyon TL) olduğu eleştirilerine yanıt veren ve Middle East Eye’a konuşan üst düzey bir Türk yetkili, “TUA’nın tek görevi tüm programı koordine etmek olacak. Harcama, farklı hükümet kurumları aracılığıyla yapılacak, büyük savunma sanayii şirketleri gibi. Savunma Bakanlığı’nın kendisi de ödenek ayıracak” dedi.
1.1 MİLYAR DOLAR
MEE’ye konuşan kaynak, programın hükümete en az 1.1 milyar dolara (7.66 milyar TL) mal olacağını kaydetti. Aynı kaynak, Türkiye’nin bir askeri üssünün de bulunduğu Somali’ye bir roket fırlatma üssü kurmayı planladığını kaydetti. Hükümetin hesaplamalarına göre fırlatma üssünü inşa etmek ve bakımını sağlamanın maliyeti en az 350 milyon dolar (2.4 milyar TL) olacak.
TÜRKİYE’NİN EĞİTİM ÜSSÜ BULUNUYOR
Türkiye’nin 2011 yılından bu yana önemli bir güvenlik ortağı olan Somali’de dünyanın en büyük askeri eğitim üslerinden biri yer alıyor. Somali’nin başkenti Mogadişu’da yer alan yaklaşık 4 km2’lik alanda kurulu TURKSOM Askeri Eğitim Üssü 30 Eylül 2017’de faaliyete geçti. Üs, Somali ordusu için başta subay, astsubay rütbeleri olmak üzere çeşitli sınıflarda askeri personel eğitiyor.
EKVATORA YAKINLIK ÖNEMLİ
Uzaya roket fırlatmak için üs inşasında Somali’nin isminin geçmesinin sebebi, bu ülkenin Dünya’yı eşit iki parçaya ayıran ekvator çizgisine yakın olması. Bu özelliğinden dolayı uzay araştırmaları için uygun ülkeler arasında değerlendiriliyor. Fransa da 1960’larda bu özelliğinden ötürü Somali’de üs kurmayı uzay çalışmaları için değerlendirmişti. Geçtiğimiz günlerde DW Türkçe’ye konuşan uydu mühendisi Egemen İmre de fırlatma üssü ile ilgili bir soruya şu yanıtı verdi: “Bunun için öncelikle uzay limanının yapılması gerekiyor. Türkiye’nin coğrafyası da aslında tüm yörüngelere erişmek için çok uygun değil. Bunun için Türkiye dışında, örneğin Somali veya benzeri bir ülke de düşünülüyor diye anlıyorum. Ben, Uzay Yol Haritası’na bakınca satır aralarında bunu okuyorum. Göktürk 2 gibi uyduları kuzey ya da güneye doğru fırlatmanız gerekiyor. Bunları Türkiye’den fırlatabilirsiniz ama Türksat’ı fırlatamazsınız. Ekvatora yakın olması gerekiyor. Yörünge mekaniğinin gerektirdiği şey bu. Mesela Somali’den Hint Okyanusu’na doğru istediğiniz yöne, istediğiniz türde uyduyu fırlatabilirsiniz.”