Rusya’nın 2016 seçimlerine olası müdahalesi nedeniyle ABD Başkanı hakkında azil süreci başlatılıp başlatılmayacağı tartışılırken Demokrat Partili Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, böyle bir girişime Trump’a fayda sağlayabileceği gerekçesiyle karşı durmuştu. Ancak Trump’ın, 25 Temmuz’da Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile yaptığı telefon görüşmesinde, 2020 seçimlerinde Demokrat Parti’den rakibi olması muhtemel Joe Biden’ın oğlu Hunter’ın bu ülkedeki faaliyetlerinden ötürü soruşturma açılmasını talep ettiği yönündeki iddialar anlaşılan Pelosi’nin fikrini değiştirdi. Pelosi, önceki gün “Başkan sorumlu tutulmalı. Kimse yasaların üzerinde değil” diyerek anayasal yetkisini ciddi bir şekilde ihlal ettiği gerekçesiyle Trump hakkında azil sürecini başlattığını ilan etti. Pelosi, Trump’ın yaptığının başkanlık yeminine, ulusal güvenliğe ve seçimlerin bütünlüğüne ihanet olduğunu savundu.
Başkan Trump, söz konusu adımı ‘cadı avı’na benzetti ve tartışmalara konu telefon görüşmesi için “Son derece dostane ve uygunsuz bir şey içermediğini göreceksiniz” dedi. Ancak Trump’ın onayı üzerine dün Adalet Bakanlığı’nın yayınladığı 25 Temmuz görüşmesinin dökümü Trump’ın gerçekten de Hunter Biden’ın soruşturulması için Zelenski’ye baskı yaptığını ortaya koydu.
‘NORMAL BİR GÖRÜŞMEYDİ’
BM Genel Kurulu için New York’ta bulunan Volodimir Zelenski, Trump’ın kendisine baskı yapıp yapmadığına dair soruya, “Kimse bana baskı yapamaz, çünkü ben bağımsız bir devletin cumhurbaşkanıyım” yanıtını verdi. Zelenski ve Trump’ın önceden planlanan dünkü görüşmesinde de basının gündemi azil tartışmaları oldu. Gazetecilerin soruları üzerinde Zelenskiy, “Bence her şeyi okudunuz. Ben ABD seçimlerine müdahil olmak istemiyorum. Normal bir telefon görüşmesiydi. Kimse beni bir şeye zorlamadı” dedi. Trump da telefon görüşmesiyle ilgili “Baskı falan olmadı” ifadesini kullandı. Ayrıca Biden’ın oğlunun Ukrayna’daki faaliyetlerinden milyonlarca dolar kazandığını ve bunun araştırılması gerektiğini savundu.
‘KASTEN BM SIRASINDA YAPTILAR’
Azil tartışmaları başladıktan sonra dün ilk kez bir basın toplantısı düzenleyen Trump, tartışmaların BM zirvesine denk gelmesine dikkat çekti ve “Başarılı görüşmeler yaptık, harika anlaşmalar yaptık ama basın haberini yapmıyor. Zamanınızı saçmalıklara harcıyorsunuz. Demokratlar bunu kasten BM zirvesi sırasında yaptı. Çünkü dikkati başka yöne çekmek istediler. Çok üzücü” diye konuştu.
SEÇİMLERE 14 AY KALA
Pelosi’nin seçimlere 14 ay kala gelen hamlesiyle Trump, hakkında azil süreci başlatılan dördüncü başkan oldu. Daha önce ABD başkanları Andrew Johnson ve Bill Clinton’ın azledilmesine karar verilmiş, ancak ikisi de Senato’da yakayı kurtarmıştı. Başkan Richard M. Nixon ise Temsilciler Meclisi’ndeki azil oylaması öncesinde istifa etmişti. Danışmanlarının Trump’a, azil sürecinin başlatılmasının ‘mağdur’ olarak yeniden seçilme olasılığını arttırabileceği yolunda görüş bildirdiği belirtilirken Trump’ın ise siyasi kariyerine zarar verebileceği gerekçesiyle kaygılı olduğu aktarılıyor.
Öte yandan Amerikan basını, Ulusal İstihbarat Direktörü Joseph Maguire’ın azil tartışmalarıyla ilgili olarak bugün Kongre’de planlanan açık ve kapalı oturumlarda serbestçe konuşamaması durumunda istifa edeceğini Beyaz Saray’a bildirdiğini yazdı. Maguire ise ‘istifa tehdidi’ iddiasını yalanladı.
‘BİZE BİR İYİLİK YAPMANI İSTİYORUM’
TRUMP’ın 25 Temmuz’da Ukrayna Cumhurbaşkanlığı’na seçilen Zelenski’yi tebrik etmek için yaptığı telefon görüşmesinde, eski ABD Başkan Yardımcı Biden’ın oğlu Hunter’ın Ukrayna’daki işleriyle ilgili olası yolsuzlukların araştırılmasını istediği ortaya çıktı. ABD Adalet Bakanlığı’nın yayınladığı konuşmanın yazılı dökümüne göre Zelenski’ye “Bize bir iyilik yapmanı istiyorum” diyen Trump, “Biden’ın oğluyla ilgili birçok iddia var, Biden soruşturmayı durdurmuş, birçok insan bu konunun açıklık kazanmasını istiyor, bu konuda bizim Adalet Bakanı ile ne yapabilirseniz harika olur” dedi. Bunun üzerine Zelenski ise konuyla ilgilenen yeni savcının ‘yüzde 100 kendi adamı olacağı’ sözünü verdi.
Trump’ın Amerikalı yetkililerinin doğrudan Ukrayna hükümetiyle temas halinde olması yönündeki isteği, kendisinin şahsi siyasi menfaati doğrultusunda bir soruşturmayı ilerletmek için başkanlık gücünden yararlanmaya çalıştığının kanıtı olarak yorumlandı.
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK
– ABD Anayasası, Kongre’ye başkanın üç kategoriden en az birinde suç işlemesine kanaat getirilmesi halinde görevden alma yetkisi veriyor. Bunlar ‘vatana ihanet’, siyasi fayda karşılığında ‘rüşvet’ almak ve ağır ya da vahim bir suç işlemek.
– ABD Kongresi’nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi’nde herhangi bir üye, başkan hakkında azil girişiminde bulunabiliyor. Başvuru, Adalet Komitesi’ne gidiyor. Burada azil sürecinin devam edip etmeyeceği oy çokluğuyla belirleniyor.
– Adalet Komitesi’nden onay çıkarsa konu Temsilciler Meclisi’nde de oylanıyor. Azil kararı için salt çoğunluk yetiyor.
– Bir sonraki aşama Senato. Burada mahkemeye benzer bir süreç devreye giriyor. Senato’da başkanın görevden alınması için üçte iki çoğunluk aranıyor.
– Temsilciler Meclisi Demokratlar’ın Senato ise Cumhuriyetçi Parti’nin kontrolünde. Senato aşamasına gelse bile Trump’ın görevden alınmasına ihtimal verilmiyor.