ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Beyaz Saray’a salı günü gerçekleştireceği ziyaretten önce “Yüzyılın Anlaşması” planını açıklayacağını bildirdi.
Florida’ya giderken uçakta basın mensuplarına gündeme ilişkin açıklamalar yapan Trump, “Yüzyılın Anlaşması” olarak bilinen Ortadoğu Barış Planı’na ilişkin değerlendirmelerde de bulundu. Netanyahu’nun ziyaretiyle ilgili Trump, “Bu ziyaretten kısa bir süre önce bu planı açıklayacağız. Filistinlilerle de kısaca görüştüm. Fakat zaman içinde onlarla da konuşacağız. Anlaşmada Filistinlilere birçok teşvik sunuluyor. İlk başta olumsuz tepki vereceklerine eminim fakat bu anlaşma onlar için aslında çok olumlu” diye konuştu.
PENCE İSRAİL’DE
Söz konusu anlaşmanın çok zor bir anlaşma olduğunu belirten Trump, “Anlaşma yapmayı severim. Bu da çok büyük ve gerçekten işe yarayacak bir anlaşma” ifadesini kullandı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada ise hem İsrail Başbakanı Netanyahu, hem de rakibi olan Mavi-Beyaz İttifakı lideri Benny Gantz’ın Washington’a davet edildiği belirtildi. Daveti 5’nci Dünya Holokost Forumu’na katılmak için İsrail’e giden ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in bizzat taraflara ilettiği kaydedildi. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a ise herhangi bir davet gitmedi.
Trump yönetimi, İsrail-Filistin sorununun çözümü için geliştirdiği “Yüzyılın Anlaşması”nın ekonomik ayağını haziran ayında Manama’da yapılan çalıştayda açıklamıştı. Trump yönetiminin bir süredir konuşulmayan planı yeniden gündeme getirmesi zamanlama açısından manidar bulundu. Nitekim Amerikan New York Times gazetesi de ABD’de Trump aleyhine azil sürecinin, İsrail’de ise Netanyahu’ya yönelik yolsuzluk suçlamalarının gündemde olduğu bir döneme denk geldiğine işaret etti. İki taraf için de bu gündem değiştirici bir adım olabilir. Ancak Trump’ın, ‘Netanyahu’ya ABD desteği’ gibi algılanmasın diye rakibi Gantz’ı da davet ettiğine işaret ediliyor. ABD Senatosu’nda Ukrayna liderine baskı yaparak görevini suiistimal etmekle suçlanan Trump’a yönelik azil davası devam ediyor.
SEÇİM ÖNCESİ
Trump, kasım ayında yapılacak başkanlık seçimlerine, Netanyahu ve Gantz ise 2 Mart’ta yapılacak başbakanlık seçimlerine hazırlanıyor. Binyamin Netanyahu, rüşvet, sahtekârlık ve güveni suiistimal suçlamalarıyla karşı karşıya. İsrail’in eski genelkurmay başkanı olan Benny Gantz, başta seçimler öncesinde bu planın açıklanmasına yönelik itirazlarını gündeme getirmişti, ancak bunları daha sonra geri çekmişti.
FİLİSTİN TOPRAKLARINI İLHAK ETMEYİ PLANLIYORLAR
ABD Başkanı Donald Trump, basına ‘Yüzyılın Anlaşması’ ile ilgili sızan detayların gerçeği yansıtmadığını söylese de İsrail yanlısı bir planın açıklanacağına neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Trump’ın kasım seçimleri öncesinde Yahudileri destekleyen Hıristiyan Evanjelistler ile Yahudi kökenli seçmenleri tatmin etmek istediği belirtiliyor. İşte tartışmalı planın taslağıyla ilgili İsrail basınına sızan bazı detaylar şöyle:
Kudüs’ün kontrolü İsrail’in yönetimine bırakılacak. Filistinlilere sadece sembolik giriş hakkı tanınacak. Böylece Filistinlilerin, gelecekte bağımsız bir devletin başkentinin Doğu Kudüs olma hedefi suya düşmüş olacak.
Halihazırda İsrail’in sivil ve güvenlik kontrolünde olan Filistin’e ait Batı Şeria’nın C bölgesinin yüzde 30 ile yüzde 40’ı İsrail’e geçecek. İsrail, aynı zamanda Batı Şeria’da yer alan diğer 15 Yahudi yerleşimi üzerinde egemenlik ilan edecek.
Filistinlilere kâğıt üzerinde devlet olma hakkı tanınacak. Ancak bu devlet, ordu kuramayacak, yabancı ülkelerle ittifakta yer alamayacak, hava sahası ve sınırları üzerinde kontrol sağlayamayacak. Filistin’in Gazze Şeridi bölgesi ve burada etkin olan Hamas örgütü silahsızlandırılacak.
Buna karşılık Sünni Arap ülkelerinin desteğiyle 50 milyar dolar fon sağlanarak Filistinlilere kalkınma imkânı sağlanacak. ABD, refah seviyesinin yükselmesi halinde Filistinlilerin, İsrail ile böylesi bir barışa olumlu yaklaşacağını umuyor. Ayrıca Trump yönetimi, Sünni Arap ülkelerinin de bu planı desteğini garanti olarak görüyor.
