Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Yozgat’ta Cemil Çiçek İşçi Eğitim Merkezi’nde yargı muhabirleriyle bir ortaya geldiği toplantıda, kira konusunda fahiş artışların talep edildiğini, bu artışlar karşısında kiracıların zorda kaldığını, bilhassa İstanbul’da bunun büyük bir sıkıntıya dönüştüğünü belirtti.
GAYE, İKİ TARAFI DA KORUMAK
Mesken sahibinin ve kiracının hukukunu koruyarak kiralarda fahiş fiyatların önüne geçmek için bir formül arayışında olunduğunu lisana getiren Bozdağ, bu bahiste Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği, Adalet, Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıklarının ortak çalışma yaptığını hatırlattı. Bakan Bozdağ, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığında kendisinin de yer aldığı toplantıda, birtakım başlıklar üzerinde durulduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti: “Birinci başlık birinci kere kiraya verecek mesken sahibi ile kiraya tutacak kişi ortasında kira ölçüsüyle ilgili nasıl bir ölçü konabilir, iki tarafın hukukunu koruyan bununla ilgili çalışma yapılması talimatını verdik. Gerisinden oturanlarla ilgili artış oranı nasıl olacak, ne olacak, neye nazaran yapılacak, TÜFE, TEFE, öteki enflasyon sayıları, öteki şeyler, bütün bunları da dikkate alarak hem konut sahibinin hem de kiracının hukukunu koruyan ortak bir formül. Bunlarla ilgili çalışmalar yapılıyor.”
KONTROL SİSTEMİ KONUSUNDA DA ÇALIŞILIYOR
Kontrol sistemi konusunda da çalışma yapıldığını aktaran Bozdağ, ana çerçeve üzerinde istişarelerin yürütüldüğünü, şu ana kadar da kıymetli aralıklar alındığını, kimi formüllerin ortaya konduğunu bildirdi. Borçlar Kanunu’nda bu bahiste yeteri kadar düzenlemenin bulunduğuna işaret eden Bozdağ, mevcut mevzuattan da ilham alındığını lisana getirdi.
“ORAN ÜZERİNDEN BİR BELİRLEME YAPACAĞIZ”
Adalet Bakanı Bozdağ, “Oran üzerinden bir belirleme yapacağız. Ölçü üzerinden değil. Zira oran üzerinden bir belirlemenin makul olacağını düşünüyoruz. Oran üzerinden yaptığımızda maliyet her ölçüye nazaran farklı formda oluşacaktır. Son kademeye gelindiğini söz etmek isterim. Bu, süreksiz bir düzenleme olacaktır, altını çizeyim. Kalıcı bir düzenleme değil, süreksiz bir düzenleme yapacağız. Müddet bittikten sonra da bu eski hale devam edeceğiz.” diye konuştu.
Bakan Bozdağ, soru üzerine kira ihtilaflarını arabulucuya devretmeyi, bu yordamla uyuşmazlıkları çözmeyi hedeflediklerini belirtti. Bunun uyuşmazlıkların kısa müddette çözülmesini sağlayacağını kaydeden Bozdağ, taraflar ortasındaki ihtilafın hasımlığa dönüşmesinin de bu yolla engelleneceğini söz etti.
“Değişken bir oran mı olacak?” sorusu üzerine Bozdağ, “Şimdi sabit bir oran olacak. Yeniden TÜFE vesaire üzere bir temel alınacak lakin oran dediğimizde şu anda bu sayılar yüksek. Bu yüksek sayıların her tarafın kabul edeceği makul bir orana çekilmesi.” cevabını verdi.
ÇALIŞMA DAHA DA AYRINTILANDIRILACAK
Makulü, herkesin kabul edebileceği tahlili aradıklarını vurgulayan Bozdağ, “Ev sahiplerinin, talep sahibi olan kiracıların da hukukunu koruyan, külfeti paylaştıran bir formülü ortaya koyacağız.” görüşünü paylaştı. Bekir Bozdağ, kontrol düzeneğinin nasıl olacağı konusunda da çalışmaların sürdüğünü aktardı.
“CEZAİ YAPTIRIMA SICAK BAKILMIYOR”
Mukavele hürriyetinin korunması gerektiğini belirten Bozdağ, açıklamalarını şöyle sürdürdü: “Burada bir hassas terazi istikrarı olduğunu tabir etmekte yarar var. Buradaki emel birilerini cezalandırmak değil, teraziyi istikrarlı tutabilmek. Bu ihtilaflar tüzel ihtilaf, sonuçta yargıya gidecek. Cezayı gerektiren bahis değil, rastgele bir ceza öngörülmesi de kelam konusu değil. Kontrattan ötürü cezalar hürriyeti bağlayıcı, bir ceza konulmayacağı Anayasa’da açık bir biçimde tabir ediliyor. Rastgele bir cezai yaptırım düşünülmüyor.”
“HERKES MESKENİNİ DİLEDİĞİ ÜZERE KİRAYA VEREBİLECEK”
Birinci kere kiraya vereceklerle ilgili düzenlemenin nasıl olacağının sorulması üzerine Bozdağ, şunları kaydetti. “Geçici olmak kaydıyla bir formül üzerinde çalışılıyor. Avrupa’nın kimi ülkelerinde uygulanan formüller var. Meskenin maliyeti üzerinden, emlak pahası üzerinden bir oranlamayla hesap yapan ülkeler var. Vergi geliri üzerinden oranlamayla hesap yapan yerler var. Bu hususta dünyada türlü örnekler var. Biz bu örnekleri inceliyoruz. Bize yakın, toplumumuzun kabul edebileceği, gerçek olduğunu düşündüğümüz örneklerden istifade edebiliriz. Hollanda’da ve öbür ülkelerde bu manada birtakım düzenlemeler var. Konut sahibinin hukukunu da kiracının hukukunu da koruyacak. Böylesi bir vakitte fırsatçılık yaparak, fahiş fiyatla hak etmediği kira bedeli almak isteyenin önüne geçilecek. Yoksa hak ettiği kira bedelini herkes alacak. Ülkedeki artan fiyatlar nedeniyle hak etmediği bir kirayı almaması sağlanacak. Yoksa herkes konutunu dilediği üzere kiraya verecek. Ona bir müdahale yok.”
“YAPTIĞIMIZ SÜREKSİZ BİR DÜZENLEME”
Bir çerçeve çizildiğini, bahis üzerinde çalışmaların devam ettiğini lisana getiren Bozdağ, “İlk kere kiraya vermede de devam eden kira kontratı içerisinde kira artırımında da aşikâr bir oranın konmasının yararlı olacağı değerlendirildi.” tabirini kullandı.
Adalet Bakanı Bozdağ, şu bilgileri verdi: “Türkiye’deki durum süreksiz bir durum, bizim yaptığımız da süreksiz bir düzenleme. Yoksa kalıcı bir halde, tarafların iradesine, mukavele hürriyetine müdahale etmeyi düşünen düzenleme değil. Kısa vadeli olacak, o yüzden de kalıcı düzenleme olmayacak. Borçlar Hukukumuzda bu hususta yeteri kadar hatta ziyadesiyle karar var. O kararların sağlıklı işlemesi halinde esasen sorun kelam konusu değil. Olan şey, bu kararlara karşın işleyen fazla kira talepleri. Enflasyonun da TEFE’nin de TÜFE’nin de ortalamasının da hepsinin üstünde istenen bir şey var. Olağan kaidelerde her şey cereyan etmiş olsa bu türlü bir bahis gündeme de gelmezdi. Şimdiye kadar gelmedi, artık de gelmezdi. Şu anda o denli gözüküyor ki enflasyonun da üstünde, TEFE, TÜFE ortalamasının da üstünde, TÜFE’nin üstünde bir fiyatlandırma durumu var. Bu, onunla ilgili.”
