Yunanistanda Ayasofya için ‘yas’ önceki akşam Tinos adasında başladı. Ada meydanında yüzlerce kişinin katılımı ile dualar okundu. Dün de saat 12.00’den itibaren kiliselerde matem çanları duyuldu, kiliselerin önünde bayraklar yarıya indi. Başta Atina Metropol Kilisesi olmak üzere, ülkenin bütün büyük kiliselerinde de özel ayinler yapıldı. Bu ayinlerde, diğer duaların yanı sıra, Bizans döneminde M.S. 600’lü yıllarda Avarlar’ın başarısızlıkla sonuçlanan kuşatması üzerine yazılmış, Meryem Ana’ya şükran ilahisi de okundu.
MERYEM ANA’YA DUA
Kiliselerde ayakta durularak okunması şart olan bu ilahi, normal şekilde her yıl Paskalya öncesinde söyleniyor. Ancak, olağanüstü durumlar da Meryem Ana’nın Hıristiyanlığı koruması için okunuyor. Rivayete göre, Bizanslılar 1453’te İstanbul’un Fethi sırasında kiliselerde diğer duaların yanı sıra bu ilahiyi de okuyordu. Dün akşam ayrıca, Atina şehir merkezinde, aşırı sağcı bir grup 1821 yılındaki Yunan isyanının “kahramanlarından” sayılan Teodoros Kolokotronis’in heykeli önünde gösteri düzenledi.
‘KALBİMİZ ORADA ATIYOR’
Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis de dün, “Bugün (dün) İstanbul’da olanlar güç gösterisi değil, zayıflık kanıtıdır” iddiasında bulunarak “Bütün dünya kınamalıdır. Ayasofya, her zamankinden daha çok biz Ortodokos Hırıstiyan Yunanların gönlündedir. Kalbimiz orada atıyor. Acımızı, güce, soğukkanlılığa ve birliğe dönüştürelim” dedi. Batı Trakya’daki 4 metropolit ise ortak açıklamalarında, “Ayasofya’nın cami olarak ibadete açılması, tüm Hıristiyan alemine karşı bir tahriktir. Hıristiyanlığın sembol anıtı siyasete alet edilmektedir” dedi.
MEDYADA İLK HABER OLDU
Yunan haber siteleri de, Ayasofya’da 86 yıl sonra ilk namazın kılınması ile ilgili gelişmeleri Türkiye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aleyhinde yorumlar ile anında duyururken, gelişme televizyonlarda da ilk haber olarak yayınlandı. Yunan televizyonları, “Erdoğan, Büyük Kilise’de dua ediyor” şeklinde altyazılar kullandı.
KREMLİN ANLAYIŞLI, RUS KİLİSESİ ÖFKELİ
Ayasofya’da 86 yıl sonra namaz kılınması Rus hükümeti tarafından anlayışla, Ortodoks Kilisesi tarafından ise öfkeyle karşılandı. Dünkü ilk cuma namazı vesilesiyle görüşünü tekrarlayan Kremlin, “Mesele, Türkiye’nin iç işi. Rusya karışamaz. Önemli olan Türk tarafından yapının tarihi eser olarak korunacağı sözü” dendi. Rusya Ortodoks Kilisesi ise kararın aceleci olduğunu ve siyasi unsurlar içerdiğini öne sürdü. (Nerdun HACIOĞLU)
AB YETKİLİSİ ELEŞTİRDİ
AVRUPA Birliği Komisyonu Başkan Yardımcısı Margaritis Schinas, Ayasofya’nın ibadete açılması konusunda bir Yunan olarak oldukça öfkeli olduğunu söyledi. Ayasofya konusundaki soruyu Yunanca cevaplayan Schinas, “Zor bir gün ve bu tür duygular içinde olan tek kişi olmadığıma eminim” dedi. Türkiye’nin belli bir noktada gelecekte kiminle birlik oluşturmak istediği konusunda karar vermesi gerektiğini savunan Schinas, “Eğer Türkiye, AB ile çalışmak, ilke ve değerlerimizi temel almak istiyorsa bugün Ayasofya bağlamındaki gelişmeler gerçekten kötü bir başlangıç noktası” dedi. (Güven ÖZALP / BRÜKSEL)
AYASOFYA DÜNYA GÜNDEMİNDE
‘BİR RÜYA GERÇEK OLDU’
Müzeden camiye dönüştürülen Ayasofya’da dün ilk namaz, dünya basınının da ilgi odağı oldu. İngiliz yayın kuruluşu BBC, “Kitleler cuma namazı için Ayasofya’da toplandı. Camiye dönüştürülmesi dünya genelinde dini ve siyasi liderler tarafından eleştirilmişti” yorumunu yaptı. Ayasofya’nın yeniden camiye dönüştürülmesi Hollanda medyasında da geniş yer buldu. Birçok gazete, televizyon ve haber portalı, “Muhafazakâr Türklerin rüyası gerçek oldu” yorumunu yaptı. Dünya basınından belli başlı yorumlar şöyle:
BBC: İngiliz yayın kurumu ‘Ayasofya: Eski İstanbul müzesi Müslümanların ibadetine açıldı’ diyerek Hıristiyanlığa ait mozaiklerin perdelerle kapatıldığına işaret etti.
New York Times: Amerikan gazetesi, “Müslümanlar; Hıristiyanlar ve mimarı koruma uzmanlarında hayal kırıklığı yaratsa da, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararını kutladı” yorumunu yaptı.
CNN: Amerikan televizyon kanalı, Ayasofya’nın camiye dönüştürülme kararının, UNESCO dahil uluslararası dini ve siyasi çevreler tarafından eleştirildiğini, bununla beraber Türkiye içinde önemli bir itirazla karşılaşmadığına dikkat çekti
Washington Post: Amerikan gazetesi, “Cumhurbaşkanı ve kabine üyeleri dahil binlerce insan, İstanbul’un tarihi Fatih semtindeki etkinliğe katıldı” diye yazdı.
AFP: Fransız haber ajansı, “Uzmanlar, Erdoğan’ın dini ve milliyetçi tabanını canlandırmaya çalıştığını ve cuma namazına gelen pek çok Müslüman’ın bunu, dönüm noktası bir olay olarak gördüğünü söylüyor” yorumunu yaptı.
Dünya basını da Ayasofya’nın ibadete açılmasına büyük ilgi gösterdi. Ajanslar abonelerine açılıştan onlarca fotoğraf geçti.
Foto: Burak Kara/Getty Images
