Anadolu Üniversitesi (AÜ) Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik, Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi (SODİGEM), Kurban Bayramı yaklaşırken dini bayramların kutlanmasında sosyal medyanın etkisini araştırdı.
Merkezden yapılan yazılı açıklamada, son yıllarda bayramların, geleneksel ritüeller dışında sosyal medyadan kutlandığı belirtildi.
Sosyal medyada bayramın ana teması olan ziyaretlerden aile fotoğraflarının paylaşılmasına ağırlık verildiği kaydedilen açıklamada, günümüz teknolojisinde daha çok dijital toplu mesajlar ve görüntülü konuşma uygulamalarıyla gerçekleşen yeni nesil bayramlaşmaların yapıldığı ifade edildi.
Açıklamada, sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla bayram kutlamalarında geleneksel aile ziyaretlerinin azaldığına değinilerek, şu ifadelere yer verildi:
“Vatandaşlar geleneksel aile ziyaretleri yerine sosyal medya üzerinden bayram tebrikleri yapmaktadır. Bunların arasında en çok WhatsApp ve SMS uygulamaları ile toplu mesaj gönderimi tercih edilmektedir. Bu mesajlar hazır metinler olabileceği gibi kişi tarafından herkese gönderilmek üzere yazılmış özlü sözlü, şiirsel metinler de olabilmektedir. Bazı sosyal medya kullanıcıları ise internet ortamında buldukları ve üzerinde ‘İyi bayramlar’, ‘Bayramınız kutlu olsun’ gibi yazılar bulunan hazır görsel ve GIF’leri kullanmaktadır. Bir diğer yöntemde ise sosyal medya kullanıcıları, kurbanlıklar ve bayram temizliğine ilişkin karikatürleri sosyal medya hesaplarından paylaşmaktadır. Bayramda ailesinden ve sevdiklerinden uzakta olan vatandaşlar ise Snapchat, Facetime, WhatsApp, Skype gibi uygulamalar üzerinden görüntülü sohbet yaparak yakınlarıyla bayramlaşabilmektedir.”
Kurbanlıkla öz çekim
Kurbanlar kesildikten sonra pişirilen yemek görselleriyle, ailece oturulan bayram sofralarının da sosyal medya kullanıcıları tarafından sıkça paylaşıldığı belirtilen açıklamada, kişilerin ibadetlerini yerine getirmek üzere kestiği kurbanlarla öz çekim yaparak bu fotoğraflara sosyal medyada sıkça yer verdiği aktarıldı.
Bayramda, kurban kesiminde çekilen fotoğraf ve videoların da paylaşıldığı tespitinin de yer aldığı açıklamaya, şöyle devam edildi:
“Bu durum, sosyal medyada istenmeyen görüntülere neden olduğundan eleştirilmektedir. Kesici aletlerin kullanımından doğan kazalar ve kaçan kurbanlıklar da çoğu zaman paylaşılmaktadır. Bayram tatilini aile büyüklerinin yanında geçirmek yerine tatile gitmeyi tercih eden sosyal medya kullanıcıları ise tatil görüntülerini sosyal medya hesapları üzerinden paylaşmaktadır. Instagram ve Facebook daha çok görsel içerikli bayram tebriği ve fotoğraf paylaşımı için kullanılırken, Twitter’da genele hitap eden, metin ağırlıklı paylaşımlar yer almaktadır. Bayram sürecinde, YouTube’da ise daha çok marka ve kurumların, bayram tebriği içeriğindeki reklam ve videoları paylaşılmaktadır.”