Koronavirüs salgını ve ekonomik krizle mücadele eden Lübnan, Beyrut Limanı’nda önceki gün meydana gelen muazzam patlamanın şokunu atlatmaya çalışıyor. Can kaybı 135’e yükseldi, yaralı sayısı 5 bini geçti. Kayıp 80 kişiyi arama çalışmaları ise sürüyor. Kentte iki hafta süreyle olağanüstü hal ilan edildi.
Lübnan’ın başkentini harabeye çeviren patlamanın ardından 2750 ton amonyum nitratın buraya nasıl geldiği merak konusu oldu. İnfilak eden tonlarca amonyum nitrat 2013 yılı Eylül ayında İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçerek Beyrut’a ulaşmış. Beyrut faciasının ardındaki esrarengiz olaylar zincirini ticari gemilerin durumunu takip eden “Maritime Bulletin” sitesi ortaya çıkardı.
MOZAMBİK’E GİDECEKTİ
Dün olay hakkında detaylı araştırmasının sonucunu yayınlayan sitenin kurucusu Rus asıllı Miail Voytenko, “3 bin tona yakın amonyum nitrat 2013 yılında Gürcistan’ın Batum limanında ‘Rhosus’ adlı kuru yük gemisine yüklenerek Afrika ülkesi Mozambik’in yolunu tutmuş. O tarihte Moldova’ya ait gemi Rus işadamı İgor Greçuşkin tarafından işletiliyordu. Gemi doğrudan Mozambik yerine teknik arıza gerekçesiyle Beyrut Limanı’na girdi. Bir daha da buradan çıkış yapamadı. Gümrük yetkilileri, gemi konşimentosunun sahte olduğunu iddia edince gemi limana bağlandı. Bu arada iflas ettiğini açıklayan Greçuşkin, gemide rehin kalan 4 kişilik personel için bir şey yapmadı. Rusya Dışişleri Bakanlığı da rehin Rus vatandaşlarıyla ilgili hiçbir girişimde bulunmadı. Ayrıca amonyum nitratın alıcısı Mozambik de olayla ilgilenmedi” dedi. Buna göre, patlama meydana geldiği sırada gemi de yük de sahipsizdi.
LÜBNAN’IN CAN DAMARIYDI
Lübnan’da büyük bir patlama sonucu yıkıma uğrayan Akdeniz’in en büyük limanlarından Beyrut Limanı, tarihinin en derin ekonomik kriziyle mücadele eden ülke ekonomisi için hayati önemdeydi. Liman, Roma İmparatorluğu döneminden bu yana Lübnan ve Suriye’yi de kapsayan Levant bölgesinin hayati bir unsuru ve Doğu ile Batı arasında önemli bir ekonomik bağlantı noktası oldu. Beyrut Limanı’nın altyapısı ve sahip olduğu imkânlar şöyle:
– Liman; kuru, sıvı yük ve depolama tesisleri de dahil olmak üzere hem yolcu hem de kargo terminallerinin yer aldığı toplam 1.2 milyon metrekarelik bir araziye yayılıyor.
– Limanın genel kargo alanı 12 depodan oluşuyor ve yerleşke 120 bin ton kapasiteli bir tahıl ambarını da içinde barındırıyor. Beyrut Limanı ayrıca, yıllık 1 milyon 200 bin konteyner elleçleme kapasitesine sahip.
– Toplam 5 bin 655 metre rıhtım uzunluğuna sahip liman, stratejik konumu ve sahip olduğu imkanlardan dolayı dünyanın en büyük denizcilik nakliye şirketleri tarafından aktarma merkezi olarak kullanılıyor.
– Beyrut Limanı, ithal ürünlerin de büyük kısmının ülkeye giriş noktası olarak biliniyor.
‘TEHLİKE İÇİN ALTI KEZ YARGIYA BAŞVURDUK’
Lübnan Gümrük Genel Müdürü Bedri Zahir, Beyrut Limanı’ndaki patlayıcı maddelerin oluşturduğu “ciddi tehlike” için 6 kez yargıya başvuruda bulunduklarını söyledi. Söz konusu patlayıcıların limandan çıkarılmasını talep ettiklerini ancak hiçbir karşılık alamadıklarını belirten Zahir, patlamanın nedeninin anlaşılması için ise uzmanların raporunu beklediklerini ifade etti.
300 BİN KİŞİ EVSİZ
Beyrut Valisi Marvan Abboud, patlama nedeniyle yaşanan maddi kaybın 15 milyar dolara kadar çıkabileceğinin hesaplandığını söyledi. Gözyaşları içinde bir açıklama yapan Vali Abboud, “Sanıyorum evsiz kalanların sayısı 250 bin ile 300 bin arasında” dedi.
EV HAPSİ
Bu arada Lübnan hükümeti, amonyum nitratın Haziran 2014’ten patlama gününe kadarki muhafazasından ve kontrollerinden sorumlu herkesin ev hapsine alınmasını talep etti.
‘ATOM BOMBASI GİBİYDİ’
Beyrut Büyükelçisi Hakan Çakıl yaşadıklarını Hürriyet’e anlattı. Çakıl, “İki patlamayı da gözlerimle gördüm. İkinci Dünya Savaşı’nda atılan atom bombası gibiydi” dedi.
Büyükelçi Hakan Çakıl, patlama sırasında ve sonrasında yaşananları şöyle dile getirdi:
“Resmi ikametgâhım limanı görüyor. Çok yoğun itfaiye seslerinden bir yangın olduğunu anladım. Bir süre limandan siyah ve beyaz dumanlar yükseldi. Ardından hepinizin televizyonlarda gördüğü İkinci Dünya Savaşı’nda atılan atom bombasını andıran o patlama meydana geldi. Dev bir mantar oluştu. Havayı açık kahverengi dumanlar kapladı. Ben hayatımda böyle bir şey görmedim de, yaşamadım da. Rezidans olay yerine 1.5 kilometre uzaklıkta ve 28’inci katta. Rezidansta da hasar meydana geldi.
ELÇİLİKTE DE CAM KIRILMIŞ
Patlamadan sonra limana 10 kilometre uzaklıktaki büyükelçilik binasına gittim. Ortalık bilim kurgu filmlerindeki savaş alanı gibiydi. İnsan anlatacak kelime bulamıyor. Korkunçtu. Büyükelçilik binasında makam odamın bile camı kırılmış. Lefkoşa Büyükelçimiz Murat Başçeri, ‘Hakancığım burada bile biz patlamayı duyduk. İyi misiniz?’ diye mesaj attı. Düşünün şiddetini. Ta Kıbrıs’tan duyuluyor patlama.
6 TÜRK YARALI
Lübnan’da iş için bulunan, burada yaşayan 6 vatandaşımız yaralandı. Dördü ayakta tedaviden sonra taburcu edildi. Birinin başına dikiş atıldı. Bir diğerinin vücudunda kırıklar var. Ameliyata alındı.” (Uğur ERGAN / ANKARA)
DEV PATLAMAYA DAİR KOMPLO TEORİLERİ
Beyrut’u savaş alanına çeviren korkunç patlamaya dair birçok komplo teorisi ileri sürüldü. İşte öne çıkanlar…
– Rus işadamı İgor Greçuşkin tarafından 7 yıl önce Beyrut’a getirilen, ancak Greçuşkin’in iflasının ardından içindeki 2750 ton amonyum nitrat ile limanda terk edilen geminin ‘bilerek’ burada bırakıldığı öne sürülüyor. Teoriye göre, patlayıcı madde yüklü gemi düzmece bürokratik gerekçelerle burada Hizbullah tarafından kullanılması için bırakıldı.
– Rus Rosbalt haber ajansı, feci infilakın, İsrail’in Beyrut Limanı depolarında bulunan Hizbullah silahlarını yok etme operasyonu olabileceğini öne sürdü.
– Rusya’da muhalif çizgideki ‘Novaya’ gazetesi dünkü haberinde, “Hizbullah’a bağlı adı açıklanmayan bir kaynağa göre, limandaki 12’nci depoda, Hizbullah’ın İsrail’e karşı kullandığı çok sayıda uzun menzilli füze vardı. İran’dan gizlice buraya nakledilmişlerdi. Ancak insan hatası yüzünden çıkan yangın neticesinde yakınında bulunan tüm patlayıcı maddeler infilak etti” iddiasını ortaya attı.
– Yine ‘Novaya’ gazetesi, eski Lübnan Başbakanı Refik el Hariri’nin 2005’te suikaste uğramasına ilişkin araştırmanın sonuçlarının 7 Ağustos’ta yayınlanacağına dikkat çekerek, patlamanın zamanlamasının ‘manidar’ olduğunu yazdı. Suikasttan Hizbullah sorumlu tutuluyor.
TEL AVİV’DE LÜBNAN BAYRAĞI
İsrail’in Tel Aviv kentinde belediye binasının dış cephesi, Beyrut patlamasında hayatını kaybedenleri anmak için Lübnan bayrağı renkleriyle aydınlatıldı. Tel Aviv Belediye Başkanı Ron Huldai, “İnsanlık her türlü çatışmadan önce gelir. Kalbimiz Lübnanlılarla” dedi. Öte yandan İsrail Başbakanı’nın oğlu Yair Netanyahu, Tel Aviv Belediyesi’nin tutumu için “Delilik” diyerek, “Lübnan düşman devlet” ifadelerini kullandı. Resmi olarak savaş halindeki iki ülke arasında diplomatik ilişki bulunmuyor.
TÜRKİYE’DEN UÇAK DOLUSU YARDIM
Türkiye, limandaki patlamanın ardından Beyrut’a askeri kargo uçağı “Koca Yusuf” ile yardım malzemeleri ve personel gönderdi. Yardım malzemelerini taşıyan uçak, dün gece saatlerinde Ankara Etimesgut Havaalanı’ndan Beyrut’a doğru hareket etti. Milli Savunma Bakanlığı’nın Twitter hesabından yapılan açıklamada, uçak içerisinde Sağlık Bakanlığı, AFAD ve Kızılay tarafından hazırlanmış tıbbi yardım malzemeleri, ekipmanlar ve arama-kurtarma personeli bulunduğu belirtildi.
YOLCU GEMİSİ BATTI
Patlamada hasar gören Orient Queen adlı yolcu gemisi battı. Gemideki iki kişi hayatını kaybetti. Ayrıca Lübnan Elektrik Kurumu’nun merkez binası da tamamen yıkıldı, kontrol merkezi devre dışı kaldı.