Türk Astronomi Derneği Başkanı ve Erciyes Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Astrofizik Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İbrahim Küçük, 2020 yılında uzayda yaşanan gelişmeleri değerlendirdi.
Küçük, insanoğlunun özellikle “dünyanın dışında nerede yaşam var” sorusuna yanıt bulmak amacıyla sürdürdüğü astronomi çalışmalarının 2020 yılında hız kazandığını söyledi.
Dünyanın uydusu olan Ay’ın yanı sıra gezegenlerle ilgili de bilimsel çalışmalar olduğunu anlatan Küçük, “Stratosfer Kızılötesi Gökbilim Gözlemevi (SOFIA) teleskobundan, Ay’ın Güneş gören yüzünde su bulunduğuna ilişkin müthiş bir haber geldi. Bunun yanı sıra Ay’ın kendi ekseni etrafında dönmesi ile dünya etrafındaki dolanma periyotları yaklaşık aynı olduğu için biz hep aynı yüzünü görüyoruz. Ay’ın diğer tarafı hiç görünmüyor. Ay’ın karanlık yüzeyinin araştırılması ön plana çıkıyor. Çin yakın zamanda oraya bir araç gönderdi, keşif yapıyor.” diye konuştu.
Küçük, insanlığın “Başka bir gezegende yaşam var mı” sorusunun cevabını aradığını belirterek, “Bu soru ‘Evrende yalnız mıyız’ noktasına kadar gidiyor. Bununla ilgili büyük yatırımlar var, büyük teleskoplarla bunu yıllardır araştırıyoruz. Şu an bir sonuç alınmadı ancak bu alınmayacağı ya da alınacağı anlamına gelmez çünkü bilim böyle çalışır, bugünden yarına sonuç vermez.” ifadelerini kullandı.
“Venüs’teki fosfin gazı yaşamı çağrıştırıyor”
Prof. Dr. İbrahim Küçük, Venüs’ten de bu yıl güzel bir haber geldiğini ifade ederek, gök bilimcilerin, Şili’deki Atacama Büyük Milimetre-Submilimetre (ALMA) Teleskop Dizgesi ile teyit edilen fosfin gazını keşfettiğini, bunun da yaşamı çağrıştırdığını aktardı.
Bununla ilgili bilim insanlarının çalıştığını anlatan Küçük, şöyle devam etti:
“Venüs’te mikropların üreyebildiğini gördük, en azından bu çok önemli bir şey. Mikroplar üreyebiliyorsa yaşam da olabilir noktasına geliyor ama Venüs’ün çok kalın ve zehirli gazlardan oluşan bir atmosferi var, dünya gibi değil. Mars hep gündemde. Mars’a insanlı araç gönderme düşünceleri var. Gidiyoruz, geri dönebilecek miyiz soruları var. Elon Musk’ın projeleri biliniyor. Epey bir yol katedildi. Dolayısıyla Mars, Ay ve Venüs ile ilgili bizim hemen yakınımızdaki yörüngelerde hareket eden gezegenlerin yapılarının nelerden oluştuğu, orada yaşam olup olmadığıyla ilgili epey çalışma var. Bunlar Güneş sistemine ait olan gezegenler. Başka yıldızların da gezegenleri olabilir. Bunlara ötegezegen diyoruz. Bunlarla ilgili de çalışmalar var.”
Küçük, yakın zamanda görevini tamamlayan Kepler uydusunun da çok sayıda bilgi gönderdiğini anımsatarak, şunları anlattı:
“Heyecanlandırıcı sonuçlar da geldi. Bunlar, dünya büyüklüğünde ve yıldızına dünya ile Güneş uzaklığında olan ve dünya benzeri yaşam olabilecek gezegenler keşfedildi şeklinde bilgiler. Ayrıca, NASA’nın uzay keşif araştırmaları için kullandığı Kepler Uzay Teleskobu’nun görevini tamamlaması üzerine uzaya gönderilen keşif uydusu TESS de gezegen keşfetmeye başladı. Ayrıca uzun yıllardır bizlere derin uzay cisimleri ile ilgili fotoğraflar gönderen ve görev süresi tamamlanan Hubble Uzay Teleskobu yerine James Webb Teleskobu derin uzaya gönderilmeye hazır. James Webb Uzay Teleskobu, Evren’e öncelikle kızılötesinde bakacak. Hubble dünya çevresinde çok yakın bir yörüngedeydi, James Webb yaklaşık 1,5 milyon kilometre uzaklıkta olacak.”
“Türkiye uzay anlamında çok iyi yerlerde olacak”
Prof. Dr. Küçük, bütün bu çalışmaların habercisinin NASA olarak belirtildiğini ancak Türkiye gibi başka ülkelerin de bilimsel çalışmalar yaptıklarını dile getirdi.
Türkiye Uzay Ajansına (TUA) değinen Küçük, “Biz istiyor ve hayal ediyoruz ki bu bilimsel bilgiler, uydu yapımı, uzayın fethi, milli uzay araçlarının yapımı gibi faaliyetler, TUA üzerinden olsun, bizim beklentimiz ve hedefimiz bu. Biz de Erciyes Üniversitesi Uzay Bilimleri Bölümü olarak birebir destek veriyoruz. Yakın zamanda Sayın Cumhurbaşkanımız da Milli Uzay Programımızı açıklayacak. Biz de bilimsel olarak çok büyük katkılar da bulunduk. El birliğiyle, iş birliğiyle ve ortak akıl ile Türkiye uzay alanında çok iyi yerlerde olacak. Buna yürekten inanıyorum.” şeklinde konuştu.