Koronavirüs salgını için elimizde en büyük silah olan Kovid-19 aşıları dünya çapında uygulanmaya başladı; aşılama kampanyaları hızla devam ettikçe olumlu sonuçları da ortaya bir bir çıktı.
Dünyada halihazırda büyük devletlerin şirketleri tarafından üretilen Pfizer/BioNTech, AstraZeneca, Moderna, Sinovac, Sputnik V gibi belli başlı aşılar uygulanmaya başladı. Bu aşıların bazıları inaktif virüs içeren aşılarken Pfizer/BioNTech ve Moderna gibi bazıları da taşıyıcı RNA (mRNA) teknolojisi kullanılarak geliştirildi.
Aşıların insanlığın salgından kurtuluşu olarak görülmesi bir yana özellikle Dünya Sağlık Örgütü tarafından dile getirilen ‘aşı milliyetçiliği’ konusu kaygı yaratmaya devam ediyor. Aşı geliştirme ya da geliştirilen aşıları satın alma teknolojisi ve maddi gücüne sahip ülkelerin aşı stoklarının tamamına ya da çoğuna sahip olabilirken gelişmekte olan kalabalık nüfuslu ve koronavirüs salgınında zor durumda olan ülkelerin aşı satın alamaması büyük bir sorun olarak görülüyor.
Bu fikirden yola çıkan bir grup Stanford Üniversitesi araştırmacısı ilginç bir ‘eylem’ ortaya koyup aşı formülünü ilginç bir yöntemle ele geçirdi.
Araştırmacılar, Pfizer/BioNTech ve Moderna aşılarının kullanıldıktan sonra çöpe atılan şişelerini topladılar. Şişelerdeki aşı kalıntılarından mRNA sekanslarını elde eden bilim insanları bunlarla aşının ‘reçetesini’ oluşturdu ve bu bilgiyi internete yükleyerek dünyayla paylaştı.
Stanford’lu araştırmacılar bilgileri daha önce de benzer bilgilerin paylaşıldığı Github adlı siteye yüklediler. Yaklaşık 56 milyon geliştirici, teknoloji kodunu oluşturmak, paylaşmak ve birbirleriyle işbirliği yapmak için ücretsiz bir platform olan Github’ı kullanıyor.
Eylemi gerçekleştiren bilim insanları bu yaptıklarının dünya çapındaki araştırmacılara test yapılırken ve sekanslar araştırılırken daha iyi sonuçlar alabilmek için yardımcı olacağını çünkü eldeki virüs ya da aşı örneklerinde çoğu zaman yanlış pozitiflik içeren sonuçlar alınabildiğini açıkladılar.
Pfizer aşısıyla ilgili içerik bilgileri daha önce internet ortamında paylaşılmış olsa da Moderna aşısı için bu söz konusu değildi. Araştırmacılar bu son eylemlerinden önce Moderna ile bağlantı kurduklarını ancak cevap alamadıklarını da belirttiler.
‘ÇÖP’ EYLEMİ NASIL GERÇEKLEŞTİRİLDİ?
Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından çöpe atılmasına izin verilen ve içinde çok az bir doz kalmış olan şişelerden örnekler topladıklarını ifade eden araştırmacılar yeterince örnek toplandıktan sonra vücudun kendi hücrelerini, Kovid-19’u taklit eden ve zararsız bir viral protein oluşturmaya yönlendiren mRNA moleküllerinin aşılarda kullanılan dizilimi ortaya çıkardılar.