Forbes’un milyarderler listesine göre, dünyanın en zengin dördüncü insanı olan Bill Gates ile 27 yıllık eşi Melinda Gates’in boşanma kararı aldıklarını açıklaması hafta başında dünya gündemine bomba gibi düştü. Ancak anlaşılan o ki Melinda ve Bill Gates, ayrılık ve mal paylaşım sürecini kararlarını dünyaya duyurmadan çok daha önce başlattı. Geçtiğimiz haftalarda taraflar arasında bazı hisse devirleri yaşandığı yönündeki haberler de bu öngörüyü doğruluyor.
Forbes’a göre Bill Gates’in varlığı 131 milyar dolar civarında ve bu servet Microsoft hisselerinden ABD’nin çeşitli yerlerindeki tarım arazilerine kadar oldukça geniş bir portföye yayılmış durumda.
Çiftin yaşadığı Washington eyaletinin yasalarına göre, evlilik sırasında edinilen mallar eşit bölüşülebilir. Muhtemelen böyle olmayacak ama yine de Gates’lerin ayrılığının tarihin en pahalı boşanma davası olabileceği söyleniyor.
BILL GATES’TEN ÖNCE JEFF BEZOS VE ELON MUSK BOŞANDI
Fox Business geçtiğimiz günlerde buradan yola çıkarak en pahalı milyarder boşanmalarıyla ilgili bir liste yayımladı. Şu an listenin en tepesinde aşağı yukarı iki yıl önce Temmuz 2019’da boşanan Amazon CEO’su Jeff Bezos ve 25 yıllık eşi MacKenzie Scott yer alıyor 38 milyar dolarlık bir anlaşma imzalayan Bezos ve Scott, o dönemde en az Gates’ler kadar belki de daha fazla konuşulmuştu.
Bezos’un ardından “Kedikadın” olarak bilinen Jocelyn Wildenstein ile Alec Wildenstein’in 90’ların sonundaki skandallarla süslü ayrılığı geliyor.
Onları yine tanıdık bir teknoloji zengini Elon Musk takip ediyor. İlk eşi Justine Musk’tan bir kez, ikinci eşi Talulah Riley’den ise iki kez boşanan Musk da o dönem epey bir süre gündemde kalmıştı.
ABD’nin önde gelen yayın kuruluşlarından Insider ülkenin ünlü boşanma avukatlarıyla, bu tür davaları masaya yatırdı. “Zenginler neden boşanıyor? Milyarderlerin boşanmasında nasıl farklılıklar var?” gibi sorulara yanıt arayan Insider ortaya oldukça ilginç bir tablo çıkardı.
Talulah Riley ve Elon Musk
ZENGİNLER NEDEN VE NASIL BOŞANIR?
Hafta başında Gates’ler (ve daha önceki milyarderler) boşanma kararını açıkladıklarında, sosyal medyada “Zenginlerde evliliği yürütemiyorsa diğerleri ne yapsın?” gibi yorumlar yer aldı. Peki gerçekten zenginlik evliliğin uzun süreceği anlamına mı geliyor?
Uzmanlara göre, bu yorumda doğruluk payı olmakla birlikte servet evliliği tam olarak korumuyor. ABD’de yapılan bir araştırma, yılda 50.000 dolar kazanan çiftlerin boşanma ihtimalinin, yılda 25.000 doların altında kazananlara göre yüzde 30 daha düşük olduğunu gösterdi.
Birikmiş 10.000 dolar ve daha fazla parası olan çiftlerin ilk üç yılda boşanma ihtimali de hiç parası olmayanlara kıyasla daha düşük. Avukatlara göre pandemi gibi çiftlerin uzun süre evde kapalı kaldığı dönemlerde de varlıklı olmak ve geniş bir eve sahip olmak büyük avantaj sağlıyor.
EKONOMİNİN KÖTÜYE GİTMESİ ZENGİNLERE YARIYOR
Diğer yandan işlerin kötü gittiği ve ekonominin bozulduğu dönemlerde zengin çiftler boşanmaya daha meyilli oluyor. Avukat Marilyn Chinitz’e göre, ekonominin kötü gittiği zamanlarda boşanmayı düşünen normal gelir düzeyindeki çiftler, varlıklarının değeri yükselene kadar bekleyip daha sonra boşanmayı tercih ediyor.
Süper zenginlerde ise durum tam tersi. Zenginler, varlıkların değeri düşükken boşanmayı tercih ediyor. Bir diğer fark da boşanmanın bu insanların yaşam biçimlerinde neredeyse hiç fark yaratmaması. Bölüşülen varlıklar o kadar büyük ki ikiye bölünse bile taraflar aynı konforlu hayatlarını sürdürmeye devam edebiliyor.
Bill ve Melinda Gates
EN ÖNEMLİSİ SKANDALDAN KAÇINMAK
Zenginlerin boşanmasında mahremiyetin korunması çok önemli olduğundan en fazla çaba bu alanda harcanıyor. Aksi takdirde yukarıda bahsettiğimiz Wildenstein örneği ya da yanı sıra Pimco kurucusu Bill Gross ile eşi Susan’ın karşılıklı SMS’ler, sahte bir Picasso tablosu ve gizli takip suçlamalarıyla bir skandala dönüşen ve manşetleri süsleyen boşanması gibi olaylar yaşanıyor. Bu tür kötü örneklerden kaçınmak isteyen taraflar meseleyi mümkün olduğunca sessiz sedasız halletmeye çalışıyor.
Örneğin Avukat Richard Adago, çiftlerin davayı açıp boşanmayı kamuoyuna duyurmadan önce varlıklarının önemli bir kısmını bölüştüğünü ifade ediyor ve ekliyor: “Halkın gözü önüne gelmek istemiyorsanız mahkemeye gitmeyeceksiniz.”
AVUKATLAR ORDUSU EN BAŞTA DEVREYE GİRİYOR
Peki süreç nasıl işliyor?
Öncelikle avukatlarla başlayalım. Normalde boşanma davalarında müvekkiller genelde tek bir avukatla anlaşırken, iş milyarderler olduğunda 3 ila 5 kişilik ekipler söz konusu. Tarafların avukat ekiplerinde bir boşanma avukatının yanında şirket hukuku, vergi hukuku ve emlak hukuku gibi alanlarda uzman isimler mal paylaşımında destek olmak için yerlerini alıyor.
Özel hayatlarını gizli tutmak isteyen zenginler için bu avukatlar ordusu özellikle önemli. Bir aile hukuku uzmanı olan Frederic Siegel, “Serveti büyük olan insanlar genelde hep özel hayatlarını ve özel servetlerini kamuoyuna yansıtmama amacı taşırlar. Bunun en önemli unsuru da işbirliği içinde iyi çalışabilen ve sadece gerektiği zaman mahkemeye giden avukatlardır” diye konuşuyor.
ABD’de yapılan bir araştırmaya göre, boşanma avukatları ortalama saatte 250 dolar karşılığında hizmet veriyor ve bir davadan ortalama 13.000 dolar kazanıyor. Ancak iş zenginlerin davalarına geldiğinde bu rakamlar kolayca birkaç katına çıkabiliyor. Özellikle tarafların ilişkisinin alevlendiği davalarda avukatlar arabuluculuk görevini de üstleniyor.
BEZOS İLE SCOTT’IN AVUKATLARIYLA ANLAŞTILAR
Gates’lerin boşanmasında da dev bir avukatlar kadrosu görev yapacak. Bill Gates 5 avukatla sahaya çıktı. Kendisine boşanma avukatı olarak seçtiği kişi Ted Billbe, aynı zamanda Jeff Bezos’un da boşanma avukatıydı.
Karşı köşede Melinda Gates de benzer bir hamle yaptı ve MacKenzie Scott’ın boşanma avukatı Sherri Anderson’ı tuttu. Melinda Gates’in ekibindeki bir diğer avukat olan Robert Cohen de Michael Bloomberg, Uma Thurman ve Ivana Trump gibi ünlü isimlerin boşanmalarında yer almıştı. Melinda Gates’in ekibinde bu ikisinin haricinde 2 avukat daha bulunuyor.
Dava bir kere açıldıktan sonra tüm boşanma belgeleri kamuya açık hale geldiğinden, zengin çiftler mahkemeye çıkmadan önce mümkün olan her şeyi halletmeye çalışıyor. Adago, “Burada kritik olan olayı mahkemenin dışında tutmak, avukatlarla kafa kafaya vermek ve bir anlaşma yapmak” diye konuşuyor.
Jeff Bezos ve MacKenzie Scott
SÖZLEŞMELER İMZALANABİLİR, ARABULUCUYA GİDİLEBİLİR
Bu süreci kolaylaştırmanın da birkaç yolu bulunuyor. Birincisi bir boşanma sözleşmesi imzalayarak ayrılık hallinde malların nasıl paylaşılacağını belirlemek. Bu sözleşme bir yargıç huzurunda imzalanmadığından bağlayıcı olması için mahkemeye sunulması da gerekmiyor. Benzer şekilde bir evlilik sözleşmesi de imzalanabiliyor ama burada imzalar nikahtan önce atılıyor.
Gates’ler mahkeme dilekçelerinde evlilik sözleşmeleri olmadığını ama boşanma sözleşmeleri olduğunu bildirdi. Insider’a konuşan tüm avukatlar bu sözleşmenin yukarıda adı geçen çok sayıda avukatın aylar süren çalışmaları sonucunda imzalanmış olduğuna inandıklarını ifade ediyor.
Ünlülerin savunma avukatı diye tanınan Peter Walzer, “Asla kamuoyuna açıklanmayan bitmiş gitmiş bir iş. Mal paylaşımının mükemmel bir yolu” diye konuşuyor.
Çiftlerin kapalı bir boşanma için tercih edebilecekleri kanallardan biri de arabuluculuk mekanizması. Bir avukat ya da emekli bir yargıcın gözetiminde yapılan arabuluculuk görüşmelerinde taraflar ayrılığın koşullarını müzakere ediyor. Walzer, ABD’de çiftlerin yüzde 95’inin bu şekilde boşandığını ifade ediyor.
TEMYİZE GİDİLİRSE HER ŞEY ORTAYA DÖKÜLÜYOR
Bütün bunlardan anlaşılan o ki Gates’lerin boşanma koşullarını ve mal paylaşımının detaylarını asla öğrenemeyebiliriz. Tabii dava temyize giderse o zaman iş değişiyor.
Boşanmalar konusunda uzman bir finans analisti olan Kara Duckworth, “Temyizler kapalı kapılar ardında yürütülemez bu nedenle asıl anlaşma açıklanmamış olsa bile temyiz koşulları duyurulabilir” diyor. Ancak Duckworth’e göre sonradan açığa çıkan ya da basına sızdırılan detayların arkasında genelde davaya vakıf bir arkadaş ya da aile üyesi oluyor.
Bir de hakemlik mekanizması var. Arabuluculuğun aksine hakemlik mekanizmasından çıkan bağlayıcı kararların temyize götürülmesi, hakemin yasa dışı bir müdahalesi olmadığı müddetçe, mümkün değil.
Bütün bu yollarla başarı elde edilemezse o zaman mahkeme yolu görünüyor ve boşanmalar çirkin bir sürece giriyor. Çünkü mahkemeye gidip halkın önüne çıkmak zengin çiftlerin en istemediği şey…
Birçok zengini boşanma davalarında temsil eden avukat Jennifer Brandt, “Taraflar için bir yargıcın ya da başka bir üçüncü şahsın karar vermesinden başka çare kalmadığında, boşanma işleri karışıyor” ifadelerini kullanıyor.
MÜTEVELLİLER GİZLİLİK SAĞLIYOR
Boşanma gerçekten mahkemeye giderse, bu süper zenginlerin varlıklarını mütevelliler üzerinden yönetmesi detayların gizli kalmasında bir nebze etkili olabiliyor.
Bir başka tanınmış avukat Jeff Carson bu durumu, “Eğer bir sözleşmeniz varsa ve varlıklarınızı yönetmek için mütevelli yapılarını kullandıysanız, mahremiyetinizi bir noktaya kadar koruyabilirsiniz” sözleriyle açıklıyor.
Bununla birlikte Carson da boşanma kamu kayıtlarına geçtiği anda mali ve kişisel meselelerin gizli kalmasının zor olduğunu ifade ediyor.